Për dy muaj të tërë, me entuziazmin e një fëmije që i kanë premtuar lodrën e parë, bridhnin studio më studio duke bërtitur: "Prisni marsin! Surpriza do t'ju lërë pa mend!"
Iku marsi. Erdhi dhe iku prilli, pa surpriza. “Po vjen, po vjen, por e kemi lënë për në maj”. Nuk i ndihmoi as LaCivitaja, i cili në ato 30 sekonda që u fliste në mitingje, lodhej më shumë për të shpjeguar se nuk vjen në emër të Uashingtonit zyrtar.
Por surpriza më e madhe, që nuk e prisnin u ndodhi atyre vetë. Sepse në Amerikë, atje ku fjala llogari është më e rëndë se fjala burrëri në oborrin e SHQUP-it, nuk ka "hajt mo", apo pagesa nën dorë si në qebaptoret e lagjes. Çdo gjë deklarohet. Çdo cent ka një adresë. Kishin shpresuar të kapnin një herë rezultatin, dhe e kishin menduar aq magjik, sa do të justifikonte çdo pagesë në sytë e njerëzve. Por për fatin e keq të tufës që ndjek pas non gratën, kontrata u publikua, bashkë me faturën. Dhe çfarë kontrate!
Asnjë magjistar, asnjë Mesia, asnjë shpëtimtar me pasaportë amerikane nuk kishte pranuar të bënte mrekullira. Thjesht kishin pranuar të ofrojnë shërbime kundrejt pagesës.
Dhe çfarë pagese! 6 milion dollarë për të pastruar biografinë e një plaku politik që, sa herë është zgjuar me pushtet në dorë, Shqipëria ka përfunduar ose në flakë, ose në varfërim. Tani edhe më naivët, edhe më të hipnotizuarit, fillojnë të kuptojnë: Non Grata-n nuk munden ta heqin me gjyqe imagjinare në Paris, as me retorikë folklorike në TV, dhe as me broçkulla mbi "pastërtinë morale".
Duan ta heqin me para. Cash. Të thata. 6 milion dollarë. Ndërkohë, zbulimi i ka zënë në befasi. I ka kapur një mërzi epike. Këta që kapnin çdo gazetar për xhakete, që të shkonin studio më studio për të shpallur epokën e re të madhështisë pa non grata, kanë marrë urdhër të fikin telefonat, të zhduken nga ekranet, të mos guxojnë të zënë në gojë kontratën. Duken si ata krushqit që kishin ngritur çadrat për dasmën, por zbulojnë të premten në mbrëmje se dhëndri paska një tjetër nuse në një tjetër qytet. Dhe nisin të shajnë kohën, fatin dhe nusen, pa pranuar se halli nuk është as koha, as fati, as nusja: halli është vetë dhëndri. Dhëndri ynë legjendar, 80 e kusur vjeç, sheh në horizont vetëm një ëndërr të parealizuar: Amerikën.
Përtej oqeanit, në vendin ku “nothing is personal, everything is business” është ligj i pashkruar, kompanitë presin me padurim peshq të mëdhenj dhe të pashpresë. Sa më i thellë halli, aq më e majme fatura. Dhe halli i doktorit është vërtet i thellë: një njollë që nuk fshihet me sapun retorike, një barrë që nuk shkarkohet me predikime folklorike. Vetëm me para. Dhe prapëseprapë, pa garanci.
Por ironia më e dhimbshme është tjetërkund: Nuk është vetëm çmimi marramendës që paguajnë. Është fakti që edhe pas pagesës, mbeten të njëjtët: një tufë mjeranësh që s'kanë as forcë, as vizion, as shpresë për të bërë një hap përpara. 6 milion dollarë më pas, nuk janë as më afër me Amerikën. Janë thjesht më të zhveshur para shqiptarëve. Më të ekspozuar. Fatkeqësisht, halli më i madh nuk është ai i dhëndrit. As i krushqve të hutuar. Halli është i Shqipërisë, që pret ende një opozitë që të merret me fatin e saj, e jo me hallin personal të një plaku që nuk pranon perëndimin e yllit të tij. Deri atëherë, ne do të jemi këtu, duke parë cirkun e milionave të djegura dhe dasmës së prishur./Tema
Komente
