Komisionari Evropian për Fqinjësinë dhe Politikat e Zgjerimit, Oliver Varhelyi është shprehur se vullneti vullneti për zgjerimin e Bashkimit Evropian është kthyer. Varhelyi u shpreh se Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut ka treguar soliadritet dhe pjekuri.
Komentet erdhën pasi udhëheqësit e BE-së në qershor i dhanë statusin e kandidatit Ukrainës dhe Moldavisë si një sinjal solidariteti në përgjigje të agresionit rus dhe shtetet anëtare në korrik ndezën dritën jeshile për fillimin e bisedimeve të anëtarësimit të vonuara me Shqipërinë e Maqedoninë e Veriut.
Lufta ndërmjet Rusisë dhe Ukrainës e kthjelloi debatin për procesin e zgjerimit të BE-së dhe tregoi nevojën për përshpejtimin e procedurave, të cilat në thelb u ndaluan nga Komisioni i mëparshëm, tha Varhelyi në një intervistë për portalin e Brukselit Euractiv.
“Ne evropianët tani jo vetëm e kuptojmë, por jemi edhe të gatshëm ta përmbushim atë, Evropa nuk do të gëzojë siguri, stabilitet dhe prosperitet pa integrimin e plotë të Ballkanit Perëndimor”, tha ai.
Sipas tij, vitet e fundit ka pasur pak dëshirë për zgjerim brenda BE-së dhe disa shtete anëtare kanë kërkuar reforma të BE-së para pranimit të anëtarëve të rinj.
“Mos harroni, ne e morëm (mandatin) nga Komisioni Evropian, i cili tha “jo zgjerim” – dëmi u bë”, tha Varhelyi, duke shtuar se në gjysmën e dytë të mandatit të tij, komisionari Juncker e kuptoi se ai ishte një gabim strategjik.
Ai tha se tani ekziston një vullnet i qartë politik që nuk ka qenë gjithmonë i dukshëm.
“Ndoshta është ndikimi i vetëm pozitiv i luftës së Rusisë në Ukrainë, sepse e kthjelloi diskutimin rreth zgjerimit si dhe kapacitetin absorbues të BE-së,” tha Varhelyi.
“Ajo që unë pres tani, dhe ajo që do të jetë një përgjegjësi e madhe për Komisionin Evropian, është se tani ekziston një vullnet i qartë politik, i cili nuk ishte gjithmonë i dukshëm.”
I pyetur në lidhje me propozimin e presidentit francez Emmanuel Macron për një Komunitet Politik Evropian, i cili do të forconte lidhjet e bllokut me vendet jo-BE në fqinjësinë e tij të afërt, Varhelyi tha vetëm se kjo “mund të shtojë një shtresë tjetër”.
Komisionari hungarez tha se Evropës i mungon një platformë e duhur politike për t’u angazhuar me vendet kandidate “por edhe me fqinjët e saj, ku Evropa është në gjendje të flasë me aleatët dhe partnerët e saj dhe të shkëmbejë e angazhohet në një mënyrë shumë më intensive”.
Në të kaluarën, kur Hungaria apo Polonia ishin vende kandidate, ato ftoheshin në ditën e dytë të samiteve të BE-së, gjë që është “shumë në kujtesën e miqve tanë të Ballkanit Perëndimor”.
“Ata ndihen të përfshirë dhe përfshirja e tyre do të nënkuptonte gjithashtu se ata dinë shumë më tepër për proceset tona, gjë që do të krijojë shumë më tepër pronësi për t’u angazhuar shpejt në shumë fusha,” shtoi ai.
I pyetur nëse ai do të shihte ndonjë rrezik të pengesave të mëtejshme në linjë, Varhelyi tha se qëllimi ka qenë krijimi i “krijimit të kritereve të qarta, të drejta dhe transparente që janë gjithashtu të menaxhueshme dhe që mund të ndryshojnë vërtet negativizmin nga të dyja anët”.
Në të njëjtën kohë, ai vuri në dukje se “Shqipëria ka treguar solidaritet të vërtetë me Maqedoninë e Veriut dhe pjekuri për të kuptuar se vendet tona anëtare donin që të dy vendet të ecin përpara”, por tha se Shqipëria tani mund të vazhdojë vetë.
“Tani duhet të punojmë shumë-shumë fort me vendet kandidate në mënyrë që ato të mund të përshpejtojnë përgatitjet e tyre dhe integrimin e tyre real,” tha Varhelyi.
Rëndësia strategjike e fqinjësisë së afërt të BE-së është rritur që kur Rusia pushtoi Ukrainën, me frikën për ndikimin e Moskës në rajon.
“Tundimet janë shumë të qarta kudo që të shohim, jo vetëm në Ballkanin Perëndimor, Partneritetin Lindor, por gjithashtu, për shembull, në Libi – është kudo,” tha Varhelyi, duke shtuar se BE-ja duhet ta bëjë shumë të qartë në kontaktet e tyre me Ballkani Perëndimor “se vetëm Evropa mund të sjellë paqe, stabilitet dhe siguri afatgjatë”.
“Rusia e ka vërtetuar këtë pikë për ne në mënyrë të përkryer me luftën në Ukrainë, sepse reagimi i menjëhershëm në Ballkan ishte – ‘Kjo është e rrezikshme dhe kjo mund të na përhapet’”, tha ai
Më 19 korrik Shqipëria shënoi një hap historik drejt integrimit të vendit në BE, atë të çeljes së negociatave, pas pritjes disa vjeçare. Kryeministri Rama tha se tashmë bëhet fjalë për një rrugëtim për jetë a vdekje në në vrapin e fundit drejt anëtarësimit të plotë. Eurokomisioneri Varhelyi dhe Borell vlerësuan përpjekjet e qeverisë dhe thanë se tashmë duhet konsensus politik për të ecur më tej.
