Tashmë çdo gjë duket si e zgjidhur me “magji”. SHBA e BE ka vendosur që me “shpatë demokleu” të presën nyjën gordiane të politikës që pengonte ecjen e një procesi ku është investuar e gjithë politika Perëndimore.
SHBA e nxori jashtë loje Sali Berishën dhe Ilir Metën me dy tre veprime të forta politike, që duket se kanë dhënë një efekt drastik, e që normalisht nga shtatori ky efekt do të marrë formën e një orteku të madh që do të marrë mjaft figura e personazhe me vete. Për të krijuar mundësinë e një “agimi” politik dhe institucional të ri në Shqipëri.
Megjithatë, e gjithë kjo traumë ndoshta nuk do të kishte ndodhur për personazhet që përgatitën “apokalipsin” në vend për të mbrojtur veten, ku gabuan krejtësisht dy personazhet kryesore që morën përsipër të ashtuquajturën “guerrilje pallati” për të ndaluar nisjen e reformës në drejtësi.
Është një histori shumë interesante, kronologjia e 5 viteve që nga 2016-a në Shqipëri, një histori që ka përveç dy “kreshnikëve” të eposit shqiptar edhe shtojzavalle e natyrisht pasues e përkrahës, madje edhe ushtri e mjaft fjalë e këngë pafund. Një epope në vete, që sot kur e kujton mendon se si ka mundësi që është nisur një betejë e tillë donkishoteske, kur thjesht po të bëhej e kundërta, si dy “Kreshnikët e Maleve” ashtu edhe përkrahësit e tyre do të ishin krejt në rregull dhe mund të kishin fituar më shumë. Reforma në Drejtësi, edhe pse në thelb të saj ka vettingun, pra një proces që vendos në sitë të gjthë gjyqtarë e prokurorë aktualë, proces që ka pjesëmarrjen e një grupi ekspertësh nga SHBA e BE, pikën bazë, apo fondamentin e saj e ka diku gjetkë.
Reforma në Drejtësi, e miratuar me ndryshimet Kushtetuese të 30 korrikut 2016, ka si thelb të saj, decentralizimin e prokurorisë dhe rrëzimin e organit të akuzës si një institucion që ndjek penalisht apo të mbyll në burg. Këtë e bën vetëm një gjykatë. Siç ndodh në perëndim.
Pra revolucioni i madh i Reformës në Drejtësi është rrëzimi i Republikës së Prekurit të Përgjithshëm, një sistem që për gati 30 vjet në Shqipëri ka qenë baza e gjyqësorit në vend.
Pra kush kishte Prokurorin e Përgjithshëm në Shqipëri, i cili në mënyrë vertikale kontrollonte të gjithë institucionin, kishte në duart e tij sistemin gjyqësor. Me ndryshimet në reformën në drejtësi, një prokuror nuk mund të mbajë në burg një të pandehur pa prova të salduara, nuk mund të kërkojë përgjim për një të pandehur, pa prova ku gjyqtari mund të justifikohet fort në ILD etj. Pra revolucioni i vërtetë i Reformës në Drejtësi, përveç vettingut është “shenjtërimi i gjykatës si institucion”.
Deri në 2016, gjykatat shqiptare ishin zgjatim i prokurorisë, e duke i qëndruar këtij ndryshimi, kundërshtimi që ndodhi me reformën në drejtësi nga Sali Berisha dhe Ilir Meta ishte absurde.
Lufta e tyre ngjante pikë për pikë me luftën e Pablo Escobarit në Kolumbi, i cili për të shmangur ekstradimin e tij në SHBA, dogji vendin e tij, duke kryer atentate të tmerrshme terroriste apo duke vrarë policë, politikanë e gjyqtarë, sa e rriti koston e luftës ndaj tij.
Duke krijuar një perceptim se a ja vlente që të kapje apo vrisje Escobarin me të gjithë këtë kosto.
Edhe Berisha e Meta, tentuan që të krijonin këtë filozofi në luftën e tyre kundër reformës në drejtësi. Një luftë 6 vjeçare që i kushtoi vendit shumë.
Ja të imagjinojmë një skenar ndryshe asaj që ndodhi. Sikur pas reformës në drejtësi, pra pas miratimit të ndryshimeve kushtetuese më 30 korrik 2016 të mos ishte kundërshtuar vetingu, ligjet e reformës etj, ata do të nisnin zbatimin në vjeshtën e vitit 2016. Menjëherë Parlamenti do të miratonte komisionet e vettingut, do të niste procesi dhe sot do të kishim thujase të gjithë trupën e gjyqësorit të vettuar.
Ndërkaq, sikur të mos bëhej rezistenca nga dhe për të mbrojtur Adriatik Llallën, nuk do të ishte e nevojshme të emërohej një Prokurore e Përkohshme si Arta Marku, por do të ngrihej menjëherë KLP e KLGJ dhe Kryeprokurori i Republikës dhe Kryeprokurori i SPAK e BKH, ndoshta do të ishte gati nga vjeshta e vitit 2017.
Kur sapo të ishin kryer zgjedhjet parlamentare. Ku natyrisht Ilir Meta ishte President i Republikës, por edhe Lulzim Basha nuk do të ishte futur në çadër. Sipas gjasave mund të fitonte Rama, por edhe PD e LSI do të kishin pozicione politike në Kuvend. Duke mos u ndotur si forca politike apo qarqe që duan të rrëzojnë reformën në drejtësi.
E sipas gjasave, nga janari i vitit 2018, SPAK e BKH do të niste fuqishëm operacionin për të pastruar politikën e gjyqësorin nga njerëzit e lidhur me mafian e korrupsionin, e sipas gjasave Shqipëria jo vetëm do të hapte negociatat, por do të ishte edhe do të kishte kryer kapitujt për drejtësinë dhe punësimin.
Zgjedhjet vendore të 30 qershorit 2019 dhe ato parlamentare të 25 prillit 2021, do të ishin një demonstrim normal, ku sipas të gjitha gjasave mund të kishin një konfigurim krejt të ri dhe jo përplasje dinosaurish.
E imagjino sa energji e sa lekë janë harxhuar në fushatat mediatike në panele e suita me “analistë” e “avokatë” për të sulmuar ndërkombëtarët, sulmuar SPAK, Reformën, SHBA e BE.
E ku jemi tani? Jemi sërish tek pika që Prokurori nuk mund të arrestojë në mënyrë arbitrare, pra që duhen prova të forta për t’i çuar në gjykatë. Një liri kushtetuese që e ka çdo qytetar, qoftë edhe politikan, madje kush ka më shumë lekë gjen edhe një avokat më të mirë për tu marrë me procedurat. Mirëpo në vend që të paguajnë avokatët, dhanë para pafund për panelistët…
E gjithë beteja që u stis kundër reformës nuk ka pasur as krye e as fund, as strastegji e as taktikë, ka qenë një yxhym pa logjikë, vetëm e vetëm shto tym e shto tym. Natyrisht sepse nuk kishte thelb e gjithë kjo humbje kohë aq e madhe. Flasin për marrje të SPAK nga ana e PS, drejtësisë së kapur etj, PD dhe e gjithë opozita ka pasur të gjithë mundësinë që të hynte në procesin e emërimit të njerëzve të drejtësisë së re. Që me KLGJ-në dhe KLP-në. E mbani mend: Lulzim Basha refuzoi dhe pranoi që të mbahet Adriatik Llalla në detyrë vetëm e vetëm që të ruhet statusquoja e vjetër. E këtu ata nuk e kuptuan fare aksionin e SHBA e BE-së që ata kërkojnë siç shqiptarët e perceptojnë: rrëzimin e statusquosë së vjetër. Gjë që po ndodh, por fatkeqësisht me gjashtë vjet vonesë…
