IDILI I MAQEDONISË
Parku Kombëtar i Mavrovës
Parku Kombëtar i Mavrovës është një idil i vërtetë malor. Parku shtrihet në sipërfaqe prej 72,204 hektarësh dhe është më i madhi ndër tre parqet kombëtare në vend. Është shpallur park kombëtar që në vitin 1949 dhe i përfshinë këto male: Korab, Deshat, pjesët jugperëndimore të malit Sharr, pjesën më të madhe të Bistrës dhe pjesët veriore të Kërçinës. Lumi Radika, për të cilin këndohet në shumë këngë antologjike maqedonase, ndodhet në pjesën qendrore të Parkut Kombëtar. Në Parkun Kombëtar të Mavrovës gjenden një numër i madh i formave morfologjike interesante: luginat e lumenjve, grykat, ujëvarat, fushat karstike, gjiret, vorbullat, shpellat, cirqet, liqenet akullnajore etj. Flora e parkut është, kryesisht, një komunitet pyjor malor ahu, por përmban edhe një pasuri floristike jashtëzakonisht të shkëlqyeshme, e cila përbëhet nga mbi 1000 lloje. Shumë prej tyre janë specie endemike, relikte ose të rralla. Mund të thuhet se nuk ka asnjë banor të rritur të Republikës së Maqedonisë së Veriut që të paktën, një herë në jetë, nuk e ka vizituar këtë park kombëtar, i cili është sinonim i turizmit malor dhe dimëror në vend. Fauna është e mrekullueshme. Në mesin e qindra llojeve të kafshëve, më i famshmi, që është padyshim karakteristik për këto zona, është rrëqebulli i Ballkanit. Nga ana tjetër, rrëqebulli, edhe pse është njëlloj krenarie dhe maskotë e këtij parku, është më i vështiri për t’u vënë re, prandaj arinjtë, dhitë e egra, ujqërit dhe rrëqebulli janë vërtet banorë të shumtë të këtij parku tonë kombëtar. Parku Kombëtar i Mavrovës është një nga destinacionet më të vizituara në vend gjatë gjithë vitit, falë infrastrukturës së jashtëzakonshme rrugore dhe turistike, qendrës së skijimit në kuadër të tij, numrit më të madh të hoteleve, bujtinave, restoranteve dhe shtëpive të pushimit, si dhe numrit të madh të monumenteve kulturore që e bëjnë atë veçanërisht tërheqës për vizitorët vendas dhe ndërkombëtarë.
NJIHUNI ME NJË NGA KANIONET ME QETËSUES NË BOTË
Kanioni i Matkës
Kanioni i Matkës përfshin një sipërfaqe prej rreth 5000 hektarësh. Në këtë zonë 20% e specieve bimore janë endemike, që do të thotë se ato janë unike për këtë zonë. Në këtë zonë ka 77 lloje të ndryshme fluturash! Shpella e Vrellës është më e famshmja nga dhjetë shpellat që përbëjnë Kanionin e Matkës. Po ashtu, ky kanion u rendit si një nga 77 vendet më të mira natyrore në botë nga projekti “7 mrekullitë e reja të botës”.
ZINGJIRËT E BOTËS
Parku Kombëtar i Malit Sharr
Bëhuni gati për aventurë dhe shikojeni jetën nga një lartësi tjetër!
Parku Kombëtar Mali i Sharrit është “shtëpia” e Kodrës së Diellit - një nga qendrat më të vjetra dhe më të mëdha të skijimit në Maqedoni dhe daton që nga viti 1947. Nga fundi i nëntorit deri në prill, ka shumë ditë me diell dhe dëborë – që është mundësi ideale për skijim të shkëlqyer rekreativ në një lartësi mbidetare prej 1800 m. Mali Sharr ka disa maja që ngrihen mbi 2500 metra mbi nivelin e detit - gjë që e bën këtë qendër skijimi mjaft tërheqës. Turku i Madh është një nga majat më të larta në Maqedoni (2748 m). Qendra e skijimit ka një gjatësi totale prej rreth 14,000 m ski-lift dhe ski-lift me kapacitete ulëse deri në 11,000 skiatorë në orë. Pistat e skive janë afërsisht 20 kilometra të gjata dhe zona e skijimit mbulon 35 kilometra katrorë.
MES DY LIQENEVE
Parku Kombëtar Galiçica
I njohur për natyrën e pasur dhe të rrallë dhe bukurinë unike, ai u shpall park kombëtar në vitin 1958 për të ruajtur florën dhe faunën dhe pamjen natyrore të malit Galiçica. Rreth 2/3 e parkut përfshihet në kufijtë e trashëgimisë botërore natyrore dhe kulturore të Rajonit të Ohrit, të regjistruar në listën e trashëgimisë kulturore dhe natyrore botërore të UNESCO-s. Parku Kombëtar i Galiçicës ndodhet në pjesën jugperëndimore të Maqedonisë, në vargmalin Galiçica, duke përfshirë pjesë të degëve të tij lindore të Petrino, si dhe ishullin Golem Grad në liqenin e Prespës. Mali Galiçica është pjesë e sistemit malor Sharja-Pinda. Zonat e mëdha të hapura drejt Liqenit të Ohrit dhe Prespës, të cilat e kufizojnë atë nga lindja dhe perëndimi, kontribuojnë në ndarjen e qartë vizuale të tij si një entitet më vete. Masivi malor i Galiçicës në Maqedoni shkon nga 695 metra lartësi mbidetare (niveli i liqenit të Ohrit), respektivisht 850 metra lartësi mbidetare (niveli i liqenit të Prespës), deri në 2265 metra lartësi mbidetare të pikës së kalimit kufitar F10. Lartësitë më të spikatura që dominojnë në reliev janë: Magaro - 2254 metra lartësi mbidetare; Lako Signoj - (1984) metra lartësi mbidetare; Goga – (1737) metra lartësi mbidetare etj. Parku është një pikë e nxehtë e biodiversitetit jo vetëm në rajon, por edhe në kontekst më të gjerë global. Parku veçohet nga zona të tjera me përmasa të ngjashme për shkak të pasurisë së jashtëzakonshme të habitateve dhe specieve në një zonë relativisht të vogël. Rajoni kulturo-historik përmban disa shtresa vlerash. Ato përbëhen, para së gjithash, nga vetitë gjeografike dhe ekologjike të Liqenit të Ohrit dhe vargmaleve që përfaqësojnë kufirin e rajonit të mbrojtur (niveli i liqenit të Ohrit) - respektivisht 850 metra lartësi mbidetare (niveli i liqenit të Prespës deri në 2265 metra lartësi mbidetare) të pikës kufitare F10.
SHIJOJENI BUKURINË E NATYRËS
Parku kombëtar Pelister
Në pjesën jugperëndimore të Republikës së Maqedonisë së Veriut, me Luginën e Prespës në perëndim dhe Luginën e Pellagonisë në lindje, ndodhet mali Baba, me majën më të lartë Pelister në 2601 metra mbi lartësinë mbidetare. Legjenda për origjinën e emrit të malit Baba është shkruar nga banori i Diovcës, Sotir Petrevski (“Autobiografi” në daktilografi). Tradita thotë se dikur jetonte një gjyshe që kishte dhi, kështu që kur kalonte muaji mars, gjyshja i çonte dhitë për të kullotur në mal, duke thënë: “Tani unë do t’i kullos për qejf bagëtitë. Lamtumirë dimër, shkofsh në djall”. “Prilli, i ofenduar nga gjyshja, tha: “Mars o im vëlla, më jep tri ditë hua ta ngrij plakën”. Në ato tri ditë ra aq shumë borë, aq shumë u bë ftohtë sa gjyshja dhe dhitë ngrinë, dhe që atëherë mali u quajt Baba. Mali Baba në popull quhet shpesh Pelister (Maqedonia e vjetër: Pelistera, a dove), edhe pse ky është vetëm emri i majës së tij më të lartë. Për nga sipërfaqja që mbulon (436 km2) është mali i trembëdhjetë më i madh dhe për nga lartësia (Pelister, 2601 m) është mali i tretë më i lartë në Republikën e Maqedonisë së Veriut. Parku Kombëtar Pelister shtrihet në një sipërfaqe prej 17,150 hektarësh. Është shpallur në vitin 1948 si pasuria e parë natyrore e mbrojtur në Maqedoni. Karakterizohet nga një numër majash dhe lartësish më të larta se 2000 metra, të cilat ndahen nga njëra-tjetra me lugina të thella. Nga format e relievit të Pelisterit, më të spikaturit janë të ashtuquajturit lumenj të gurtë.
