“Mendoj se do të jetë diçka fantastike për të dyja palët. Mendoj se ju, mendoj se vendet tuaja të ndryshme janë shumë të kënaqura me këtë.” Është presidenti i Shteteve të Bashkuara, Donald Trump, ai që shpalli marrëveshjen tregtare me Bashkimin Evropian në përfundim të takimit dypalësh me presidenten e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, në resortin e golfit të miliarderit në Turnberry, Skoci. Trump e quajti atë “ndoshta marrëveshjen më të madhe që është arritur ndonjëherë, në fushën tregtare dhe jo vetëm.” Kjo marrëveshje pritet të sjellë paqe mes dy ekonomive më të mëdha në botë.
Kush fiton dhe kush humbet?
Për Uashingtonin është padyshim një marrëveshje e shkëlqyer. Për Bashkimin Evropian është një dorëzim. Është çmimi që paguhet në emër të “qëndrueshmërisë dhe parashikueshmërisë” për qytetarët dhe bizneset “në këto kohë të pasigurta”, siç e shpjegoi presidentja Von der Leyen gjatë një deklarate për mediat. Por pa një marrëveshje, Trump kishte kërcënuar me tarifa 30% mbi shumicën e produkteve evropiane duke filluar nga 1 gushti, dhe vendet e BE-së donin me çdo kusht ta shmangnin këtë skenar, ashtu siç kishin shmangur edhe çdo provokim ndaj Uashingtonit gjatë negociatave, nga frika e një përshkallëzimi.
Çfarë ndryshon?
Tarifat doganore mbi eksportet evropiane drejt Shteteve të Bashkuara kalojnë nga një mesatare prej 4.8% – si në epokën para Trumpit – në 15%, duke përfshirë ato mbi makinat, gjysmëpërçuesit dhe produktet farmaceutike. Ka disa përjashtime, për të cilat është parashikuar tarifë doganore zero nga të dyja palët: avionët dhe pjesët e tyre, disa produkte kimike, disa barna gjenerike, pajisje për gjysmëpërçues, disa produkte bujqësore (që do të përcaktohen në javët në vijim), burime natyrore dhe lëndë të para kritike. “Do të vazhdojmë të punojmë për të shtuar edhe produkte të tjera në këtë listë,” premtoi von der Leyen. BE-ja angazhohet të blejë 750 miliardë dollarë në produkte energjetike amerikane për tre vitet e ardhshme dhe të investojë 600 miliardë dollarë në SHBA, përveç investimeve ekzistuese. Trump gjithashtu deklaroi se Brukseli angazhohet të hapë tregjet e vendeve të BE-së për tregtinë me SHBA “pa tarifa doganore” dhe të blejë “sasi të mëdha” armësh amerikane.
Përplasjet
Pas gati katër muajsh negociata, të udhëhequra nga BE nga komisioneri për Tregtinë, Maroš Šefčovič, dhe ekipi i tij, kilometri i fundit u përshkua nga vetë von der Leyen dhe Trump përmes një ore negociatash intensive. Para takimit, presidenti amerikan kishte deklaruar se kishte “50% gjasa” që marrëveshja të arrihej – një vlerësim që u nda edhe nga Von der Leyen, e cila kishte pranuar se Evropa duhej të “rivendoste ekuilibrin” në shkëmbimet tregtare në favor të SHBA-së. Trump kishte pranuar gjithashtu se kishte ende “tre-katër pika kritike” për të zgjidhur për të arritur marrëveshjen, dhe kishte përjashtuar përfshirjen e sektorit farmaceutik në negociata – gjë që në fund ndodhi.
Nderi i armëve
Në fund të negociatave, Trump i dha von der Leyen-it një nderim simbolik, duke i shpjeguar gazetarëve vështirësitë që kishte presidentja e Komisionit në përfaqësimin e një blloku me njëzeteshtatë vende me karakteristika të ndryshme: disa me industri të fortë automobilistike – tha ajo – disa me sektor bujqësor të fuqishëm, dhe disa me të dyja. Nga ana e saj, von der Leyen pranoi se ishte “shumë e vështirë” dhe se të dy presidentët “duhej të punonin fort për të arritur një pozicion të përbashkët” dhe se “deri në fund, si gjithmonë në negociata”, nuk dihej se cili do të ishte rezultati apo nëse do të arrihej fare. Për von der Leyen, kjo është “një arritje pozitive dhe e kënaqshme”: ajo falënderoi Trumpin “për angazhimin e tij personal dhe udhëheqjen në arritjen e këtij momenti historik.” Ajo tha se ai është “një negociator i fortë, por gjithashtu një njeri që arrin marrëveshje.”
Tarifat doganore për çelikun dhe aluminin
Sa i përket çelikut dhe aluminit, mbi të cilët aktualisht rëndon një tarifë prej 50%, do të krijohet një sistem kuotash që do të ulë këto tarifa doganore. Për më tepër, Brukseli dhe Uashingtoni angazhohen të përballojnë së bashku sfidën e përbashkët të mbikapacitetit prodhues të Kinës. Sa i përket 750 miliardëve dollarë për blerjet energjetike, ato do të shpërndahen “për tre vite”, pra “gjatë mandatit” të Trumpit, me “250 miliardë në vit”, shpjegoi von der Leyen, duke theksuar se “ende ka shumë LNG rus që futet fshehurazi në Bashkimin Evropian, si dhe disa gaz dhe naftë ruse ende në BE, të cilat nuk i duam më".
Sa i përket industrisë automobilistike, tarifat doganore mbi makinat dhe pjesët për to kalojnë nga 2.5% që ishin nën administratën Biden në 15%, por von der Leyen kujtoi se aktualisht tarifat doganore të vendosura nga Uashingtoni për makinat janë “në 27.5%”.
Marrëveshje të tjera
Marrëveshja e arritur nga BE-ja është më e pafavorshme krahasuar me atë që ka nënshkruar Mbretëria e Bashkuar, e cila ka arritur të sigurojë një normë tarife doganore prej 10%. Megjithatë, presidentja e Komisionit theksoi se “ky 15% përfaqëson një kufi maksimal, pra nuk ka shtesa apo taksa të tjera, gjithçka e përfshirë”, por ajo gjithashtu pranoi se “ky ishte maksimumi që mundëm të arrinim”. Sot pritet të mblidhen ambasadorët e vendeve të BE-së për të miratuar marrëveshjen. Presidenti i Këshillit Evropian, António Costa, shprehu në rrjetin X “vlerësimin e tij për punën” e von der Leyen, Šefčovič dhe Komisionit “në stabilizimin e tregtisë transatlantike” dhe për “marrëveshjen që favorizon bashkëpunimin, mbron interesat themelore të BE-së dhe u ofron bizneseve sigurinë që u nevojitet.”/Corriere Della Sera
Komente
