“Romanus Proconsul Illyricum”
Z. Michael Granoff, Kryetar i Bordit Egzekutiv te AADF-se ne lidhje me debatin e madh publik mbi te ardhmen e Qendres se Pasurise Boterore te UNESCO ka dhene nje interviste per Zerin e Amerikes. Ne ndihme te ketij debate mund te lexoni disa fakte mbi disa nga pikat e ngritura nga Z Granoff ne kete interviste.
“njerëzit kanë të drejtë të kenë opinionet e tyre, por nuk kanë gjithnjë të drejtë për faktet”.
Michael Granof Drejtor Egzekutiv I AADF (interviste VOA 21/Maj/2022)
Faktet për Butrintin janë shumë të thjeshta. Si fillim, Butrinti është në pronësi dhe kontrollohet nga qeveria dhe populli i Shqipërisë. Asgjë nga këto që e po bëjmë nuk e ndryshon pronësinë dhe kontrollin e Butrintit si dhe objektet e trashëgimisë kulturore. (M.G)
FAKT
DHËNIA E TË DREJTAVE TË ADMINISTRIMIT
4.1 Ministria, si përfaqësues i Qeverisë së Republikës së Shqipërisë, nëpërmjet kësaj Marrëveshjeje i jep Fondacionit të drejtën ekskluzive dhe detyrimin për administrimin indirekt të Pasurisë Kulturore dhe të të drejtave dhe detyrimeve të tjera të parashikuara në këtë Marrëveshje, në përputhje me Legjislacionin e Zbatueshëm dhe Marrëveshjen e Bashkëpunimit.
Së dyti, njerëzit flasin shpesh për Butrintin si një koncesion. Koncesionet janë një mundësi për të marrë para, pra për të fituar para. Ndërsa ligji për Butrintin është një mundësi nga ne për të dhuruar para. Si rezultat i këtij ligji, ne do të dhurojmë 5 milionë dollarë të tjera. Nuk di shumë njerëz të tjerë, që po përpiqen ta bëjnë këtë. Arsyeja pse na duhej kjo lloj strukture për ta bërë këtë gjë është që ta mbrojmë Butrintin dhe ta mbajmë të pandryshuar. (M.G)
FAKT
Fondacioni Butrinti i themeluar ne 1993 nga Lordi Rothschild dhe Lordi Sainsbury, i cili operoi ne vitet me te vështira te Shqiperise me një kontribut financiar te rendesishem nuk kërkoi kurrë marrjen ne kontroll te Parkut Kombëtar te Butrintit.
Fondacioni Amerikan RPM Nautical Foundation i cili ka kryer kërkimet nen ujore prej 16 vjetësh ne Shqipëri me një donacion mbi 4 milion euro për këto kërkime, nuk ka kërkuar kurrë te marre ne kontroll pjese te territorit ujor Shqiptar.
Me sa duket Z Granoff mendon se per 5 milion usd te dhuruara duhet te marre ne kontroll Qendrën e Pasurive Boterore te Unesco. Ne se Z. Granof mund te na jape nje model amerikan ku donatori kontrollon nje Park Kombetar do ti ishim shume mirënjohës.
Po jap një shembull: disa vite më parë ne instaluam makineri elektronike biletash në Butrint dhe vitin tjetër të ardhurat e fituara nga Butrinti u trefishuan, por kjo s’do të thotë që kanë ardhur tre herë më shumë vizitorë në Butrint. 2/3 e këtyre parave që vinin nga këto bileta dilnin nga Butrinti, nuk qëndronin në Butrint për ta ndihmuar atë. Arsyeja pse ne vendosëm këtë makineri elektronike të biletave ishte që siguroheshim që paratë që vinin në Butrint të përdoreshin për të mirën e tij dhe të qëndronin në Butrint, për të përfituar njerëzit e Shqipërisë dhe projekti. (M.G)
FAKT
Mund t’i konfirmojmë Z Granof se biletaria elektronike u vendos në Butrint në periudhën e Qeverisë Berisha. U përurua nga Ambasadori Amerikan Ëithers dhe Ministri Aldo Bumçi. Drejtor i Parkut Rajmond Kola sot gazetar i Zërit të Amerikës. Pas zotit Kola u vendos nga Qeveria socialiste zoti Gjergji Mano.
Po e pyes publikisht zotin Granoff, 2/3 e biletave që dilnin (vidheshin) nga Parku i Butrintit duhet të dilnin (vidheshin) ne bashkëpunim me Ministrin Aldo Bumçi dhe Drejtorin Rajmond Kola si dhe Drejtorin pasardhës Gjergji Mano dhe Ministren Kumbaro (bashkëpunëtore e zotit Granof në Planin e Manaxhimit). Duke e falënderuar Zotin Granoff për këtë denoncim publik në Zërin e Amerikës për zyrtarë të Shtetit Shqiptar, Prokuroria e Republikës së Shqipërise duhet të filloje hetim për emrat e mësipërm në të kundërt zoti Granof duhet të provojë se si vidheshin 2/3 e biletave të Parkut Kombëtar të Butrintit.
Kështu që kur po mendonim se si të vazhdonim ta mbronim këtë zonë të rëndësishme, ne kishim disa kushte se nëse do të dhuronim edhe 5 milionë dollarë të tjera duhet të ishim të sigurt që paratë të mos hynin nga një derë e të dilnin nga dera tjetër. Qëllimi i vetëm i ligjit të ri, i cili nuk është një ligj që zbatohet te fondacioni, por është një ligj i qeverisë shqiptare, ai krijon një strukturë, që mund ta mbështesë dhe të mbrojë Butrintin për një kohë të gjatë. (M.G)
FAKT
Sipas ëebsite te AADF Ligjit per Trashegimine Kulturore eshte financuar dhe asistuar juridikisht nga AADF. Ligj i cili i hap rruge administrimit te Trashegimise Kulturore me Fondacione pra qartesisht nje menyre per te krijuar premisen qe Qendra Boterore e UNESCO te administrohet nga nje Fondacion, Fondacion ky i cili çuditërisht themelohet dhe kontrollohet pikërisht nga AADF/Granoff, asistuesi i ndryshimit te Ligjit te Trashegimise Kulturore.
Ky ligj është shumë transparent, ka pasur shumë mbledhje komisionesh parlamentare, marrëveshjet janë shumë transparente dhe ne duam që njerëzit ta kuptojnë se çfarë jemi duke bërë. Ne duam të bëjmë një strukturë shumë të qartë për të krijuar një mjedis ku mund të investojmë dhe dhurojmë sa më shumë para për Butrintin. (M.G)
FAKT
Përfshirja e thellë e një donatori (nëse do të pranojme që AADF është thjesht donator, siç më thanë vetë ata), në menaxhimin e një siti arkeologjik dhe kulturor është më se e papranueshme, qartësisht jo e zakonshme.
2. Komisionimi i një Plani Menaxhimi dhe si pjesë e tij, emërimi i njerëzve tuaj si anëtarë të bordit të tij, është një praktikë tjetër e papranueshme. Këtu përfshihet eksperti që ka përgatitur planin. Sigurisht konflikt interesi.
3. Inicimi i legjislacionit specifik për një lokacion, me organizata donatore të përmendur në ligj – nuk e ka përmbushur kurrë një praktikë të tillë. Mund të shpjegohet vetëm nëse donatori nuk i beson kapacitetit profesional të ekspertëve vendas ose dyshon të gjithë për korrupsion të mundshëm.
Giora Solar, ish Sekretar i Pëergjithshëm i ICOMOS & Getty Conservation Center
Së treti, duhet t’i bëjmë njerëzit të kuptojnë se këto donacione nuk janë vetëm sipërmarrje tregtare. Paratë do të shkojnë për të ndërtuar një qendër vizitorësh, për të ndërtuar korsi biçikletash dhe rrugë për hiking, për ta bërë këtë zonë pa ndotje mjedisore. (M.G)
Plani i Integruar i Butrintit e ka përcaktuar vite me pare te gjithe konceptin e nje zone ambientale dhe pa impakt ne mjedis. Per kete arsye është paracaktuar çdo ndërhyrje larg qendrës arkeologjike si dhe ndërhyrje minimaliste. Te gjitha shtigjet e hiking, urat mbi kanalet kulluese etj si dhe korsite e biçikletave kane qene funksionale. Mos përdorimi i tyre apo mos promovimi i tyre ka te beje me administrimin e Qendres nga Ministria e Kultures. Pra jo detyrimisht nga kontrolli i donatorit mbi fondet e dhuruara.
Nuk do të ndërtohen apartamente, hotele apo ndonjë gjë e ngjashme dhe është e gjitha e mbështetur në një bazë jofitimprurëse, që do të thotë se paratë që hyjnë në Butrint qëndrojnë në të. Dhe pyetja për njerëzit që janë kundër apo dyshues është: ku mendojnë se duhet të shkojnë këto para. Nëse nuk duhet të qëndrojnë në Butrint, atëherë ku duhet të shkojnë? (M.G)
FAKT
Fakti asnjë specialist shqiptar nuk është konsultuar ne përgatitjen e Planit te Manaxhimit te Butrintit.
Si rrjedhim, Z. Granoff nuk ka asnje ide se cfare duhet te ndodhe me nje koncept te ri modern administrimi. I nderuar Z. Granoff, Butrinti nuk ka nevoje per fonde masive pasi cdo nderhyrje ne kete eco- sistem te brishte do te sillte deme te pa riparueshme. Per kete arsye Butrinti ka nevoje per nje ekip konservues te perditshem i cili mban ne kontroll proceset e konservimit. Nderkohe parate e fituara nga vizitoret jo vetem jane te mjaftueshem per kete proces, por sipas konceptit te atyre qe ju kundershtojne Ju dhe planin Tuaj do te ishin te mjaftueshme per te krijuar nje sistem manaxhimi te te gjithe sistemin zinxhir te trashegimise kulturore te zones perqark Butrintit. (Finiq, Mesopotam, Muri i Demes, Kalivo, Diaporit, Cuka e Ajtoit, Kepi i Stillos, fusha e Vrines, trashegimia nen ujore e keshtu me rradhe)
Ky koncept i nderuar Z. Granof u eksperiementua me shume sukses ne vitin 2003-2005 i mbeshtetut nga dy grante amerikane Colidge Trust Fund dhe National Park Service USA. Pra Butrinti mund te ndihmonte financiarisht edhe qendrat e tjera dhe krijonte nje ekip manaxherial per te gjithe zonen bazuar ne Butrint. Ky eshte koncepti modern i administrimit dhe jo shkëputja e Butrintit nga sistemi zinxhir i trashegimise se zones.
Ky është një koncept shumë i thjeshtë për t’u kuptuar dhe nuk është diçka që ne e kemi menduar dje. Ajo që mund t’iu them unë është se ne kemi punuar në Butrint për rreth 9-10 vjet dhe marrëveshja e parë që kemi nënshkruar për mbrojtjen e Butrintit ka qenë me ish-presidentin Berisha. Marrëveshja që ne kishim thotë se 90% e të ardhurave, që po krijoheshin në Butrint do të qëndronin në Butrint, për të njëjtën arsye që përmendëm më lart. Qeveria Berisha i kuptoi shumë mirë shqetësimet tona. Pra këto që po diskutojmë sot nuk janë arritur kohët e fundit, por ka qenë një përpjekje e vazhdueshme nga fondacioni për të luajtur një rol të përgjegjshëm për të mbrojtur një pjesë kaq të rëndësishme të trashëgimisë kulturore të Shqipërisë. (M.G)
Fakt
VKM numer 450/ 1.Korrik.1998, Krijimi i Zyres se Administrimit te Butrintit. Krijimi i Bordit te Butrintit. Te ardhurat e Butrintit qendrojne 100% për Administrimin e Butrintit.
Marrëveshja e nenshkruar nga Ju me Qeverine Berisha qartesisht eshte bere pasi as Ju as keshilltaret tuaj nuk kane marre mundimin te lexojne se cfare eshte bere ne Butrint përpara interesimit tuaj per kete Qender, Pasuri Boterore e UNESCO-s.
Zëri i Amerikës: Kritikët thonë se marrëveshja erdhi pas ndryshimeve në Ligjin shqiptar për Trashëgiminë dhe pas hartimit të Planit të Menaxhimit të Butrintit, i cili u bë nga një kompani e huaj, por u financua nga Fondacioni që ju drejtoni. Si do t’u përgjigjeshit kritikëve për atë që pretendojnë se ju, pasi financuat një plan që propozoi modelin e menaxhimit të Butrintit me një fondacion, tashmë jeni pjesë e tij?
Michael Granoff: Në Butrint si dhe në shumë projekte të tjera ne po përpiqemi të sjellim modele të klasit botëror. Kur po mendonim se si ta mbrojmë Butrintin në mënyrën më të mirë, ne kërkuam nga bota ekspertë dhe njerëz me përvojë, duke mbrojtur dhe zhvilluar zona të tjera kulturore. Butrinti nuk është e vetmja zonë e rëndësishme kulturore për t’u mbrojtur në të gjithë botën dhe nuk është e vetmja për të cilën njerëzit duhet të punonin. Ne gjetëm ekspertët më të mirë dhe punuam me ta për të zhvilluar një program dhe një plan, që më pas duhej të mbështetej nga qeveria, jo nga ne. Ne ia paraqitëm planin qeverisë, e cila kishte gjithë të drejtën që ta pranonte ose ta refuzonte. Ndoshta qeveria kishte planin e vet ose të punonte me dikë tjetër, dhe për sa i përket fondacionit ne nuk kemi ndonjë detyrim që t’i dhurojmë këto para për Butrintin. Ne mund t’i dhuronim këto para diku tjetër. Ne nuk kishim ndonjë detyrim kontraktor, që t’i dhuronim këto para në Butrint. Ne hartuam planin më të mirë për të mbrojtur Butrintin. Ia paraqitëm këtë plan qeverisë. Ajo bëri kërkimet e veta dhe mund t’ju them se ky proces ka zgjatur me vite të tëra, duke u marrë me analiza ligjore, historike e shumë të tjera, për t’u siguruar që është diçka që ia vlen për vendin dhe i takon qeverisë dhe jo Fondacionit nëse duan ta miratojnë planin ose jo. Në fillim të këtij procesi, ligji i parë që u miratua tre ose katër vite më parë ishte unanim, nuk kishte asnjë kundërshtim. (M.G)
FAKT
1. Sipas deputetes se Kuvendit Znj Ina Zhupa, Ligji per trashegimine Kulturore u miratua me 74 vota ne Parliament dhe jo unanimisht, fakt ky qe duhet marre parasysh.
2. Ne kronikat televizive Z Granof duket qarte ne lozhen e Parlamentit ku ka qendruar per te pare ne se Ligji I sponsorizuar prej tij do te kalonte ne Parlament.
3. Ne ëebsit e AADF pranohet qartesiht se ky Ligj u financua dhe u mbeshtet juridikisht nga AADF. Juristja qe kreu kete asistence ne emer te AADF sot eshte caktuar ne Bordin e AADF. ( konflikt interesi)
4. Ligji I hap rruge administrimit te pasurive te Trashegimise Kulturore me anen fondacionesh ku ne rastin e Butrintit AADF vetafrohet si Fondacion qe kerkon te marre ne administrim Pasurine Boterore te Butrintit. (Qartesisht konflikt interesi)
5. Plani I Manaxhimit eshte hartuar pa asnje specialist shqiptar te cilet jane perjashtuar ne menyre eskluzive nga procesi.
6. Plani I Manaxhimit bie ne kundershtim me nje plan tjeter te porositur dhe paguar po nga AADF per te cilin Z Granof nuk jep asnje shpjegim se perse nuk u be kurre publik.
Zëri i Amerikës: Cili do të jetë roli konkret i Fondacionit shqiptaro amerikan në menaxhimin e Butrintit?
Michael Granoff: Gjëja e parë është se ne do të jemi kontribues i madh kapitali për Butrintin. Ne do të dhurojmë 5 milionë dollarë për Butrintin, e cila bazuar në planin që kemi, është pothuajse dyfishi i shumës që qeveria do të dhurojë.
Fakt
Sipas Marrveshjes , Qeveria e Shqiperise nuk do te dhuroje 2 milion usd per kete process por do ti jape sipas marrveshjes te drejten e mbledhjes se biletave dhe te ardhurave dytesore per nje periudhe 10 vjecare.
Pra ne se Butrinti mbledh aktualisht 1.2 milion euro ( minimalisht dhe sipas te dhenave te sotme 2.2 milion euro ne vit) cdo person me njohuri te thjeshta matematikore e di se ne fakt “Fondacioni Michael Granoff”, do mbledhe minimalisht 12 milion euro, maksimalisht 22 milion usd, plus 2 milion euro qe Butrinti ka sot ne arke. Pra minimalisht do te mbledhe nga Butrinti 3 fishin e asaj qe do te dhuroje maksimalisht 4.4 here me shume.
Ne ndihme te opinionit publik me duhet te sqaroj se AADF eshte krijuar nga AAEF (nje fond biznesi) ne 2009 me nje Mision mjaft specifik “(AAEF) is a non-political, not-for-profit U.S. corporation established pursuant to the Support for East European Democracy Act of 1989 (“SEED ACT”). Its primary purpose is to promote the private sector development of Albania.
In 2009 the AAEF created its legacy organization, the Albanian-American Development Foundation (AADF). The AADF’s mission is to facilitate the development of a sustainable private sector economy and a democratic society in Albania, and to contribute to stability in Southeastern Europe.”
Publiku shqiptar duhet te dije se AAEF eshte koncesionare e pashaportave te shtetasve shqiptare dhe vetem per vitin 2021 sipas revistes Monitor, fitimi neto nga ky koncesion eshte 25 milion usd. Pra Z Granof duhet te theksoje edhe kete fakt per publikun pasi filantropizmi i supozuar ne Butrint eshte nje shume modeste ne krahasim me fitimin koncesionar qe del nga xhepat e shqiptareve.
Pra gjëja e parë që do të bëjmë është që do të jemi dhuruesit më të mëdhenj të Butrintin. Gjëja e dytë që do të bëjmë është që të sigurohemi se projekti të funksionojë në mënyrën e duhur. Do të jemi pjesë e bordit të menaxhimit, por ne nuk kemi në asnjë formë kontroll mbi këtë bord. Qeveria ka kontroll mbi bordin, qeveria emëron anëtarët e bordit dhe zgjedh se kë do të emërojë. Ne nuk kemi asnjë rol në emërimin e anëtarëve të bordit. (M.G)
Fakt
Bordi I Butrintit
Martin Mata BashkeDrejtor I AADF
Aleksander Sarapuli BashkeDrejtor AADF
Prof. Richard Hodges arkeolog anglez I sjelle ne Bord nga AADF
Flonja Tashko Borici, juriste, ndihmese e ceshtjeve jurdike per ligjin e financuar nga AADF
Elva Margariti Ministre e Kultures
Drejtor Egzekutiv Lorenc Bejko 20 vjet asistent i Prof Richard Hodges.
Ne do të ulemi në atë bord që të sigurohemi që të mbrojmë investimin tonë dhe të përpiqemi që Butrinti të ruhet dhe të mbrohet në mënyrën më të mirë të mundshme.
Kjo është një gjë që çdo donator i përgjegjshëm do ta bënte. ( M.G)
Fakt
Konventa e Parisit UNESCO 1972, e krijuar nga fryma e dy Presdienteve Amerikan Ted Rusvelt dhe John Kenedy, ben pergjegjes Palen Shtet per te “ruajtur mbrojtur dhe lene ne trashegimi brezave te ardhshem pasurine kulturore” Fondacioni Michael Granoff bie ndesh me frymen e dy presidenteve amerikane qe jane edhe dokrina e pengimit te neo kolonizalizmit ne fushen e Trashegimise Kulturore dhe Parqeve Kombetare.
Pozicioni që ne kemi në çështjen e Butrintit është i njëjtë me ato, që kemi në projektet e tjera. Kjo do të thotë që Butrinti nuk është një përjashtim nga çka është bërë deri tani, por është diçka që çdo donator i përgjegjshëm do të bënte. (M.G)
FAKT
Fondacioni Butrinti 1993 -2009 donatori kryesor I Parkut Kombetar te Butrintit asnje here nuk ishte pjese e Bordit te Administrimit te Butrintit.
Që ky projekt të funksionojë nuk mund të realizohet vetëm. As Fondacioni dhe as qeveria nuk mund ta bëjnë të vetëm, sepse nëse qeveria do ta bënte vetëm nuk do të kishte nevojë për kapitalet tona. Por së bashku ne mund të bëjmë shumë gjëra që asnjëri nga ne nuk mund t’i bënte vetëm. Aspekti tjetër është atraksioni i kapitaleve të huaja. Kjo ishte një pikë e rëndësishme sepse për një kohë të gjatë nuk do të limitohen vetëm me kapitalin që i ka mundësuar Fondacioni, edhe pse ne kemi dhuruar më shumë se 100 miljonë dollarë në Shqipëri, pra një shifër e konsiderueshme, por jo e mjaftueshme me çfarë mund të ofrojë qeveria. Me kalimin e kohës ne duhet të krijojmë partneritete me institucione të tjera financiare ndërkombëtare, si Banka Botërore, UN, me shtete të tjera si Britania që ka interes për të investuar, si dhe organizata të tjera që ndajnë të njëjtat interesa si ne dhe kërkojnë mënyra për t’u përfshirë në projekte, të cilat nuk kanë vetëm synime shumë të mira, por dhe përfitime nga kjo. (M.G)
FAKT
Butrinti ka pasur nje liste shume impresionuese te institucioneve nderkombetare qe kane ndihmuar ne kohe te veshtira. Por per te kuptuar me mire konceptin qe kemi “NE” pala kundershtuese e projektit te Zotit Granof, nga eksperienca ime mund te them se Butrinti nuk ka nevoje per fonde te shumta por per administrim te perditshem te konservimit, ambjentit, turizmit, komuniteteve te zones dhe lagunave.
Nje pjese e mire e ketyre aspekteve jane perjashtuar nga koncepti I Zotit Granof, qartesisht sepse ky koncept nuk ka asnje lidhje dhe asnje interes per te ndihmuar komunitetet perqark. Fakti qe Z Granof eshte I interesuar vetem per zonen A3, pra zonen ku vijne te ardhurat nga biletat tregon se koncepti I Z Granfo nuk ka lidhje me ruajtjen e teresise se Parkut Kombetar si dhe mbrojtjen e pejsazheve historike te zonen se mbrojtur.
Pra ajo që të gjithë duam të shikojmë jo vetëm Fondacioni jonë por dhe gjithë investitorët anembanë botës është të shikojnë këtë lloj përgjegjshmërie. Pra nëse fondacioni ynë ndihmon për të ofruar këtë lloj përgjegjshmërie, nuk do të jetë vetëm fakti që projekti do të zhvillohet më mirë por do të tërheqë edhe më shumë njerëz dhe institucione, të cilët do të punojnë me ne, do të kenë mundësi ta zhvillojmë dhe ta përshkallëzojmë këtë projekt në të gjithë vendin. Ky është qëllimi ynë. Nuk duhet të harrohet që ne jemi një organizatë e përheshme, pra ne nuk do të qëndrojmë deri për zgjedhjet e ardhshme unë personalisht kam ardhur në Shqipëi këto 27 vitet e fundit dhe kur flitet për 100 vjetorin e marrëdhënieve shqiptaro amerikane ndjehem i vjetër duke menduar që për çerekun e kësaj periudhe kam qenë në Shqipëri. Dhe puna jonë sapo ka filluar. Ky fondacion do të vazhdojë të funksionojë edhe kur unë dhe i gjithë stafi të mos jemi pjesë e tij, edhe kur të ketë udhëheqës të rinj politikë. Me shpresën që do të bëjmë një punë të mirë, ky fondacion do të jetë një ndihmë për Shqipërinë, dhe nëse e bëjmë këtë puna e fondacionit tonë do të konsiderohet si një sukses i madh. (M.G)
Fakt
Marrëveshja per Fondacionin e ri te zotit Granof, thekson se kjo marrëveshje eshte e vlefshme vetem per 10 vjet. Ne intervisten e tij z Granoff qartësisht thekson se do te rrijë në Butrint per një kohë shumë te gjatë, pra duke I hequr mundesinë autoritetit shtetëror dhe publik që të krijojë një manaxhim tërësisht shqiptar
Zëri i Amerikës: Plani i Menaxhimit të Butrintit, që u hartua së fundi, propozonte edhe heqjen e një pjese të zonës bredgetare të Ksamilit nga harta e Parkut Kombëtar të Butrintit (rreth 100-150 hektarë sipas Planit). Por Qeveria shqiptare në janar vendosi të heqë rreth 800 hektarë nga zona e mbrojtur e Parkut dhe në këtë zonë tashmë është miratuar ndërtimi i një resorti. Sipas raporteve të shtypit shqiptar, qeveria është gati për të miratuar resorte të tjerë. A cënohet integriteti i Parkut Kombëtar nga rreziku që zonat natyrore përreth tij të përfshihen nga ndërtime të vrullshme?
Michael Granoff: Unë mund t’u qetësoj që zona, në të cilën ne do të luajmë një rol, nuk ka asnjë veprimtari tregtare dhe nuk do të ketë kurrë veprimtari tregtare, nuk do të ketë asnjë hotel në atë zonë, pra s’do të ketë veprimtari tregtare të asnjë lloji. E vetmja ndërtesë, që ne po planifikojmë të ndërtojmë, është qendra e vizitorëve. Qendra e vizitorëve është çelësi i çdo zone të trashëgimisë kulturore. Pra mund t’iu siguroj që nuk do të ketë asnjë veprimtari tregtare në asnjë nga zonat që ne do të jemi pjesë. (M.G)
Fakt
Z Granof nuk i jep pergjigje pyetjes se Parku Kombetar i Butrintit eshte reduktuar ne teresine e tij me status te mbrojtur dhe planifikohet te reduktohet me tej vecanerisht ne zonen e Kep Stillo, nje vlere e jashte zakonshme e biodiversitetit, arkeologjise nen ujore dhe siperfaqesore. Mund te theme se Ligji dhe Marrveshja e negociuar nga Fondacioni I Michael Granoffit me Shtetin Shqipetar eshte teresisht nje eksperiment, fakt ky I pranuar nga Z Granof ne intervisten e tij televizive. Jo vetem qe ky model bie ndesh me modelet amerikane te manaxhimit te parqeve kombetare por duke qene nje model I panjohur do te bjeri ndesh me legjislacionin kulturor te BE-s. Lind pyetja ne cilin kontinent kerkon te na udheheqe zoti Granoff? Mos valle drejt Atlantides?
Një pikë interesante që është ngritur nga disa njerëz që e kanë parë zonën është mjedisi, i cili falë efekteve të ngrohjes globale, do të kemi një rritje të nivelit të detit, sidomos rreth e qark Butrintit. Një ekspert i arkeologjisë ka bërë një parashikim që në 50 vitet e ardhshme ¼ ose 1/3 e Butrintit do të jetë nën ujë. Par gjëja për të cilën ne duhet të shqetësohemi është rritja e nivelit të detit, që e dëmton këtë zonë. Një nga gjërat që ne mendojmë të bëjmë është t’i sjellim këta ekspertë, që të na ndihmojnë për barrierat natyrale, që mund të ndërtojmë, me qëllim që uji të mos ndikojë në këtë zonë në të ardhmen. ( M.G)
FAKT
Arkeologu ne fjale Prof. Richard Hodges I sjelle ne Bordin e “Fondacionit Michael Granoff”, nje arkeolog i periudhes se mesjetes nuk ka asnje studim ne fushen e hidrografise apo bonifikimit te zonave arkeologjike. Si rrjedhim ky arkeolog nuk mund te merret ne konsiderate pa nje studim te specializuar nga specialistet e fushes. Mund ti them zotit Granof se plani I Manaxhimit te Butrintit i dhuruar prej tij Ministres Kumbaro, nuk ka asnje studim per kete ceshtje. Mund te shtoj per dijenine e zotit Granfo se ceshtja e nivelit te ujrave ne Butrint ka qene nje teme e njohur qe nga koha e Perandorit August, Kolonia e te cilit sipas te dhenave arkeologjike ka bere punime bonifikuese ne fushen e Vrines. Mund ti them Zotit Granof se ne periudhen e shtetit komunist, fusha e Vrines eshte teresisht e bonifikuar, shtrati lumit te Pavlles u ndryshua per te shmangur permbytjen e fushave dhe ne hyrje te zones arkeologjike ndodhet stacioni I fuqishem I pompave te hidrovorit. Po I theksoj te gjitha keto ne rastin kur arkeologu apo Bordi I Z Granoff do te kerkojne nje bonifikim te ri me Tender per te shpetuar permbytjen e Butrintit.
Ky është një shembull që tregon se me sa detaje po mendojmë për të ardhmen e Butrintit, dhe duam që kjo zonë të mos ketë prodhim karboni, duam të respektojmë mjedisin rreth Butrintit edhe në të ardhmen. Çfarë ndodh përtej kësaj nuk është pjesë e punës sonë dhe duhet të kujtoni se ne nuk jemi qeveria dhe ne nuk kemi kontroll mbi tokën në këtë vend, siç ne nuk mund të kontrollojmë nëse dikush do të ndërtojë në plazhin e Durrësit. Pra pyetjet që më bëtë për zhvillim tregtar jo në pjesën e Butrintit, ku ne jemi aktivë, është një pyetje shumë e mirë për qeverinë dhe është përgegjësi e qeverisë. Kjo është një pyetje lejitime për zonën e Butrintit, por jo në zonën, në të cilën ne do të jemi aktivë. ( Grannof voa)
Fakt
Koncepti I mesiperm tregon qartesisht se Z Granof nuk ka asnje interest dhe deshire qe nepermjet ruajtjes se Butrintit te mbroje pejsazhet historike te kesaj zone apo te ndihmoje komunitete perqark ne zhvillim ekonomik nepermjet ruatjes se trashegimise kulturore. Si nje financier i mire, zoti Granof kerkon te kontrolloje zonen ku prodhohen te ardhura ( ashtu si koncesioni i pasaportave) dhe jo detyrimisht te ruaje dhe te mbroje pasurine kombetare kulturore te shqiptareve. Fundi i fundit perse duhet qe Granofi & CO te beje kete gje? Ai eshte nje biznesmen amerikan te cilit per konjuktura politike, klasa jone udheheqese me servilizmin e saj te dukshem e ka bere te mendoje se mund dhe duhet te jete nje prokonsull i pa shpallur ne keto troje. E si per tja kenaqur deri ne fund egon e tij dhe per tu ndier me te vertete si nje “Romanus Proconsul Illyrici” tashme po i japin edhe Buthrotumin antik.
Komente
MOS E LEJONI QE BUTRINTIN TA MARRIN TE HUAJT,,AJO TE MENAXHOHET NGA SHTETI SHQIPTAR ,,ME MONUMENTET E KULTURES,,,TE ARDHURAT TE FUTEN NE ARKEN E SHTETIT SHQIPTAR ,JO NE ARKAT E HUAJA....
Përgjigju