TIRANE-Drejtësia shqiptare ka marrë sot një tjetër vendim në vijim të përpjekjeve për mbylljen e dosjes CEZ, e cila shënon një nga skandalet më të rëndë financiare në historinë e pluralizmit shqiptar, me dëm ekonomik mbi 400 milionë euro. Gjykata e Apelit në Tiranë ka lënë sot në fuqi vendimin e gjyqtarit të shkallës së parë, Lazër Sallaku, për të mbyllur dosjen CEZ. Kyetari i grupit të PS-së Taulant Balla paralajmëron se cështja do të ankimohet menjëherë. "Vendimi i paligjshëm i Gjykatës së Shkallës së Parë, i cili u la sot në fuqi në Apel, do të ankimohet menjëherë" shkruan Balla.
Për këtë skandal të kallëzuar janë ish-kryeministri Sali Berisha, i biri Shkëlzen Berisha, sekseri kyç Nuel Kalaj, ish-ministrat Genc Ruli, Ridvan Bode dhe Florion Mima, ish-zëvendësministra, ish-këshilltarë, ish-drejtorë etj. Për shkeljet e rënda në procedurat për shitjen tek CEZ të 75% të aksioneve të shoqërisë shtetërore OSSH në vitin 2009, janë bërë tre kallëzime penale nga Ministria e Ekonomisë dhe Energjitikёs, nga Kuvendi i Shqipërisë si dhe nga juristi Romeo Kara, i cili me dëshmitë e tij ishte i pari që implikoi Shkëlzen Berishën në dosjen CEZ. Prokuroria ka kërkuar në çdo rast mbylljen e dosjeve dhe rrëzimin e kallëzimeve, me pretendimin se nuk ka konstatuar elemente të veprës penale. Vendimi i sotëm i Apelit është marrë për mbylljen e dosjes së referuar nga Kuvendi i Shqipërisë, pas ngritjes së komisionit hetimor për çështjen CEZ.
Përpjekjet për të mbyllur dosjen e kalimit të OSSH në duart e CEZ në vitin 2009 nga qeveria Berisha, kanë nisur që në shtator të 2017, kur prokurorja Alma Bramo iu drejtua Gjykatës së Tiranës për pushtimin e çështjes, me pretendimin se nuk kishte elemente të veprës penale. Në të gjitha rastet që nga 2017 dhe deri më sot, të gjithë gjyqtarët dhe prokurorët kamë vendosur vetëm për mbylljen e dosjes. Ndërkaq, përfaqësuesit e Kuvendit kanë deklaruar sot do ta ankimojnë vendimin e apelit, që do të thotë se çështja nuk është mbyllur përfundimisht.
Po për skandalin CEZ, juristi Romeo Kara ka referuar një kallëzim në SPAK për Sali Berishën, Nuel Kalajn dhe grupin që bëri letrat e privatizimit të OSSH dhe që favorizoi më pas CEZ, me ndërhyrjet e provuara të sekserit Nuel Kalaj. Por, SPAK ka shpallur moskompetencën për shqyrtimin e dosjes, ndërsa ka vendosur ta dërgojë çështjen në Durrës.
30 faktet rreth dosjes CEZ të injoruara nga drejtësia
1. Lëvizjet e para të fshehta për privatizimin e OSSH, shoqërisë më të madhe shtetërore në fushën e energjisë, kanë nisur që në vitin 2005, tre vite më përpara se sa koha që pretendon qeveria “Berisha”. Shtetasi Hamza Merxhani rezulton si ndërmjetësi parë, i cili tentoi, por pas sukses, të ndërmjetësonte një marrëveshje mes qeverisë “Berisha” dhe çekëve, për shitjen e OSSH. Merxhani ka pranuar një takim me ish-ministrin e METE, Genc Rulin, por për të njëjtën çështje, po punonte paralelisht Nuel Kalaj, i cli shumë shpejt e nxori Merxhanin jashtë loje.
2. Qeveria ‘Berisha’ ka hapur procedurat për privatizimit të OSSH, të një shoqërie shtetërore me një vlerë kaq të madhe, në një kohë kur ende nuk kishte përfunduar inventarizimin i aseteve të OSSH.
3. Një dokument zyrtar i vitit 2008, që mban firmën e ish-kryeministrit Sali Berisha, tregon se si një numër pronash shtetërore kaluan në mënyrë të pajustifikuar në varësi të Operatorit të Shpërndarjes, në momentin kur shitja e tij tek CEZ ishte paracaktuar.
4. Edhe në fazën e miratimit të raportit nga KVO kemi shkelje të tjera. Shpallja fituese e kompanisë CEZ në këtë proces tenderimi nga KVO si dhe miratimi i raportit nga KVO për shpalljen fituese të ofertës së paraqitur nga CEZ është bërë në kundërshtim me aktet ligjore dhe nënligjore në fuqi, duke dëmtuar rëndë interesat e shtetit.
5. Janë pranuar të gjitha kërkesat e ofertuesit CEZ, nga komisioni i negocimit, duke prekur kushtet minimale të detyrueshme të performancës teknike, duke favorizuar në mënyrë të padrejtë CEZ.
6. CEZ, kur ka hyrë në procesin e konkurrimit ka dhënë një ofertë krejtësisht të ndryshme nga oferta e miratuar e shitjes së aksioneve të OSSH.
7. Nuk ishte vendos një çmim dysheme për këtë procedurë privatizimi.
8. Mospërgatitja e legjislacionit të duhur për këtë lloj privatizimi. Pra, legjislacioni nuk ishte i plotë. Privatizimi është bërë pa rregullimet ligjore.
9. Banka Botërore dhe Komisioni Europian kanë konstatuar se procesi i privatizimit ka qenë i nxituar.
10. Nuk ishin zgjidhur marrëdhëniet e detyrimeve ndërmjet KESH-it dhe OSSH-së.
11. Nuk është zbatuar parashikimi ligjor lidhur me trajtimin e 24% aksioneve të OSSH-së të cilat i mbeteshin në pronësi Shtetit Shqiptar, pas privatizimit të 76% të aksioneve nga CEZ-i.
12. Nuk është zbatuar parashikimi ligjor lidhur me përdorimin e të ardhurave nga ky privatizim.
13. Në vitin 2009, OSSH-së iu fshinë disa detyrime te bankat, ndërsa disa asete të KESH-it, i kaluan CEZ-it. Pra, kompanisë iu rrit vlera dhe çekët përfituan disa avantazhe, aq sa çmimi final i blerjes së OSSH-së nuk ishte më 102 milionë euro sa thuhet zyrtarisht, por në fakt më pak se 40 milionë euro.
14. Në 2009, qeveria Berisha mori dy vendime, të cilat i lejuan CEZ-it të blinte energji elektrike të KESH me çmim favorizues. CEZ blinte energji me çmim të lirë tek KESH, organe i shtetit shqiptare, ndërsa u shiste shqiptarëve më shtrenjtë.
15. Në janar të 2010, ish-drejtori i CEZ në Shqipëri, Josef Hejsek, i dërgon një e-mail nëndrejtorit të CEZ-it në Pragë, Tomas Pleskac, rreth një takimi të planifikuar me ish-kryeministrin Berisha dhe djalin e tij, Shkëlzen Berisha, me ndërmjetësimin e Nuel Kalajt. Ky dokument konfirmon rolin e Nuel Kalajt si sekser.
16. Në periudhën janar 2008-qershor 2009, në llogarinë e Nuel Kalajt kanë kaluar 7 milionë euro nga CEZ.
17. Sekseri Nuel Kalaj, dëshminë e të cilit prokuroria nuk e siguroi dot, tërhoqi paratë në Tiranë dhe u largua nga Shqipëria pa kontrolluar, pa u ndaluar dhe madje pa u regjistruar fare në kufi. Për paratë nuk kishe asnjë dokument për punë të kryer.
18. Askush nuk e ndaloi Nuel Kalaj me 7 milionë euro në çantë. Sot në kufi ndalohesh edhe për 30 mijë euro. Nga viti 2006 deri në 2012, Kalaj ka bërë rreth 100 lëvizje jashtë Shqipërisë. Por që kur nisën hetimet për dosjen CEZ, ai nuk u shfaq më.
19. Dokumentet tregojnë se anë përfshirë në proces negocimi të personave të palicencuar, me kontrata negocimi vetëm me kompaninë CEZ sikurse është rasti i shtetasit Nuel Nik Kalaj. Veprimet e tyre kanë ndikuar në vendimmarrjen e institucioneve publike në dëm të interesave të shtetit shqiptar dhe në dobi të interesave të kompanisë CEZ.
20. Më pas, ish-drejtori i kompanisë CEZ në Shqipëri, Josef Hejsek, në 17 nëntor të vitit 2011, i raporton Nuel Kalajt lidhur me përpjekjet për të bindur qeverinë “Berisha” për t’i njohur CEZ-it rritjen e nivelit të borxhit të keq, në kundërshtim me dy vendime qeveria, të cilat rregullonin procesin e privatizimit të OSSH, duke mos lejuar rillogaritjen e borxhit të keq në dëm të buxhetit të shtetit. Dokumenti tregon për rolin aktiv të sekserit Nuel Kalaj.
21. Pas kësaj lutjeje-ankese të Josef Hejsek ndaj Kalajt për ndërhyrje, ish-kryefinancieri Ridvan Bode del edhe garant i skemës së favorizimit të CEZ me anë të njohjes së rritjes së borxhit të keq nga 4 për qind në 16.85 për qind. Me shkresën Nr. 4512 / 3, datë 5. 04. 2012, Ridvan Bode mbështet Entin Rregullator të Energjisë për t’i njohur rritjen e borxhit të keq CEZ, në kundërshtim me dy vendime qeverie.
22. Pasojat financiare nga rivlerësimi i borxhit të keq për periudhën 31.12.2007-31.05.2009, sipas deklaratës rregullatore, kanë qenë 13 miliardë, 603 milionë, 704 156 lekë, ose e thënë ndryshe, rreth 110 milionë dollarë, me vlerën aktuale të shkëmbimit të valutor.
23. Në vitin 2010, ERE vendosi të rriste çmimin e energjisë elektrike me 13 për qind për familjet shqiptare, ndërsa kompania u tolerua për mosrespektim afatesh në vendosjen e sahateve, duke lejuar faturimin aforfe për mijëra familje.
24. Dëmi i shkaktuar nga ngritja e çmimit në pakicë 2010-2014 vendimi i ERE-s nr. 100, datë 15.02.2010, çmimi mesatar rritet nga 8,45 në 9,53 lekë, është 200 milionë dollarë.
25. Dëmi i shkaktuar nga kompensim, diferencë tarifë shitjeje energjie për vitin 2009 është 379 milionë lekë.
26. Dëmi i shkaktuar për efekt të ndryshimit të tarifës së shitjes së energjisë në vitin 2011, për efekt të ndryshimit të humbjeve nga 32% në 34,65%, është 2 miliardë, 871 milionë, 232 mijë e 945 lekë, ose 22 milionë dollarë.
27. Dëmi i shkaktuar për efekt të ndryshimit të tarifës së shitjes së energjisë për vitet 2012-2014, për efekt të rritjes së borxhit të keq, nga 14% në 16,85% është 8 milionë dollarë.
28. Dëmi i shkaktuar për efekte të rregullimit të çmimit të marrëveshjes është rreth 12 milionë dollarë.
29. Dëmi i shkaktuar për falje të detyrimeve, kredi afatgjate me anë të një VKM-je që ju keni marrë në vitin 2009, shkon diku te 50 milionë dollarë.
30. Në periudhën fundore te heqjes së licencës së CEZ janë gjetur plot shkelje që kanë të bëjnë me sjelljen e institucioneve shqiptare në favor të CEZ. Mos veprimi i strukturave përkatëse pas heqjes së licencës, duke mos vlerësuar asetet e CEZ, mosveprimi i fillimit të procedurave të shpronësimit të aksioneve dhe mos ndërmarrja e verimeve për hapjen e procesit gjyqësor ndërkombëtar, kanë dëmtuar rëndë pozitat e shtetit shqiptar në arbitrazhin ndërkombëtar, filluar vetëm nga CEZ dhe jo nga pala shqiptare.
Postimi i plotë i Taulant Ballës pas vendimit të gjykatës
Dosja “CEZ” është një ndër dosjet më të rënda të korrupsionit në Shqipëri dhe se çdo përpjekje për mbylljen e saj, bie ndesh me pritshmëritë e shqiptarëve dhe të partnerëve të Shqipërisë për hetimin e dinosaurëve të korrupsionit. Dosja “CEZ” është shembulli i pagesave të tarifës së korrupsionit me plote “6.8 milionë Euro” brenda një dite të vetme në qershor 2009, 2 javë pas privatizimit OSSH, 2 javë para zgjedhjeve parlamentare të Qershorit 2009.
Siç kemi paralajmëruar, anëtarët e KÇK që nuk kanë kaluar vetting-un, të mbetuar në sistemin e drejtësisë po vijojnë të marrin vendime gjyqësore haptazi në kundërshtim me ligjjn në lidhje me dosjen “CEZ”, ku i akuzuari kryesor është Sali Berisha në bashkëpunim me persona të tjerë, ndërsa pala e dëmtuar janë qytetarët shqiptarë.
Vendimi i paligjshëm i Gjykatës së Shkallës së Parë, i cili u la sot në fuqi në Apel, do të ankimohet menjëherë.
Në kallzimin e bërë nga Kuvendi i Shqipërisë ishin paraqitur fakte dhe prova të pakundërshtueshme se Sali Berisha në cilësinë e Kryeministrit në vitet 2005-2013 bashkë me persona të tjerë të kallzuar prej nesh, shpeshherë edhe në bashkëpunim me njëri-tjetrin, kanë konsumuar elementët e veprave penale “Shpërdorim i detyrës”, “Shkelja e barazisë në tendera”, “Mashtrimit”, “Ndikim i paligjshëm ndaj personave që ushtrojnë funksione publike”, “Pastrim i produkteve të veprave penale”, vepra penale këto të parashikuara nga nenet 143, 245/1, 248, 258 dhe 287 të Kodit Penal.
Kuvendi i Shqipërisë me vendimin nr.36 ka miratuar raportin e Komisionit Hetimor Parlamentar dhe dërgimin e këtij raporti në Prokurori për fillimin e çështjes penale.
Komisioni Hetimor i Kuvendit, pati arritur në përfundimin se një sërë zyrtarësh të lartë të shtetit shqiptar gjatë viteve 2005-2013, duke qenë persona që ushtronin funksionet më të larta publike me veprime aktive dhe mosveprime, kanë synuar dhe realizuar ardhjen e pasojave të kundraligjshme gjatë procedurave të privatizimit të Operatorit të Sistemit të Shpërndarjes, negocim të marrëveshjes së shitjes së aksioneve, miratuar me ligjin 10116 datë 23.04.2009”Për miratimin e kontratës së shitjes së 76% të aksioneve të Operatorit të Sistemit të Shpërndarjes (OSSH) sh.a ndërmjet Ministrisë së Ekonomisë, tregtisë dhe Energjitikës së Republikës së Shqipërisë dhe CEZ a.s-së, si edhe evidentimin e efekteve negative financiare të shkaktuara nga ndjekja e zbatimi i kësaj marrëveshje “
Çështja hetimore nr.7340/2017 e Prokurorisë, lidhet me hetimin e “ shpërdorimin e detyrës “të funksionarëve të lartë të shtetit shqiptar që kanë ndjekur procedurat për privatizimin e Operatorit të Sistemit të Shpërndarjes OSSH sh.a si dhe atë të “ ushtrimit dhe ndikimit të paligjshëm ndaj personave që ushtrojnë funksione publike “ dhe’ pastrimit të produkteve të veprës penale” parashikuar nga nenet 248, 245/1 dhe 287 të Kodit Penal.
Në nenin 75 të Kodit të Procedurës Penale shkronja” a “ vepra penale “Ushtrimi i ndikimit të paligjshëm ndaj personave që ushtrojnë funksione publike “ parashikuar nga neni 245/1 është vepër penale në kompetencë të Gjykatës Kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar.
Vepra penale e ”shpërdorimit të detyrës” për të cilën Kuvendi ka depozituar kallëzimin në prokurori nga ish funksionare sipas shkronjës “ç“ të nenin 75 të Kodit të Procedurës Penale është në kompetencë të Gjykatës Kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar.
Më datë 19.12.2019 , ka filluar funksionin Gjykata Kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar e cila ka kompetencën për të gjykuar funksionarët e lartë apo veprat penale për të cilën është depozituar kallëzimi penal nga Kuvendi.
Në këto rrethana i kërkuam Gjykatës së Shkallës së Parë të shpallte menjëherë moskompetencën të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë dhe kalimin e kësaj çështje në Gjykatën Kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar.
Por gjyqtar Lazër Sallaku në një vendim hapatazi në kundërshtim me ligjin vendosi shqyrtimin e një çështje jashtë kompetencës së tij lëndore.
Gjithashtu dua të sqaroj opinionin publik se edhe vendimi i Prokurorisë së Tiranës për përfundimin pa hetim të plotë të kësaj dosje dhe nxitimi për mbylljen e saj ngre dyshime të mëdha.
Lënia në fuqi e vendimit nga Apeli, konfirmon frikën e të akuzuarve nga Drejtësia e re dhe nxitimi për të marrë “vërtetime” nga grupi i gjyqtarëve KÇK.
Më poshtë disa sqarime:
I. Lidhur me kallëzimin e Kuvendit të Shqipërisë të depozituar në Prokurorinë e Përgjithshme.
Kuvendi i Shqipërisë,bazuar në Rregulloren e Kuvendit dhe ligjin 8891,datë 02.05.2002”Për organizimin dhe funksionimin e Komisioneve Hetimore të Kuvendit, me vendimin nr 30/2016 ka ngritur Komision Hetimor parlamentar me objekt “Për hetimin dhe verifikimin e zbatimit të legjislacionit në fuqi, mbrojtjen e interesit të shtetit shqiptar gjatë procedurave të privatizimit të Operatorit të Sistemit të Shpërndarjes, negocim të marrëveshjes së shitjes së aksioneve, miratuar me ligjin 10116 datë 23.04.2009”Për miratimin e kontratës së shitjes së 76% të aksioneve të Operatorit të Sistemit të Shpërndarjes (OSSH) sh.a ndërmjet Ministrisë së Ekonomisë, tregtisë dhe Energjetikës së Republikës së Shqipërisë dhe CEZ a.s-së, si edhe evidentimin e efekteve negative financiare të shkaktuara nga ndjekja e zbatimi i kësaj marrëveshje “
Komisioni Hetimor Parlamentar, administroi dhe shqyrtoi një volum shumë të madh dokumentesh që lidhem me privatizimin, shitjen e 76% të aksioneve të operatorit të sistemit të shpërndarjes OSHE sh.a ndërmjet Ministrisë së Ekonomisë, tregtisë dhe Energjetikës së Republikës së Shqipërisë dhe CEZ a.s-së, si edhe evidentimin e efekteve negative financiare të shkaktuara nga ndjekja e zbatimi i kësaj marrëveshje, pyeti dëshmitarë dhe në përfundim të hetimit administrativ i paraqiti Kuvendit në seancë plenare për miratim raportin përfundimtar të Komisionit. Hetimor. Kuvendi, me vendimin nr 36 ka miratuar raportin e Komisionit Hetimor Parlamentar dhe dërgimin e këtij raporti në Prokurori për fillimin e çështjes penale.
Komisioni Hetimor i Kuvendit konstatoi :
- shkelje të procedurave të privatizimit të OSSH-së duke mos marrë parasysh mbrojtjen e interesave strategjike të shtetit shqiptar. Në kallëzim ( raportin e Komisionit Hetimor) janë pasqyruar në mënyrë të detajuar arsyet dhe personat përgjegjës për shkeljen e këtyre procedurave. Detyrimi i KESH –it nga ana e Këshillit të Ministrave që energjinë për mbulimin e humbjeve t’ja shesë OSSH-së me çmim të rregulluar, ka ndikuar në favorizimin e paligjshëm të ÇEZ duke rënduar buxhetin e shtetit me miliona euro.
- favorizimin në mënyrë të paligjshme që i është bërë CEZ-it në njohjen e nivelit të borxhit të keq.
Ndryshimi i nivelit të borxhit të keq nga 4% në 14% një javë para nënshkrimit të Marrëveshjes së Shitjes së Aksioneve, ka sjellë si pasojë që kompania ÇEZ të favorizohet më një kompensim vjetor prej 70 milion dollarë në vit , vlerë e cila pasqyrohet dëm në Buxhetin e Shtetit.
Palët kanë negociuar për nivelin e borxhit të keq edhe pse një gjë e tillë nuk është i lejuar nga kriteret e vendosura me VKM nr.835, datë 11.06.2008.
-shkelje gjatë procedurës së privatizimit në lidhje me kushtet minimale teknike.
Gjatë shqyrtimit të dokumenteve të tenderit, komisioni konstatoi se kriteret e vlerësimit janë të pamjaftueshme, nuk është vendosur çmim dysheme, Komisioni i Vlerësimit të ofertave është ngritur në kundërshtim të hapur me VKM-të nr. 329 datë 12.07.1999 dhe nr. 621 datë 25.09.1998.
-shkelje të konstatuara nga komisioni në lidhje me garancitë bankare.
Bazuar në Urdhrin 319, datë 6 Maj 2008 të Ministrit të METE “Për zmadhimin e kapitalit të OSSH-së, garancia bankare duhet të ishte minimalisht në vlerën prej 40milion dollarë.
-shkelje në lidhje me planin e biznesit të paraqitur nga ÇEZ
Nga dokumentacioni që ka analizuar Komisioni, rezulton së ÇEZ ka paraqitur në ofertën e saj një dokument të titulluar “plani paraprak i biznesit për vitet 2009-2014”, pra shoqëria nuk ka paraqitur një plan biznesi por plan paraprak në kundërshtim me pikën 3, 5 të VKM-së nr 835 datë 11.06.2008.
Komisioni hetimor ka shqyrtuar dhe ndjekjen e detyrimeve sipas kushteve të marrëveshjes së blerjes së aksioneve, performacën e shoqërisë ÇEZ si dhe favorizimet e paligjshme që janë bërë kësaj shoqërie nga ish zyrtarë. Gjithashtu ka shqyrtuar respektimin e të drejtave dhe detyrimeve ndërmjet KESH dhe OSSH për periudhën tranzitore, marrëdhëniet e institucioneve Shqiptare me Shoqërinë CEZ shpërndarje, si dhe shoqëritë e mbledhjes së borxheve etj.
Komisioni Hetimor Parlamentar i Kuvendit të Shqipërisë gjatë shqyrtimit të verifikimit të zbatimit të legjislacionit në fuqi dhe mbrojtjen e interesit të shtetit shqiptar gjatë procedurave të privatizimit të Operatorit të Sistemit të Shpërndarjes dhe negocimi i Marrëveshjes së Shitjes së aksioneve , miratuar me ligjin nr 10116, datë 23.04.2009 ka konstatuar se :
Shtetasi Nue Nik Kalaj duke përfituar lidhjet me familjarë të funksionareve të lartë të shtetit shqiptar si dhe nëpërmjet shtetasit Albert Faruku dhe Hamza Merxhani, ka ndërmjetësuar për privatizimin e OSSH-së nga ÇEZ a.s.
Nga pyetja e dëshmitarëve , administrimi i dokumenteve , të transfertave bankare në llogari të Nue Nik Kalaj në shumën 7 milion euro, koha kur janë kryer transaksionet, mungesa e dokumenteve justifikuese për kryerjen e këtyre transaksioneve nga ÇEZ.a.s në favor të Nue Nik Kalaj, Komisionit i kanë krijuar dyshimin e arsyeshëm se kjo shumë është marrë për të ushtruar ndikim të padijshëm në ish funksionarët e lartë të asaj kohe me qëllim realizimin e blerjes së 76% të aksioneve të OSSH-së nga CEZ a.s. Komisioni ka konstatuar se çfarë do lloj shërbimi i ligjshëm të ketë kryer shtetasi Nue Nik Kalaj në favor të ÇEZ a.s, nuk justifikon përfitimin e shumës 7milion euro. Kjo shumë e përfituar nga shtetasi Kalaj, është shumë herë më e madhe se sa shuma e përfituar nga banka Botërore (IFC) nga ky proces privatizimi.
Komisioni Hetimor i Kuvendit, arriti në përfundimin se një sërë zyrtarësh të lartë të shtetit shqiptar gjatë viteve 2005-2013, duke qenë persona që ushtronin funksionet më të larta publike me veprime aktive dhe mosveprime, kanë synuar dhe realizuar ardhjen e pasojave të kundërligjshme që janë :
-Nxjerrja për privatizim i një shoqërie të sapo krijuar , por me rëndësi strategjike për interesat e vendit, e cila nuk kishte kryer asnjë bilanc energjitik të sajin, pa asnjë eksperiencë për të operuar në tregun e energjisë, pa asete të përcaktuara, duke e paraqitur OSSH si funksionale, me qëllim privatizimin me shpejtësi të saj në favor të CEZ.
-Duke ndryshuar treguesit specifikë në Deklaratat Rregullatore dhe duke ushtruar ndikim të paligjshëm dhe imponuar ERE në vendimmarrje të kundraligjshme.
-Duke kualifikuar dhe shpallur fitues CEZ, në shkelje të hapur të kushteve minimale të perfomancës teknike, të cilat ishin shpallur më parë si kritere kualifikuese e konkretisht në shkelje të VKM nr. 835datë 11.06.2008, i ndryshuar.
-Duke negociuar me kompaninë CEZ për nivelin e borxhit të keq që do të pranohej në llogaritjen e të ardhurave të kërkuara nga kompania, në kundërshtim e në kapërcim të kushteve të procedurës konkurruese , të përcaktuara më parë;
-Duke negociuar për treguesin e humbjeve totale, si tregues i kushteve minimale të performancës teknike i panegocueshëm;
-Duke pranuar gjatë negociatave të kryera , të gjitha kërkesat e ofertuesit të bëra gjatë paraqitjes së ofertës teknike, nga mosnjohja e situatës, si pasojë e mosfunksionimit real të OSSH dhe mos qenies së saj e gatshme për privatizim;
-Mosvazhdimin e procesit për rivlerësimin e çmimit të shitjes, kjo para, gjatë dhe pas procesit të privatizimit të OSSH.
Këto veprime kanë dëmtuar rëndë interesat e ligjshme të shtetit dhe publikut në shumën 57,931,041,292 lekë ose 414 milion Euro.
Komisioni Hetimor ka konstatuar edhe mosveprime të strukturave përkatëse pas heqjes së licencës CEZ e konkretisht:
- Mosveprim në drejtim të aseteve të shoqërisë CEZ sh.a;
- Mosveprim për fillimin e procedurave të shpronësimit të aksioneve, kundrejt një shpërblimi të drejtë , si dhe për mbledhjen e dokumentacionit provues;
- Mosndërmarrja e veprimeve për hapjen e procesit gjyqësor ndërkombëtar kundër shoqërisë CEZ sh.a për mospërmbushje të detyrimeve të saj të përcaktuara në kuadrin rregullator specifik, dëmtuar pozitën mbrojtëse të shtetit në arbitrazhin ndërkombëtar të filluar vetëm nga CEZ dhe jo nga pala shqiptare.
Këto mosveprime ka konsideruar të qëllimshme e me pasoja të rënda në buxhetin e shtetit e të shkaktuara në kuadër të përfitimeve e privilegjeve të padrejta që ishin lejuar shoqërisë ÇEZ.
Duke analizuar provat e administruara, Komisioni ka evidentuar se persona me autoritet shtetëror me veprime dhe mosveprime duke shpërdoruar funksionin publik në bashkëpunim kanë konsumuar elementët e veprës penale “shpërdorim detyre”, “shkelje e barazisë në tendera”,”Mashtrimit”,”Ndikim i paligjshëm ndaj personave që ushtrojnë funksione publike”, “Pastrim i produkteve të veprave penale “, vepra penale këto të parashikuara nga nenet 143, 245/1, 248, 258,dhe 287 të Kodit Penal.
II. Lidhur me veprimet procedurale të kryera nga Prokuroria e Rrethit Gjyqësor Tiranë
Nga përmbajta e kërkesës së Prokurorisë rezulton se Prokuroria e Rrethit Gjyqësor Tiranë, ka regjistruar procedimin penal nr. 7340, datë 19.09.2017 për veprën penale të “ Ushtrimit të ndikimit të paligjshëm” dhe “pastrimin e produkteve të Veprës Penale”, parashikuar nga nenet 245/1 dhe 287 të Kodit Penal. Për regjistrimin e këtij procedimi, Prokuroria e Rrethit Gjyqësor Tiranë është bazuar në materialet hetimore të procedimeve penale nr 3 dhe 4 të regjistruar në Prokurorinë e Përgjithshme të Republikës së Shqipërisë, e cila me hyrjen ne fuqi të ligjit 35/2017“Për disa shtesa e ndryshime në Kodin e Procedurës Penale” ka shpallur moskompetencën dhe i ka dërguar këto çështje për hetim në Prokurorinë e Rrethit Gjyqësor Tiranë.
Prokurori i çështjes ka konstatuar se midis dy procedimeve të filluara njëri mbi bazën e kallëzimit të shtetasit Romeo Kara dhe tjetra bazuar në raportin përfundimtar të Komisionit Hetimor Parlamentar kanë të njëjtë objekt “Procedurën e ndjekur nga Qeveria Shqiptare për privatizimin e Operatorit të Sistemit të Shpërndarjes OSSH sh.a ndërmjet Ministrisë së Ekonomisë, Tregtisë dhe Energjetikës së Republikës së Shqipërisë dhe CEZ –a.s-së si dhe evidentimi i efekteve negative financiare të shkaktuara nga ndjekja e zbatimi i kësaj marrëveshje.”
Për këtë arsye , prokuroria ka vendosur bashkimin e procedimeve penale në një procedim të vetëm me vendimin e datës 31.07.2017.
Gjatë hetimeve paraprake, prokuroria ka administruar vendimin e pushimit të procedimit penal nr 1, datë 11.02.2017 të Prokurorisë së Përgjithshme me objekt hetimi materialin kallëzues nga Ministria e Energjisë dhe Industrisë për veprën penale të” shpërdorimit të detyrës” në bashkëpunim, parashikuar nga nenet 248-25 të Kodit Penal.
Prokuroria e Përgjithshme në përfundim të hetimit në lidhje me kallëzimin e MEI ka vendosur pushimin e hetimeve.
Përveç administrimit të vendimit të pushimit të procedimit penal nr. 1 të Prokurorisë së Përgjithshme, nga prokurorët e çështjes nuk janë kryer veprime hetimore bazuar në dokumentacionin plotësues të administruar nga Komisioni Hetimor dhe dërguar bashkë më vendimin nr 36/2016 të Kuvendit në Prokurori .
Prokurorët nisur nga ngjashmëria e kallëzimit të bërë më parë nga MEI në Prokurorinë e Përgjithshme dhe Kallëzimit të depozituar nga Kuvendi i Shqipërisë në lidhje me shkeljet ligjore e nënligjore të konstatuara në procedurat e privatizimit të OSSH- se nga CEZ a.s, pa hetuar dokumentet e dorëzuar, nga Kuvendi në vendimin e tyre për pushimin e hetimeve arsyetojnë se ndodhemi para gjësë së gjykuar duke ju referuar nenit 7 të Kodit të Procedurës Penale dhe nenit 34 të Kushtetutës të Republikës së Shqipërisë të ndryshuar.
Për akuzat “ Ushtrimi i ndikimit të paligjshëm të shtetasit Nue Nil Kalaj ndaj funksionarëve të lartë”, dhe” Pastrimin e produkteve të veprës penale “ parashikuar nga nenet 245/1 dhe 287 të Kodit Penal ,prokuroria arsyeton se mungojnë elementët e veprave penale të cilat janë parashtruar në kallëzimin e Kuvendit.
III. Lidhur me parashtrimet e Kuvendit ndaj kërkesës së Prokurorisë së Rrethit Gjyqësor Tiranë “Për pushimin e procedimit penal nr.7340, datë 19.9.2017 “ dhe veprimet hetimore që kërkojmë të kryhen nga ana e Prokurorisë
Kuvendi i Shqipërisë në cilësinë e kallëzuesit ka paraqitur fakte dhe dokumente të cilat provojnë shkelje të procedurave të privatizimit të OSSH nga CEZ a.s nga funksionarë shtetërorë. Gjithashtu kallëzuesi me bazë të fakteve të depozituara ka krijuar bindjen se me veprime shtetasit Nue Nik Kalaj në bashkëpunim ka konsumuar elementët e veprës penale “Ushtrimi i ndikimit të paligjshëm ‘ dhe “Pastrimit të produkteve të veprës penale “
Prokurorët e çështjes në mosrespektim të detyrimit Kushtetues dhe procedural , edhe pse gjykata në vendimet e saj u ka lënë detyra konkrete prokurorisë , nga ana e kësaj të fundit janë kryer veprime hetimore te pjesshme po nuk është hetuar procedura e privatizimit sipas objektit të hetimit të Komisionit hetimor parlamentar e cila është njëkohësit kallëzimi që Kuvendi i Shqipërisë ka depozituar në prokurori .
Prokuroria duke krahasuar objektin për të cilën me vendimin nr 30/2016 , Kuvendi ka vendosur ngritjen e Komisionit Hetimor Parlamentar dhe kallëzimit të MEI të hetuar më parë nga Prokuroria e Përgjithshme arrin në konkluzion se kemi të bëjmë me të njëjtën vepër penale , me të njëjtat fakte dhe të njëjtën kohë.
Ekzistenca e fakteve të reja në kallëzimin e Kuvendit të Shqipërisë bën të domosdoshme kryerjen e veprimeve hetimore sipas kërkesave të Kodit të Procedurës Penale.
Në kërkesën drejtuar Gjykatës, prokurori i çështjes ka përsëritur të njëjtin arsyetim që ka përdorur prokurorja paraardhëse se në kallëzimin e Kuvendit dhe në kallëzimin e Ministrisë së Energjetikës dhe Industrisë , sot Ministria e Transporteve dhe Energjetikës kemi të bëjmë më të njëjtin kallëzim i hetuar më parë nga Prokuroria e Përgjithshme, pushuar prej saj, vendim i cili është lënë në fuqi me vendimin e datës 21.11.2016 të Kolegjit Penal të Gjykatës së Lartë.
Ky arsyetim i prokurorëve me interpretimin e zgjeruar që kërkojnë ti japin nenit 7 të Kodit të Procedurës Penale dhe nenin 34 të Kushtetutës është i gabuar .
Kushtetuta në nenin 34 parashikon se “ Askush nuk mund të dënohet më shumë se një herë për të njëjtën vepër penale dhe as të gjykohet sërish, me përjashtim të rasteve kur është vendosur rigjykimi i çështjes nga një gjykatë më e lartë , sipas mënyrës së parashikuar me ligj.” Pra neni 34 i Kushtetutës i referohet vendimit të formës së prerë të gjykatës dhe jo vendimeve të pushimit të çështjes gjatë hetimeve paraprake .
Neni 7 i Kodit të Procedurës penale parashikon se “ Askush nuk mund të rigjykohet rishtas për të njëjtin fakt penal, për të cilin është gjykuar me vendim të formës së prerë më përjashtim të rasteve kur është vendosur rigjykimi i çështjes nga gjykata kompetente.”
Edhe nga përmbajtja e nenit 7 del qartë se arsyetimi i prokurorit se ndodhemi para gjësë të gjykuar është e gabuar pasi nenin 7 bën fjalë për ato raste kur kemi një vendim të formës së prerë që lidhet me themelin e çështjes .
Në rastin e mospranimit të ankimit të MEI nga Gjykata e Lartë e cila në shqyrtimin e këtij ankimi ka ushtruar kompetencën e gjykimit si gjykata fakti sipas Kodit të Procedurës Penale që ishte në fuqi në atë kohë, nuk përbën fakt për tu përdorur se ndodhemi para gjësë së gjykuar
Dispozitat e Kodit të Procedurës Penale , nuk pengojnë rifillimin e një çështje të pushuar në se dalin prova dhe fakte të reja për ngjarjen apo autorin e saj , mjafton që këto prova dhe fakte të zbulohen brenda afateve të parashikuara në Kodin Penal mbi parashkrimin e ndjekjes penale.
Në provat që ka paraqitur Kuvendi në Prokurori ka fakte dhe dokumente të cilat nuk kanë qenë pjesë e kallëzimit të depozituar nga MEI në Prokurorinë e Përgjithshme. Këto dokumente edhe pse voluminoze duhet te ishin parë nga prokurorët që kanë hetuar çështjes para se” ipso jure “ të vendosnin se ndodhemi para “gjësë të gjykuar”
Moskryerja e veprimeve hetimore me justifikimin se ndodhemi para të njëjtës vepre penale për të cilën janë kryer më parë hetime është një zbatim i gabuar i parimit të gjësë së gjykuar dhe zbatimit të këtij parimi përsa është e mundur dhe gjatë hetimeve paraprake. Prokurori bazuar në ndryshimet në Kodin e Procedurës Penale me ligjin 35/2017, duhet ti kërkonin Gjykatës Rifillimin e hetimeve dhe për veprën penale të shpërdorimit të detyrës nga funksionarët e lartë publikë që ishin marrë me procedurën e privatizimit të OSHE-së.
Raporti i Komisionit Hetimor Parlamentar përmban fakte në lidhje me rolin dhe aktivitetin e shtetasit Nue Nik Kalaj, në kontaktet që ai ka patur me funksionare të lartë shtetërorë apo lidhje familjare të tyre në kohën e privatizimit të OSSH-së. Transferta 7 milion euro nga CEZ te ky shtetas para se të përfundonte procedura e privatizimit , janë fakte të pahetuara nga prokuroria, për të cilat Gjykata e Rrethit Gjyqësor Tiranë me vendmin nr. 240 datë15.12.2017 i la detyra organit të prokurorisë për hetimin e akuzave të ngritura nga vetë organi i prokurorisë si “ushtrimit të ndikimit të paligjshëm ndaj personave që ushtrojnë funksione publike “ dhe “ Pastrimi i produkteve të veprës penale”.
Në kërkesën për pushimin e hetimeve, prokuroria ka evidentuar disa veprimeve hetimore të kryera pre saj si dërgimi i letërporosive në Republikën e Kosovës për pyetjen e shtetasit Ndue Kalaj,
Dërgimi i letrës së porosisë në Republikën e Çekisë për pyetjen e shtetasit Hamza Merxhani , pyetjen e administratorëve të ÇEZ s.a, administrimi i kontratave lidhur mes administratoreve të ÇEZ s.a dhe shtetasit Nue Kalaj.
Mosgjetja e dëshmimtareve Ndue kalaj, Hamza Merxhari të cilët janë dëshmimtarët kryesorë që lidhje me akuzat për të cilat është filluar procedimi penal, nuk përbën shkak për pushimin e çështjes. Prokurori mun te vendose pezullimin deri ne gjetjen e tyre duke njoftuar edhe pikat kufitare ne rast te konstatimit te hyrjes se tyre ne teritorin e Republikes se Shqiperise po jo t’i kerkoje gjykates miratimin e pushimit te ceshtjes.
Në kërkesën për pushimin e çështjes, prokurori i referohet edhe përgjigjeve të marra nga autoritetet Kosovare të cilat nuk bënë të mundur gjetjen dhe pyetjen e shtetasit Ndue Kalaj, apo të autoriteteve Çeke në lidhje me letër-porositë për pyetjen e shtetasve Josef Hajsak , Tomas Pleskac, Martin Roman dhe Hamza Merxhari, ku rezulton se prokurori nuk ka mundur që nëpërmjet këtyre letër- porosive të realizonte pyetjen e tyre.
Edhe pse nga ana e prokurorisë pas kthimit të çështjes për hetimeve janë kryer disa veprime hetimore këto veprime janë përsëri te pjesshme dhe nuk provojnë që prokuroria ka kryer hetime të plota të gjithanshme në lidhje me kallëzimin e Kuvendit të Shqipërisë për procedurat e ndjekur nga funksionarët e asaj kohe ne lidhje me shitjen e 76% të aksioneve te operatorit të shpërndarjes OSHE sh.a te ÇEZ s.a.
Nga ana e prokurorisë nuk janë vlerësuar me objektivitet faket e dokumentuara në provat shkresore të depozituara nga Kuvendi i Shqipërisë bashkëlidhur vendimit nr.36/2016 të Kuvendit dhe të evidentuar në mënyrë të përmbledhur në Raportin e Komisionit Hetimor.
Nuk është hetuar rrethanat e njohjes së shtetasit Nue Nik Kalaj me ish kryeministrin Sali Berisha dhe familjarët e tij.
Prokuroria nuk ka hetuar të transaksioneve e kryera në favor të shtetasin Ndu Kalaj duke shkelur aktet ligjore që rregullojnë veprimtarinë bankare në Republikën e Shqipërisë, po është mjaftuar me pyetjen formale në cilësinë e personit që tregon rrethanat të dobishme për hetimin shtetases Rudina Rudi, drejtore e degës së Raffeisen Bank , rruga e Kavajës.
Në këto kushte kur nga veprimet e kryera gjatë hetimeve paraprake të prokurorisë , konstatohen se prokuroria nuk janë kryer të gjitha veprimeve hetimore të domosdoshme për të arritur në konkluzionit në se veprat penale për të cilat ka filluar procedimi penal janë kryer nga personat e përmendur në kallëzimin e Kuvendit apo fakti i ndodhur nuk përbën vepër penale.
Ndryshe nga sa kërkoi prokuroria,Kuvendi i kërkoi Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë shpalljen e moskompetencës dbe kthimin e akteve për vazhdimin e hetimeve me pyetjen e dy dëshmimtareve Nuel Nik kalaj dhe Hamza Merxhani si dhe hetimim per veprat penale te shpërdorimit të detyrës për ish funksionaret në lidhje me shkeljet ligjore e nënligjore të konstatuara në procedurat e privatizimit të OSSH- së nga CEZ a.s.
Kujtojmë se personat e kallzuar nga Kuvendi i Shaipërisë në këtë dosje penale janë:
1. Sali Ram Berisha, Ish-Kryeministër dhe deputet i Kuvendit të Shqipërisë, për veprat penale “Shpërdorimi i detyrës”, “Shkelja e barazisë së pjesëmarrësve në tendera apo ankande publike”, “Mashtrimi”, “Ushtrimi i ndikimit të paligjshëm ndaj personave që ushtrojnë funksione publike”, “Refuzimi për të dëshmuar”, vepra penale të parashikuara nga nenet 248, 258, 143, 245/1 dhe 307 të Kodit Penal.
2. Nue (Nuel) Nik Kalaj për veprat penale “Ushtrimi i ndikimit të paligjshëm ndaj personave që ushtrojnë funksione publike”, “Pastrim i produkteve të veprës penale ose veprimtarisë kriminale”, “Refuzimi për të dëshmuar”, “Mosparaqitja e dëshmitarit, ekspertit, apo përkthyesit”, vepra penale të parashikuara nga nenet 245/1, 287, 307 dhe 310 të Kodit Penal.
3. Genc Ruli, Ish-Ministër i Ekonomisë, Tregtisë dhe Energjitikës/Kryetar i Komitetit të Konsulencës dhe Transparencës, për veprat penale “Ushtrimi i ndikimit të paligjshëm ndaj personave që ushtrojnë funksione publike”, “Shpërdorimi i detyrës”, “Shkelja e barazisë së pjesëmarrësve në tendera apo ankande publike”, vepra penale të parashikuara nga nenet 245/1, 248 dhe 258 të Kodit Penal.
4. Ridvan Bode, Ish-Ministër i Financave për veprat penale “Ushtrimi i ndikimit të paligjshëm ndaj personave që ushtrojnë funksione publike”, “Shpërdorimi i detyrës”, vepra penale të parashikuara nga nenet 245/1 dhe 248 të Kodit Penal.
5. Për të gjithë anëtarët e Komisionit të Vlerësimit të Ofertave, për veprat penale “Shpërdorimi i detyrës”, “Shkelja e barazisë së pjesëmarrësve në tendera apo ankande publike” , vepra penale të parashikuara nga nenet 248 dhe 248 të Kodit Penal.
6. Për të gjithë anëtarët e Komisionit të Negocimit të Marrëveshjes me CEZ As, për veprat penale “Shpërdorimi i detyrës”, “Shkelja e barazisë së pjesëmarrësve në tendera apo ankande publike” , vepra penale të parashikuara nga nenet 248 dhe 248të Kodit Penal.
7. Florion Mima, ish Zv. Ministër i METE, për veprën penale “Shpërdorimi i detyrës”;
8. Enno Bozdo, ish Zv. Ministër i METE, për veprën penale “Shpërdorimi i detyrës”;
9. Ledina Mandia, ish Avokate e Shtetit, për veprën penale “Shpërdorimi i detyrës”.
10. Shkëlzen Sali Berisha, për veprat penale “Refuzimi për të dëshmuar” dhe “Ushtrimi i ndikimit të paligjshëm ndaj personave që ushtrojnë funksione publike”, të parashikuara nga nenet 245/1 dhe 307 të Kodit Penal;
11. Bujar Nepravishta, Ish-Kryetari i Entit Rregullator të Energjisë, për veprën penale “Shpërdorimi i detyrës”;
12. Sokol Ramadani, Ish-Kryetari i Entit Rregullator të Energjisë, për veprën penale “Shpërdorimi i detyrës”.
Komente
Institucionet kryesore te shtetit shqiptare jane aq te toksikuara sa nuk mund te pershkruhen dhe as te perceptohen.Ne kete terren toksik,kryetaret e institucioneve kryesore te vendit luajne me makabritetin qe i karakterizon prej 30 vitesh.Gjendja e perkeqsuar do te vazhdoje,krahas perpjekjeve serioze te nderkombetareve per ta vene drejtesine ne shinat e saj. Korrupsioni i shtrire ne te gjitha hapesirat shqiptare ka nevoj per nje "Gjyq Nurenbergu". Populli shpreson se kjo dite nuk eshte larg.
PërgjigjuDrejtesia e vjeter eshte pjelle e politikes se vjeter ,dhe per rrjedhoj nuk mund te zbatohet ligji .Shqiperia e varfer eshte skena e drames sociale dhe ekonomike ,ku krimi shteteror e ka varferuar popullin per 30 vjet ne piken me te larte .Po nuk u ndeshkua krimi i larte shteteror nuk ka as demokraci ,as drejtesi dhe as progres ekonomik e social.Vendimi i socem eshte se korporata e padtejtesise vazhdon rrugen e padrejtesise pa krhim
Përgjigju