Udhëheqësit europianë kanë mësuar me shpejtësi të punojnë me presidentin amerikan që kanë, në vend që të dëshirojnë një tjetër.
Nuk ka provë më të madhe për këtë sesa përgjigjja e entuziazmuar ndaj njoftimit të Presidentit Donald Trump se SHBA-ja do të sigurojë në mënyrë të tërthortë armë për Ukrainën duke lejuar vendet europiane t’i blejnë vetë, ndërsa NATO koordinon shpërndarjet.
Udhëheqësit europianë, dhe sekretari i përgjithshëm i NATO-s, ish-kryeministri holandez Mark Rutte, e përshëndetën njoftimin si një shenjë të udhëheqjes së madhe të presidentit amerikan, duke ndjekur rregullin e parë në marrëdhëniet me Trump: Lavdëroje njeriun.
“Zoti President, i dashur Donald, kjo është vërtet e madhe. Kjo është vërtet e madhe,” tha Rutte, i ulur përkrah Trump në Zyrën Ovale.
Në realitet, vendimet kyçe tashmë ishin marrë në Europë, ku udhëheqësit europianë, përballë qëndrimit të paqartë të Trump ndaj armatosjes së Ukrainës dhe ofensivës së përshkallëzuar verore të Rusisë në vendin e përfshirë nga lufta, e dinin se duhej të vepronin shpejt.
Veçanërisht udhëheqësit gjermanë shtynë për marrëveshjen, duke e parë atë që Trump e ka quajtur vazhdimisht “zhgënjimin” e tij me presidentin rus Vladimir Putin si një dritare mundësie.
Gjermania është “e investuar masivisht” në plan, tha Rutte, i cili vizitoi kancelarin Friedrich Merz në Berlin vetëm javën e kaluar. Privatisht, zyrtarët gjermanë thonë se nisma ishte një ide gjermane.
Merz tha se ka qenë në kontakt me Trump disa herë gjatë ditëve të fundit dhe i ka siguruar atij se Gjermania “do të luajë një rol vendimtar” në përpjekjen për të furnizuar Kievin me armë amerikane. Ai gjithashtu e përshkroi deklaratën e Trump së bashku me Rutte si një provë të qartë se SHBA-ja dhe aleatët e saj europianë janë në të njëjtën linjë kur bëhet fjalë për mbrojtjen e Ukrainës.
“Ne po e bëjmë këtë në interesin tonë,” tha Merz. “Kjo do ta ndihmojë Ukrainën të mbrohet kundër fushatës së bombardimeve terroriste të Rusisë. Kjo është e vetmja mënyrë për të rritur presionin mbi Moskën që më në fund të negociojë paqen. Më në fund, po tregojmë se po tërheqim në të njëjtin drejtim si partnerë të politikës së sigurisë.”
Megjithatë, më saktësisht, janë europianët ata që duket se po tërheqin Trumpin.
Një hap pas europianëve
Pavarësisht zhgënjimit në rritje të Trump-it ndaj Putinit për mungesën e interesit në një marrëveshje paqeje, presidenti amerikan ka hezituar të ndërmarrë hapa konkretë për të rritur në mënyrë drastike ndihmën ushtarake për Ukrainën. Prandaj, europianët, të udhëhequr kryesisht nga Merz dhe Rutte, gjetën një zgjidhje alternative.
Liderët europianë e dinin se do të ishte shumë më e lehtë për Trump-in, i cili e sheh politikën globale nga tregtia te NATO, kryesisht si transaksione financiare me bilanc zero, të binte dakord për furnizimin me armë për Ukrainën nëse europianët i blinin vetë, duke i dhënë SHBA-ve një mundësi për të përfituar financiarisht.
Por ata ishin gjithashtu të vetëdijshëm për ngurrimin e Trump-it për të braktisur krahun izolacionist të lëvizjes së tij MAGA duke marrë një rol më aktiv në mbrojtjen e Ukrainës dhe përballjen direkte me Putinin. Duke ofruar vetë armë amerikane, europianët po i krijojnë Trump-it mbulesë për të vepruar.
Strategjia “do t’i mundësonte administratës amerikane të rrisë presionin ndaj Rusisë dhe të forcojë mbështetjen për Ukrainën, ndërkohë që do të lejonte të mbetej një hap pas europianëve,” tha një zyrtar i qeverisë gjermane që këshillon Merz, në Berlin, pak para shpalljes së Trump-it.
Qasja gjithashtu i lejon Trump-it të ruajë atë që zyrtari e quajti “baraspeshë të dyanshme” që, nga një këndvështrim amerikan, mund të ketë karakterizuar muajt e parë të administratës së tij.
Përçarjet mes europianëve mbeten
Jo të gjitha vendet europiane janë dakord me këtë qasje. Në Zyrën Ovale, Rutte përmendi katër shtete nordike, përveç Mbretërisë së Bashkuar dhe Holandës, si mbështetëse të planit për të furnizuar Ukrainën me armë amerikane. Franca, presidenti i së cilës, Emmanuel Macron, ka këmbëngulur prej kohësh që europianët të forcojnë industrinë e tyre të mbrojtjes duke blerë armë të prodhuara lokalisht, mungonte dukshëm në listë.
Franca nuk do t’i bashkohet nismës për të blerë armë amerikane pikërisht për këtë arsye, sipas dy zyrtarëve francezë me njohuri mbi çështjen. Qeveria franceze po përballet gjithashtu me vështirësi për të rritur shpenzimet e mbrojtjes, teksa përpiqet të shkurtojë buxhetin dhe të frenojë deficitin e madh.
Por duke qenë se kapacitetet prodhuese të Europës janë të kufizuara, qeveria e Merzit beson se blerja e armëve amerikane është një nga mënyrat e vetme për të furnizuar shpejt Ukrainën me armatimin e nevojshëm. Detajet mbi blerjet specifike mbeten të pakta, por ndërsa qytetet ukrainase po përballen me bombardime gjithnjë e më të rënda, qeveria gjermane ka shtyrë me forcë për një marrëveshje për të blerë sistemet amerikane të mbrojtjes ajrore Patriot.
“E vlerësojmë gatishmërinë për të siguruar më shumë sisteme Patriot, dhe SHBA, Gjermania dhe Norvegjia tashmë po punojnë së bashku për këtë,” shkroi presidenti ukrainas Volodymyr Zelenskyy në një postim në X pas njoftimit të Trump. “Do të ketë gjithashtu furnizime me armë të tjera për të mbrojtur jetët e popullit tonë dhe për të zmbrapsur sulmet ruse.”
Kjo qasje shënon një kthesë të habitshme për Merzin, i cili natën e fitores zgjedhore në shkurt premtoi “të forcojë Europën sa më shpejt që të jetë e mundur, në mënyrë që hap pas hapi të arrijmë me të vërtetë pavarësinë” nga SHBA. Që atëherë, Merz ka ndryshuar ndjeshëm retorikën, duke shprehur besimin e tij në përkushtimin e Trump ndaj NATO-s dhe në domosdoshmërinë e marrëdhënieve transatlantike.
Në lojë është një dozë e rëndë e Realpolitik-ës gjermane: Merz ka arritur shpejt në përfundimin se Trump menaxhohet më mirë përmes pragmatizmit sesa përballjes./Politico
Komente
