Bashkimi Evropian prezantoi sot nismën për të reduktuar varësinë e tij të sigurisë nga Shtetet e Bashkuara, duke u fokusuar në blerjen e pajisjeve mbrojtëse brenda Evropës. Komisioni Evropian prezantoi strategjinë e tij të sigurisë "Readiness 2030" (Gadishmëria 2030) , me shqetësimin kryesor agresionin e mundshëm rus.
Vlerësimet e inteligjencës së NATO-s sugjerojnë se Rusia mund të jetë në gjendje të nisë një sulm në Evropë përsëri brenda tre deri në pesë vite.
Muajin e kaluar, administrata Trump sinjalizoi se prioritetet e sigurisë së SHBA-së janë diku tjetër — në kufijtë e saj dhe në Azi — dhe se evropianët do të duhet të mbrojnë veten dhe Ukrainën në të ardhmen. Kjo ndodhi ndërsa lufta më e madhe tokësore e Evropës në dekada hyri në vitin e saj të katërt.
Sipas strategjisë, vendet anëtare do të inkurajohen të blejnë shumicën e pajisjeve të tyre ushtarake në Evropë, duke punuar kryesisht me furnizues evropianë — në disa raste me ndihmën e BE-së për të ulur çmimet dhe për të përshpejtuar porositë. Ato duhet të blejnë pajisje nga jashtë vetëm kur kostot, performanca ose vonesat në furnizim e bëjnë atë të preferueshme.
Në vitet e fundit, 27 vendet e BE-së kanë vendosur rreth dy të tretat e porosive të tyre me kompani mbrojtëse amerikane. Për t'u kualifikuar për hua të reja, ato do të duhet të blejnë të paktën 65% të pajisjeve nga furnizues në BE, Norvegji ose Ukrainë.
"Arkitektura e sigurisë në të cilën ne mbështetemi nuk mund të merret më si e mirëqenë," tha Presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen.
"Ne duhet të blejmë më shumë armw evropiane. Sepse kjo do të thotë forcim i bazës evropiane të mbrojtjes, teknologjisë dhe industrisë. Kjo do të thotë stimulim i inovacionit. Dhe kjo do të thotë krijimi i një tregu mbarë BE-je për pajisjet e mbrojtjes," shtoi ajo.
Strategjia ngjan me skemën RepowerEU që komisioni propozoi në vitin 2022 për të shkëputur bllokun nga gazi natyror rus pasi Presidenti Vladimir Putin urdhëroi forcat e tij në Ukrainë dhe përdori energjinë si një armë për të përpjekur të minojë mbështetjen e BE-së për Kievin.
Kjo strategji e pa varësinë e BE-së nga importet e gazit rus të bjerë nga 45% në 2021 në 15% në 2023.
Plani i ri u prezantua në prag të një samiti të liderëve qeveritarë të BE-së. Në bisedimet urgjente më 6 mars, ata miratuan propozime për të lehtësuar kufizimet buxhetore dhe për të krijuar një plan huaje prej 150 miliardë eurosh (164 miliardë dollarë) për projekte mbrojtëse.
Firmat mbrojtëse në SHBA, MB dhe Turqi do të përjashtohen nga plani i huasë nëse ato qeveri nuk nënshkruajnë marrëveshje sigurie me BE-në.
Franca nxit qasjen "blerje evropiane", por vende si Polonia dhe Holanda duan të blejnë pajisje amerikane.
Vendet e BE-së gjithashtu inkurajohen të forcojnë lidhjet e sigurisë me aleatët e NATO-s që nuk janë anëtarë të BE-së, duke përfshirë Britaninë, Kanadanë, Norvegjinë, Australinë, Japoninë, Korenë e Jugut dhe Indinë.
Strategjia vëren se ndërsa Shtetet e Bashkuara mbeten një aleat kyç perëndimor, është e qartë "se ajo beson se është e angazhuar tepër në Evropë dhe duhet të ribalancojë, duke reduktuar rolin e saj historik si garantuesi kryesor i sigurisë."
Andrius Kubilius, komisioneri i sapoemëruar dhe i pari ndonjëherë i mbrojtjes i BE-së, paralajmëroi se "450 milionë qytetarë të Bashkimit Evropian nuk duhet të varen nga 340 milionë amerikanë për të mbrojtur veten."
Prioritetet e shpenzimeve për blerje të përbashkëta do të ishin sistemet e mbrojtjes ajrore dhe raketore, artileria, municionet, dronët, pajisjet për përdorim në luftën kibernetike dhe elektronike, dhe "mundësuesit strategjikë" si furnizimi ajër-ajër dhe instalimet e sigurisë së kufijve tokësorë.
Për të ndihmuar Ukrainën të mbrohet nga pushtimi rus, synimi do të ishte të siguroheshin të paktën dy milionë predha artilerie çdo vit; të furnizohen më shumë sisteme mbrojtëse ajrore, raketa dhe dronë; dhe të vazhdohet trajnimi i dhjetëra mijëra trupave ukrainase çdo vit.
Më shumë para do të kanalizoheshin gjithashtu në industrinë e mbrojtjes së Ukrainës. /AP/
Komente
