Më 17 dhjetor 1951, Gjykata e Përhershme Ushtarake e Athinës, dënoi me vdekje togerin shqiptar të Sigurimit të Shtetit Kosta (Konstantin) Dimitër Kazanxhi, i akuzuar për spiunazh, i cili dy ditë pas Krishtlindjeve të vitit 1951, u ekzekutua. I arrestuar në fshatin Kastoria (Kastania) të Peloponezit, më 6 tetor 1949, në zonën e veprimit të Ushtrisë Kombëtare Revolucionare (ES) ku kishte dezertuar, ai u dërgua fillimisht në Tripoli dhe më pas në Athinë, referuar një marrje në pyetje të plotë. Po kush ishte Kosta Kazanxhi, me gradën Toger i Sigurimit të Shtetit shqiptar, cili ishte misioni i tij në Greqi, dhe si ai u arrestua nga forcat e ushtrisë, çfarë rrëfeu ai para oficerëve hetues e shërbimeve administrative dhe pse u ekzekutua? Të gjitha aventurat dhe misionet e tij, vijnë në këtë shkrim të gjatë, sipas dokumenteve që gjenden nëpër arkivat sekrete.
Situata ishte e rëndë, Kazanxhi ka rrëfyer se në fillim të shtatorit, grupi i njerëzve të Stefanos Giuzelis së bashku me Panagiotopoulos iu afruan fshatit Perivoli, ku grabitën disa shtëpi për të siguruar ushqim për disa ditë. I pakoordinuar, pa kohezion dhe mbi të gjitha nën terrorin e Ushtrisë Kombëtare, që rrethoi rrezikshëm forcat e kryengritësve, fati i vetë Koço Kazanxhiut, dukej gjithashtu ogurzi. Është tipike një përrallë lirike, e cila thotë: në një moment, thekson ai, në mesin e shtatorit 1949 pas goditjeve të pamëshirshme nga ushtria, përleshjeve të vazhdueshme me njësitë patrulluese, përleshjeve me MAV e detashmente dhe me një nevojë të paepur për ushqim, që u gjenda në një pikë agjërimi për një javë, me Panagiotopulos, në një shtab të mjerë. Kështu, i zhgënjyer dhe i çarmatosur, pa asnjë perspektivë për të kryer misionin tim, i sugjerova Panagiotopulos të dorëzohej, sepse në këtë mënyrë do të kursehej skuadra e ekzekutimit.
Panagiotopulos, raporton Kazanxhi, e shikoi me vëmendje dhe tha: Çfarë do të ndodhë me ju? Unë jam i huaj, agjent, komando, e di fatin tim, u përgjigj ai. Doja, – deklaron ai, – të dorëzohesha, sepse nuk kishte asnjë perspektive, për të përmbushur detyrën.
Së fundi, fronti kryesor i Gramozit, ishte shembur në fund të gushtit 1949 dhe Ushtria Demokratike Greke, ishte tërhequr keq në Shqipëri. Refuzimi kokëfortë i Shtabit të Peloponezit, i izoluar nga pjesa tjetër e fronteve, për të hedhur armët, ishte një mospërputhje e pamend. Kazanxhi shprehet se, e kishte këshilluar Giuzelis, të pranonte se nuk kishte më asnjë shpresë, të negocionte me ushtrinë për një armëpushim.
Guizelis nga egoizmi nuk e pranoi, vetëm mallkoi ata që e kishin lënë të qetë dhe të pafuqishëm. Panagiotopulos, u shfaq aq i mërzitur dhe i frikësuar nga lajmet që po mësonte, saqë nuk shqiptoi asnjë fjalë. Disa ditë më vonë, më 30 gusht 1949, nga ajo që më njoftoi Panagiotopoulos, i cili kishte shkuar në fushë për të gjetur cigare, xhandarët, Hitët dhe MAV-të, ngritën një pritë pranë Kastorit dhe në orët e para të 31 gushtit 1949, vranë vetë Stefanos Giuzelis, radio-operatorin e Shtabit të Divizionit të III-të, të DSE, Makis Michos dhe togerin e dytë të DSE, Stavros Zerveas. Vdekja e Giuzelis na shkaktoi zhgënjim të madh të gjithëve, jo sepse Giuzelis mundi të na mbronte, ose të na siguronte ushqim, ose të na shpëtonte. Ishte thjesht një simbol që na ngushëllonte të gjithë ne që mbetëm duke shpresuar për një mrekulli. Por fundi i tij ishte i paracaktuar. Dhe e jona, thotë Kazanxhi.
Arrestim apo dorëzim?
Pas vdekjes së Stefanos Giuzelis, Kosta Kazanxhi, e kishte kuptuar se fundi i tij ishte afër, nuk e pa se si mund të shpëtohej, nuk kishte rrugëdalje, pasi nuk i njihte mirë vendet, nuk fliste mirë gjuhën dhe, mbi të gjitha, nuk kishte asnjë mënyrë komunikimi dhe reagimi me Shqipërinë. Ai në kërkim të faljes, deklaroi se po kërkonte një mundësi për t’u dorëzuar. Ai tentoi një natë në fillim të tetorit 1949, por kishte frikë të zbriste dhe të dorëzohej në fshatin Kastori. “Mungon Panagiotopulos, me të cilin kam mbetur. Mbeta vetëm, fare vetëm. U ktheva po atë natë në zonën time”, deklaroi ai. Vërtet, në fund të shtatorit, Kazanxhi mbeti i vetëm në kampin e Kastorit, i zhgënjyer dhe i dëshpëruar, pasi Panagiotopoulos, i vetmi i mbetur dhe komunikues, nuk e dinte se ku ishte. Ai mendoi, ose të dorëzohej ose, të vriste veten; ishte e pamundur të vazhdonte këtë jetë të pajetë, pranon ai. Moti ishte bërë i ftohtë dhe në strofkë, nuk kishte batanije apo rroba. Ai nuk mund të kalonte një dimër tjetër – dhe këtë herë krejtësisht i vetëm, në malet e Peloponezit me të ftohtin, borën, ngricat.
“Dhe nëse asnjë detashment, nuk më zbulonte për të më spastruar, ishte e pamundur për mua të mbijetoja, duke u endur nga mali në mal e nga shpella në shpellë, si një egërsirë”. Më 6 tetor 1949, më në fund zbriti në fshat, hyri në një dyqan ushqimor, duke u shtirur si një fshatar nga Bordonia dhe kërkoi sheqer e karamele. Bakalli i fshatit, Ilias Georgatsos (quhej Barba-Lia) ishte shofer, i kërkoi letërnjoftim, por ai nuk pranoi ta tregonte. Bakalli njoftoi xhandarmërinë e Kastorit dhe më në fund, Kazanxhi u arrestua atë ditë, pa bërë asnjë rezistencë. Ai pretendon se është dorëzuar vullnetarisht, por xhandarmëria argumenton se, e kanë arrestuar pa dëshirën e tij, pasi nuk kishte vend për arratisje. Në pyetjet e para, para një xhandari, ai deklaroi identitetin e tij të vërtetë dhe pranoi se kishte ardhur në Greqi, disa muaj më parë me një varkë, si gazetar.
Gjatë kontrollit fizik, i gjetën 1.220 dollarë, pistoletën e mbushur, 20.000 dhrahmi dhe orën, të cilën e mbanin në stacionin e xhandarmërisë, por ia dorëzuan të gjitha në Athinë, duke ia kthyer paratë pak nga pak, për nevojat gjatë ndalimit. Në deklaratat e tij para gazetarit Panos Troumbounis, ai fillimisht deklaroi se xhandarët, gjatë gjithë kohës së ndalimit në stacion, u sollën miqësor me të, ndryshe nga sa i thanë kryengritësit dhe veçanërisht Kontalonis në prita, se; “edhe nëse monarko-fashistët, fillimisht do të të torturojnë e pastaj do të të presin kokën”. Ata silleshin miqësorë dhe me shumë simpati ndaj meje, edhe pse unë isha armik i vendit të tyre, spiun dhe bashkëpunëtor i “gangsterëve”, deklaroi ai. Vetë fshatarët e Kastorit, silleshin të qytetëruar, në fakt gratë i sillnin rrush në stacion dhe e pyesnin me njëfarë naiviteti e kureshtjeje, se çfarë bënte ky shqiptar në fshatin e tyre të largët.
Hetimet e para
Në mëngjesin e 7 tetorit 1949, një oficer i lartë i ushtrisë që merrte në pyetje Kosta Kazanxhiun, i kërkoi atij informacion për fatin e Kontalonis, vendstrehimi i tij, ai u informua se shoku i tij i udhëtimit, Stefanos Giuzelis, ishte vrarë, si dhe Gerveas me Michos dhe Nikitas. Pjesa tjetër e ekipit të tij; Kanellopoulos, Basakidis, Sfakianos, Stathakis, Sarigiannis, Prekeses, Zacharias, Gotsis, Xydeas dhe të gjithë të tjerët të Shtabit të Peloponezit, ishin shfarosur gjithashtu. Këto, pak a shumë, ishin të njohura dhe dëshmitë e tij – ose më saktë verifikimet e tij – nuk rëndonin mbi pozicionin e tij.
Përkundrazi, Kazanxhii fshehu disa fakte gjatë marrjes në pyetje të para, të cilat u detyrua t’i rrëfejë, gjatë marrjes në pyetje kryesore: nuk deklaroi se ishte oficer i Sigurimit të Shtetit Shqiptar dhe as misioni i tij në Kefaloni. Ai pranoi misionet e tij në Krystallopigi, duke vepruar si agjent me pseudonimin “Kapiten Maqedoni”, fakte të njohura për oficerët e xhandarmërisë, nga deponimet dhe dëshmitë e rebelëve të kapur.
Gjatë marrjes në pyetje, u kuptua se Panagiotopulos, i arrestuar, nuk kishte rrëfyer absolutisht asgjë, në ndryshim nga të tjerët, përfshirë shefin e inteligjencës, Dr. Meterizis, me të cilin hëngrëm dhe flisnim bashkë, deklaroi ai. Rasti i tij, megjithatë, pranoi ai, ishte krejt ndryshe. Për këtë arsye, ai mendoi t’u zbulonte autoriteteve ushtarake, atë që dinte, duke i çuar njerëzit e xhandarmërisë në disa streha: në zonën e Parnonasit, pas kalimeve të lumit Eurotas, në vende dhe magazina të përdorura nga rebelët. ata kishin fshehur ushqime dhe mallra të tjera. Në një kontejner tjetër, u gjetën dy mitraloza të papërdorur, letra, dokumente, materiale fotografike dhe sende të tjera të dobishme që ndihmuan ushtrinë të pastronte rebelët e paktë dhe zonat e tjera.
Këto raporte, sigurisht që Kazanxhi besonte, do të ishin elementë të një transaksioni për shpëtimin e tij, pasi, sipas informacioneve që i ishin bërë të ditura në xhandarmëri, rasti i Panagiotopulos, i cili pas arrestimit dhe ndalimit të shkurtër, ishte liruar në Kastori! Për të gjitha këto, ai shpresonte të ishte i dobishëm dhe të përfitonte oficerët e ushtrisë. Për më tepër, më 25 tetor 1949, Kazanxhi u paraqit në Komisionin Ballkanik të Kombeve të Bashkuara, ku dëshmoi para përfaqësuesve të huaj për tre orë. Unë tregova atë që dija për Peloponezin dhe kufirin greko-shqiptar, deri në Gramoz, gjatë dy viteve të para që isha stacionuar për të monitoruar transferimin e armëve dhe municioneve nga Shqipëria e vendet e tjera të Cominformit, te “shokët” e Markos dhe Zahariadhis, deklaroi ai.
Sërish këto detaje, nuk ishin të panjohura, por për misionin e tij në përgjithësi ai nuk dha informacione. Për sa i përket marrjes në pyetje kryesore, tre ditë pas arrestimit, më 9 tetor 1949, ai u dërgua në Spartë, i marrë në pyetje nga kolonel Laspias. Pas dy ditësh marrje në pyetje të butë atje, ai u dërgua në Athinë. Kazanxhi, deklaroi se kushtet e paraburgimit dhe marrjes në pyetje, ishin të shkëlqyera, pa presion psikologjik dhe fizik, pa detyrim biologjik dhe moral, pothuajse si pushim. “Për oficerët dhe ushtarët që e morën në pyetje, me gjithë akuzat e rënda që i rëndonin, si agjent i shërbimeve sekrete të huaja, kjo deklaratë është pritur me rezervë të veçantë, pasi ai e përgënjeshtron më vonë, në korrespondencën e tij me të afërmit e tij, si i vdekur nga burgjet e Kallithea në Athinë.
Në komunikimin e tij me gazetarët, në fakt, ai la Sugjerime, për bashkëpunimin me autoritetet greke: “Jam i sigurt se do të vijë së shpejti dita, kur tirania do të shembet në Shqipëri dhe jam i gatshëm të ndihmoj, nëse mundem, me të gjitha fuqitë e mia, për të ndryshuar gjërat në vendin tim të vogël dhe për t’u bërë një demokraci e vërtetë”, premtoi ai. Historia e Kazanxhiut, të vërtetat dhe të pavërtetat, gënjeshtra dhe shtrembërimet Si nga autoritetet hetimore greke, ashtu edhe nga shërbimet administrative shqiptare, gjatë autopsisë së mëvonshme të çështjes së tij, llogaria e tij u kontrollua, si jo absolutisht e vërtetë.
Në një masë të madhe, kishte oportunizëm për nxjerrjen e përfitimeve personale. Përpara paraqitjes së çështjes, në Gjykatën e Përhershme Ushtarake të Athinës, personi i parë që mohoi dëshminë e Kazanxhi, ishte kriptografi i Shtabit të Peloponezit, Spyros Boutsias, i referuar si Pavlos Voutsias (“Voutsias”, ishte pseudonimi i tij) në rrëfimin e të pandehurit. Boutsias, ishte dorëzuar gjithashtu dhe si shërues, shërbeu në radhët e ushtrisë në Makronissos, sjellja dhe ofertat e tij, ishin vlerësuar si nga autoritetet policore ashtu edhe nga eprorët e tij ushtarakë. Në letrën e tij për gazetën “Embros”, Spyros Boutsias, shprehej se ai kishte shërbyer vërtet si kriptografi në Shtabin e Peloponezit, nga janari 1948, deri në prill 1949, kur dezertoi dhe u dorëzua në nën komandën e xhandarmërisë së Megalopolis. Misioni i tij ishte të deshifronte dhe të kodonte sinjalet e shkëmbyera, ndërmjet Shtabit të Peloponezit, Shtabit të Përgjithshëm të Ushtrisë Demokratike dhe Echelonit të Shtabit të Përgjithshëm të Greqisë Jugore, që ishte nën urdhrat e drejtorit të vjetër të Rizospastis, gjeneral-lejtënant, Kostas Karagiorgis.
Ai deklaroi se; qëllimi i misionit të togerit shqiptar, emri dhe kombësia e tij, mbetën sekret deri në fund për të gjithë, përveç Guizelit dhe Rogakut. Askush nuk e dinte se çfarë ishte në të vërtetë ky mister, me emrin Kosta, i shfaqur si maqedonas.
Lidhur me ekzekutimin e dy fshatarëve dhe mbishkrimin “Vriten për tradhti”, ai pranon se këto dy letra, janë shkruar vërtet, por jo nga ai, por nga Andreas Alexopoulos, i cili ishte edhe kriptografi në Shtabin. Aleksopoulos, me urdhër të Giuzelis, mori dy fshatarët dhe së bashku me vetë toger Kazanxhi, i çoi pranë fshatit Rahes, ku u ekzekutuan me mbishkrimet e bashkangjitura, pra shënimet. Kjo dëshmi e Spyros Boutsias në shtyp, kishte për qëllim të shkundte fajin e tij, për vrasjen e dy fshatarëve të pafajshëm dhe të inkriminonte Kazanxhi, për kryerjen e krimeve specifike, gjatë bashkëpunimit të tij me rebelët. Konfirmimi- mohimi në shtyp, ishte një element i dosjes mjaft rënduese për të pandehurin shqiptar. Boutsias, i paraqitur si dëshmitar i akuzës në gjyq, me dëshmi rënduese, zbuloi prova të tjera inkriminuese dhe detaje të veprimtarisë së tij.
Para Gjykatës Ushtarake të Athinës
Ndalimi i Kosta Kazanxhi, para organeve hetuese dhe prokurorëve, zgjati deri në mesin e dhjetorit 1951. Më 25 maj 1951, u vendos gjyqi i parë, por për shkak të mosparaqitjes së dëshmitarëve, Komisioneri Mbretëror, kërkoi shtyrjen e gjykimit, si dhe seancën e dytë të caktuar për 8 tetor 1951. Në fund, Gjykata e Përhershme Ushtarake e Athinës, u mblodh në seancë publike në sallën e mbledhjeve më 14, 15 dhe 17 dhjetor 1951, e kryesuar nga gjyqtari ushtarak, Andreas Stavropoulos dhe i përbërë nga gjyqtarët dhe anëtarët e Nikolaos Kondylis, Vassiliou Mantouzou, Ioannou Mavroidis. Nikolaos Angelopoulos, i pranishëm i Komisionerit Mbretëror Charalambous Koukis, për të gjykuar Kazanxhi si “të akuzuar për një vepër kriminale që kërcënon sigurinë e jashtme të vendit ligjërisht dhe në kohë të thirrur siç duket nga shërbimi i provave të aktakuzave të datës 12.11.
1951, i pranishëm pas avokatëve mbrojtës, Stavros Kanellopoulos – i cili ishte anëtar i Komitetit Ekzekutiv të EAM-it – dhe Konstantinos Tsirimokos, gjithashtu i së majtës”.
I akuzuari deklaroi se dinte greqisht, të cilën e kishte mësuar gjatë qëndrimit në burgje dhe nuk kishte nevojë të caktonte përkthyes. Në audience, u thirrën edhe tre dëshmitarë, nga të cilët vetëm dy u paraqitën. Asnjë dëshmitar i mbrojtjes, nuk u thirr. Në aktakuzë thuhej se: “I akuzuari në Ormos Fokianos të Kynourisë, Lakonisë, Kastorisë dhe gjetkë në Peloponez gjatë periudhës nga 6 shtatori 1948 deri më 5 tetor 1949, ka fshehur statusin e tij si toger i Sigurimit të Shtetit shqiptar, me pseudonimin “Maqedonasi”, arriti në pjesët e sipërme, duke ardhur me anije nga Shqipëria, pavarësisht qeverisë së cilës i dërguan dhe mblodhi informacione sekrete lidhur me mbrojtjen dhe sigurinë e jashtme të shtetit grek dhe për qëllime spiunazhi përdorte mjete reagimi dhe transmetimi, d.m.th., transmetonte me radio nga jashtë informacione për repartet e Ushtrisë Kombëtare, forcat dhe lëvizjet e tyre…! Ekzekutimi i aktit të sipërpërmendur, është shkaktuar vullnetarisht nga ata që janë ofruar vullnetarisht”. Si provë para gjykatës, u paraqit urdhri i Komandës së Lartë Ushtarake të Atikës-Ishujve (ASDAN) i lëshuar më 21 mars 1951, mendimi për pranimin në gjyq të të akuzuarit dhe dëshmitë e dëshmitarëve të prokurorisë Panagiotis Londos, komandant i këmbësoria dhe Spyridon Boutsias, ish-drejtues i DSE-së.
I pandehuri i tretë, Giorgos Kontalonis, nuk u paraqit dhe në vend të tij, u lexua deklarata e tij e betimit. Dy dëshmitarët, paraqitën një mori provash inkriminuese, për të forcuar akt-akuzën. Londos dëshmoi se i akuzuari, u arrestua në Peloponez dhe në zonën e operacioneve ushtarake, i ardhur nga Shqipëria dhe për llogari të Cominform-it, duke i dhënë udhëzime udhëheqjes së Partisë Komuniste Greke, në Peloponez. I akuzuari mbante armë të të gjitha llojeve, të lidhur vazhdimisht me udhëheqjen e Divizionit të DSE Peloponez, nën Stefanos Giuzelis. Ai ishte agjenti zyrtar i Greqisë, i dërguar posaçërisht nga Shqipëria. Fillimisht i akuzuari, mohoi se ishte shqiptar. Me mjetet e transmetimit të anëtarëve të bandës, apo me mjetet e veta, transmetonte sekretet e vendit tonë. Ai ka sjellë edhe disa dollarë (1220 në numër) të cilat i janë dhënë nga qeveria për të përballuar çdo situatë, tha ai.
Spyros Boutsias, emri i të cilit u përfshi në vrasjen e dy civilëve në Kampeli në janar 1949, dëshmoi se Kazanxhi, ishte një njeri i fshehtë dhe luftënxitës. Nuk e di se dikush ka qenë spiunazh, por ishte i besimit absolut të Partisë Komuniste Greke, tha ai. Në mesin e vitit 1948, nga Shqipëria na sollën materiale lufte në një anije në të cilën ndodhej edhe i pandehuri, i cili, natyrisht, erdhi me ndonjë mision sekret. Duke kërkuar falje, Kazanxhi deklaroi se misioni i tij ishte të shkonte në Kefaloni, të monitoronte dhe të spiunonte, nëse atje kishte një flotë amerikane, sa luftanije, aeroplanmbajtëse, nëse mbanin bomba atomike dhe nëse po përgatiteshin për sulme amfibe në Shqipëri.
“Tani që i kemi këputur me jugosllavët”!
Unë kam qenë një oficer profesionist, jo një oficer zbulimi, tha ai. Ai mohoi të dinte se anija përmbante armë, gjë që më vonë e zbuloi. Ai përsëri deklaroi se ishte një komplot i mirë planifikuar nga kolegët e tij për ta shfarosur sepse ishte i krishterë ortodoks dhe për shkak të prejardhjes së nënës së tij. Ai shtoi gjithashtu se babai i tij, kishte arsim grek, por ai e mohoi: “Nuk kam ankesa nga autoritetet greke, sepse jam gjallë”, tha ai. “Më kanë dhënë rrobat e mia civile nga shokët e burgosur, për t’u paraqitur në gjykatë, sepse kisha veshur uniformën ushtarake, të cilën ma kishte dhënë ushtria. Unë thashë të gjithë të vërtetën. Pas kthimit të një shënimi tim nga Shqipëria, në të cilin kërkoja vetëm udhëzime se çfarë të bëja – duke rënë në duart e Buchia-s, – nuk bëra përpjekje të mëtejshme, duke kuptuar se tashmë gjithçka ishte e kotë, pasi pothuajse e gjithë Selia ishte çmontuar”.
Kërkimi i faljes së tij, u cilësua i pabazuar ndërsa gjyqtari ushtarak, kundërshtoi se gjithçka që ai pretendonte ishte e rreme, e pabazë dhe mashtruese dhe se ai e dinte mire greqishten (edhe pse e mohoi, duke deklaruar se e kishte mësuar gjatë kohës që ishte në burg), ishte i vendosur dhe prandaj u zgjodh për të kryer një mision kaq të vështirë dhe të rrezikshëm. Në thelb, e gjithë dëshmia e tij, u gjykua si një përzierje e pastër e fakteve historike dhe trillimeve, por jo bindëse. Pas kërkimit të faljes së tij, avokatët mbrojtës në fjalën e tyre, kërkuan lehtësim. Gjykata me vendimin 2788/17.12.1951, vendosi njëzëri shpalljen fajtor të të pandehurit të paditur, në kuptim të neneve 5 dhe 2 të Ligjit të Detyrueshëm (AN) 375/1936 “për dënimin e krimeve të spiunazhit dhe veprimeve kriminale të atyre të cilët kërcënojnë sigurinë e jashtme të vendit”, duke dënuar me vdekje.
Pas leximit të akt-gjykimit, kryetari i Gjykatës Ushtarake e pyeti të akuzuarin, nëse kishte diçka për të shtuar dhe ai, në vend të një përgjigjeje tjetër, thirri: “Rroftë Shqipëria”. “Ndërhyrja në kohë e autoriteteve policore, e ka penguar të akuzuarin nga linçimi i sigurt, nën pelerinën e tërbuar, i cili, i indinjuar nga paturpësia e tij, ka nisur një sulm kërcënues kundër tij”, shkruante shtypi i kohës. Në audience, ishin edhe të afërm të të akuzuarit – të afërm të tij, që jetonin në Selanik – të cilët qëndruan në anën e tij, gjatë gjithë kalvarit të tij në qendrën e paraburgimit. Njëri prej tyre, ishte xhaxhai Petro, me banim në Selanik, të cilin e urdhëroi të njoftonte familjen për dënimin dhe përfundimin e tij.
Letrat e togerit të ndjerë
Dy ditë pas dënimit, më 20 dhjetor 1951, i dënuari u dërgua në burgjet e Kallitheas. Nga qendrat e paraburgimit dhe burgjet, ai shkroi një sërë letrash disa prej të cilave mund të arrijnë në duart tuaja, ai përmend karakteristikat në to nënës së tij Pandorës dhe personave të njohur, me pothuajse të njëjtën përmbajtje. Letra e parë mban datën 18 dhjetor 1951, të nesërmen e gjyqit:
Athinë, 18 dhjetor 1951
I dashur xhaxha. Siç do t’ju njoftojë xha Petro, u bë gjyqi im dhe u dënova me vdekje. Në fund, ky ishte vendimi i gjykatës greke, pas 27 muajsh vonesë. Për sa më përket mua, e konsideroj si një zhvillim të pashmangshëm, për sa i përket juve dhe xhaxhit Petros, që morët pjesë në gjyq, ju falënderoj pa masë për të gjitha veprimet që keni bërë dhe interesin që keni treguar deri tani, si gjatë paraburgimit ashtu edhe në seancën e djeshme. Ju lutem të mos mërziteni, për vendimin që u mor ndaj meje, megjithëse i rëndë, por jo i padrejtë, përsa i përket fajit tim. Në rast se ju jepet rasti, ju lus që t’i përcjellin familjes sime kërkesën që të mos trishtohen dhe t’u përcillni detyrimet e mia. Përsëri faleminderit dhe ju lutem mos u frikësoni, pasi jeta ka komplikime të tilla. Ju lutem përcillni përshëndetjet e mia teze Urania, Athina, Beta, Pjetri, Thomas, Joana dhe Odiseu dhe pranoni përshëndetjet e mia këtu. Me këtë rast, ju kërkoj që t’ua përcjellin të gjithë të afërmve të mi që përmenda më sipër dhe të pranoni urimet më të përzemërta dhe të ngrohta për festat e shenjta të Krishtlindjeve dhe Vitit të Ri! Memorie.al
