Korçë / Dhërmi / Manhattan - 2025
Mbrëmja e djeshme shënoi një moment të veçantë për Festivalin Ndërkombëtar të Video Artit “Gjon Mili”. Aktivitetet e festivalit u zhvendosën nga sallat e Producers Club Theatres drejt sallave prestigjioze të Dolby në New York, të njohura për standardin e lartë teknik dhe përvojën e jashtëzakonshme që ofrojnë në shfaqjen e filmave. Ky kombinim i hapësirave krijoi një atmosferë të veçantë, duke përforcuar identitetin ndërkombëtar të festivalit.
Në ceremoninë e mbylljes u shfaq një program special me filma të përzgjedhur nga artistë pjesëmarrës në këtë edicion. Dokumentari i shkurtër In Between (2025, 13’), i autorit Samir Karahoda nga Kosova, solli një reflektim të ndjerë mbi realitetet sociale të rajonit. Nga Shqipëria, Suela Bako prezantoi filmin e shkurtër Cadillac and Blackberries (2022, 17’), një vepër me ngjyresa poetike dhe personale.
Po ashtu, publiku pati mundësi të shihte filmin e shkurtër The Van (2022, 15’), realizuar nga Erenik Beqiri, një bashkëpunim mes Francës dhe Shqipërisë, që përçon tension dhe narrativë të fuqishme vizuale. Nga Kanadaja, artisti Brian R. Donnelly solli veprën Goin’ Down The Road (Video Art, 4:11), duke sjellë një qasje eksperimentale dhe të re mbi imazhin e lëvizshëm. Festivali vlerësoi me cmime artiste ne kategorite e video artit &eksperimental e, animacionin, performancën, realitetin virtual dhe dokumentarin. Punimet fituese erdhën nga Shtetet e Bashkuara, Gjermania, Holanda, Irani/Mbreteria e Bashkuar dhe Kanadaja, duke sjellë një mozaik të gjallë perspektivash artistike e kulturore.
Çmimi për Video Art & Eksperimentale
Eleni Mylonas (Shtetet e Bashkuara) – SeaMonster II
Eleni Mylonas, artiste multidisiplinare që jeton mes Nju Jorkut dhe Athinës, u nderua me çmimin për Video Art & Eksperimentale. Ajo është bursiste Fulbright dhe e diplomuar në Columbia University, ndërsa ka ekspozuar në institucione të rëndësishme si MoMA PS1 në Nju Jork dhe Muzeu Benaki në Athinë.
Vepra fituese, SeaMonster II, përdor objekte të mbledhura në brigjet e Egjinës – rrjeta, plastikë dhe fragmente të hedhura nga jeta njerëzore – duke i shndërruar në elementë ritualë e performativë. Në këtë mënyrë, Mylonas e kthen mbeturinën mjedisore në një dëshmi poetike për marrëdhënien mes njeriut dhe natyrës.
Çmimi për Filmin më të Mirë të Animacionit
Aria Wolf (Gjermani) – Lichtung
Çmimi për Filmin më të Mirë të Animacionit iu dha artistes gjermane Aria Wolf për projektin e saj VR, Lichtung. E lindur në vitin 1996, Wolf ka studiuar regjizurë transmediale në Filmakademie Baden-Württemberg.
Lichtung ofron një përvojë tërheqëse: një botë e ndriçuar që qëndron e heshtur derisa shikuesi të hyjë në të. Me çdo hap, mjedisi zgjohet, duke zbuluar dritë e mrekulli të fshehura. Ky projekt dëshmon fuqinë e animacionit kur ndërthuret me teknologjinë e realitetit virtual.
Çmimi për Filmin e Shkurtër më të Mirë
Bea de Visser (Holandë) – No horses on Mars
Artistja dhe regjisorja holandeze Bea de Visser fitoi çmimin për Filmin e Shkurtër më të Mirë me veprën No horses on Mars. Ajo nisi karrierën në vitet 1980 si artiste performance dhe tingulli dhe është e njohur për gjuhën e saj poetike vizuale e digjitale.
Filmi shpaloset si një rrugëtim nga këndvështrimi i një kali, duke reflektuar mbi mënyrën sesi njerëzit i matin e i studiojnë ata si objekte. Megjithatë, përmes gjuhës kinematografike, shfaqen shkëndija individualiteti që sfidojnë kufijtë e domestikimit.
Çmimi për Dokumentarin e Shkurtër më të Mirë
Parham Ghalamdar (Iran/MB) – The Sight is a Wound
Çmimi për Dokumentarin e Shkurtër më të Mirë iu dha Parham Ghalamdar, një artist iranian i vendosur në Mbretërinë e Bashkuar. Praktika e tij përfshin pikturë, film dhe shkrim, duke ndërthurur histori, mitologji e futurizëm.
Filmi fitues, The Sight is a Wound, është një elegji vizuale mbi kufijtë e imazhit përballë mizorive bashkëkohore. Si reagim ndaj gjenocidit në Gaza, autori dogji mbi 50 piktura të tij të ekspozuara më parë, duke i kthyer në hi. Ky akt i dhimbshëm është një reflektim mbi heshtjen, dëshpërimin dhe kufizimin e gjuhës vizuale në epokën e mbingopjes digjitale.
Çmimi i Publikut
Brian R Donnelly (Kanada) – Goin’ Down The Road
Çmimi i Publikut iu dha artistit kanadez Brian R Donnelly për projektin Goin’ Down The Road. Me bazë në Toronto, Donnelly ka një karrierë ndërkombëtare që nis nga piktura dhe, që prej vitit 2017, përfshin edhe veprat video.
Ky projekt e rikrijon qytetin e Torontos përmes fragmenteve filmike, arkivave dhe xhirimeve bashkëkohore, duke krijuar një portret të qytetit si real e njëkohësisht imagjinar.
Edicioni 2025 i Festivalit Ndërkombëtar të Video Artit tregoi se video arti mbetet një nga gjuhët më të fuqishme të artit sot. Nga eksperimentimi poetik deri tek realiteti virtual, nga dokumentari i ndjerë deri te animacioni, artistët fitues hapën rrugë të reja të të parit e të ndjerit, duke lidhur kultura dhe botë të ndryshme.
Komente
