Për herë të parë, kamera e Report Tv hyn brenda një fortifikimi të çuditshëm në zemër të Beratit nën Mangalemin e gurtë! Çfarë është kjo strukturë e fortë betoni nën formën e një qyteti nëntokësor? Spital apo diçka tjetër? Kur u ndërtua, si ka shërbyer, si u krijua dhe cila ishte gjendja e saj para viteve 90-të? Flasin: Fation Kora, Banor i Beratit shoqërues. Ismet Xhamallati, Ish oficer nga Berati. Amarcord, çdo të diel në Report Tv me Eljan Taninin.
Spitali i fshehur i Beratit është një prej gjendjeve fortifikuese më të pazakonta dhe strategjike që ka ndërtuar Shteti Shqiptar për të mbrojtur popullsinë gjatë periudhave të mundshme lufte. Ky spital ka një histori interesante dhe është ndërtuar me synimin për të siguruar mbijetesën e qytetarëve dhe ushtarëve shqiptarë në rast të një sulmi të mundshëm, veçanërisht gjatë periudhës së Luftës së Ftohtë dhe gjatë regjimit komunist. Në vitet 1970-1980, Shqipëria ndodhej në një periudhë të pasigurisë të lartë, pas largimit të saj nga Bashkimi Sovjetik dhe intensifikimin e tensioneve me ish-Jugosllavinë dhe shtetet e tjera të Europës Lindore. Për të përballuar mundësinë e një sulmi nga forcat e huaja, regjimi komunist i Enver Hoxhës mori masa të shumta, duke përfshirë ndërtimin e strehimeve dhe objekteve mbrojtëse.
Ismet Xhamallati, ish oficer tregon:
-Spitali nën tokë i Beratit ishte një pjesë e rëndësishme e këtij plani mbrojtës. I vendosur në një zonë strategjike nën Mangalem, larg nga çdo mundësi bombardimi ajror, ky spital u projektua për t'i siguruar qytetarëve dhe ushtarëve shqiptarë një strehë të sigurtë dhe një mundësi për mbijetesë në rast lufte. Ky spital, jo si shumë të tjerë të ngjashëm në Shqipëri, ishte një strukturë masive dhe e mbushur me beton nga të gjitha muret. Nisi në fund të viteve 60-të. Për ndërtimin e spitalit nën tokë të Beratit, janë përdorur teknika të avancuara për kohën, duke siguruar që spitali të ishte i mbrojtur nga sulmet ajrore dhe mundësitë e dëmtimit nga bombardimet. Ky kompleks përfshinte disa dhoma të ndryshme, qendra për kujdesin intensiv dhe një sistem të avancuar furnizimi me oksigjen dhe energji për të mbajtur në funksion çdo aspekt të shërbimit mjekësor edhe gjatë periudhave të pamundësive për të marrë furnizime të jashtme. Më pas u nda në shumë dhoma por nuk funksionoi aspak si i tillë! Ky kompleks ka pasur gjithashtu një mundësi për të trajtuar një numër të madh ushtarësh të plagosur në rast të një pushtimi të mundshëm, duke siguruar një mundësi për të shpëtuar shumë jetë gjatë periudhave të krizave ekstreme. Më pas në të janë futur ushqime më shumë dhe ka vazhduar të ndërtohet, ama ka pasur edhe armatime të rënda.
Edhe pse Shqipëria gjatë periudhës së regjimit komunist nuk e përjetoi një luftë të hapur, ndërtimi i spitaleve në mal ose kodër si ai i Beratit është një reflektim i pasigurisë së lartë që kishte shteti shqiptar përballë një bote të tensionuar. Ky spital i ndihmoi shqiptarët të ruanin një pjesë të sigurisë dhe të besimit se në çdo situatë ekstreme, ata mund të mbështeteshin në këto struktura për mbijetesë.
Fatjon Kora, banor i Beratit dhe personi që më shoqëroi brenda këtij tuneli të madh thotë:
-Sot, ky tunel ka mbetur relike e historisë, një monument i asaj periudhe të pasigurisë dhe paranojës që mbizotëronte në Shqipërinë komuniste. Në ditët e sotme, shumë qytetarë e shohin këtë tunel si një kujtim të rëndësishëm të periudhës së diktaturës dhe të mënyrës se si regjimi trajtoi sigurinë dhe mbrojtjen e popullatës. Muret kanë një trashësi betoni që shkon më shumë se 50 cm e sipër. Duket shumë i çuditshëm që të jetë përdorur për spital! Është shumë i thellë dhe shumë i lartë!
Reflektim: -Spitali i fshehur i Beratit mu nën Mangalem është një simbol i periudhës komuniste dhe një shembull i masave ekstreme që ishin marrë për të siguruar mbijetesën e popullatës dhe ushtrisë në rast të një lufte. Edhe pse ai nuk ka përjetuar përdorimin në një situatë reale lufte, ky spital mbetet një pjesë e rëndësishme e historisë së Shqipërisë dhe një dëshmi e kohëve të trazuara që ka kaluar ky vend.
Komente
