Ekipi i “Financial Times”, ashtu si çdo vit, ka bërë një parashikim për ato që duhet të presim për vitin që vjen.
-A do të bëhet sërish presidenti i SHBA-së Donald Trump?
Jo. Por duke supozuar se pengesat e fundit ligjore të ngritura kundër qëndrimit të Trump në Kolorado dhe Maine janë kapërcyer – këto do të jenë zgjedhjet presidenciale më të shëmtuara në historinë e SHBA.
Trump do të dënohet penalisht në të paktën një nga katër gjyqet e tij, ndoshta dy, përpara zgjedhjeve dhe do ta paraqesë atë si persekutim politik nga “familja Biden”. Edhe pse dukshëm në plakje, Biden do të kërcënojë, më shumë sepse një shumicë e ngushtë do të refuzojë Trumpin sesa të pranojë një mandat të dytë të Bidenit.
-A do të kalojë viti 2024, 2023-shin, si viti më i nxehtë i regjistruar?
Po. Viti 2023 u shënua nga ekstreme të nxehtësisë, saqë me siguri do të rezultojë të jetë më i nxehti në 174 vitet e rekordeve klimatike.
Por shumë shkencëtarë presin që viti 2024 të jetë edhe më i ngrohtë, sepse nxehtësia në 2023 u forcua nga shfaqja e një modeli klimatik të El Nino që ndodh natyrshëm.
-A do të shkaktojë lufta Izrael-Hamas një konflikt rajonal?
Jo. Lufta ka shkaktuar dhunë në të gjithë rajonin duke përfshirë grupe militante të mbështetura nga Irani. Shqetësimi më i madh është se përleshjet kufitare midis Hezbollahut, lëvizjes së fuqishme libaneze dhe forcave izraelite.
Qeveria e Benjamin Netanyahut ka qenë e qartë se nuk mund të jetojë më me luftëtarët e Hezbollahut të vendosur në kufirin Liban-Izrael, por shpresa është që presioni diplomatik të përmbajë situatën.
As Uashingtoni dhe as Teherani nuk duan një konflikt më të gjerë rajonal, edhe nëse luftimet midis Hizbollahut dhe Izraelit intensifikohen.
-A do të arrijë SHBA një normalizim ekonomik?
Po, në afat të shkurtër. Inflacioni ka rënë në një mënyrë që ka habitur edhe Rezervën Federale këtë vit dhe rritja ka mbetur më e fortë se sa prisnin shumica.
-A do të bëhet Keir Starmer kryeministër i Britanisë së Madhe?
Po, megjithëse është e mundur që zgjedhjet në Mbretërinë e Bashkuar të mos ndodhin deri në janar 2025. Konservatorët e Rishi Sunak duken të ndarë dhe të rraskapitur.
-A do të bjerë rritja ekonomike e Kinës në 3% apo më pak?
Jo. Tregu i pronave, i cili kontribuon pothuajse një të tretën e prodhimit të brendshëm bruto, po shpërthen ngadalë. Shumë prej pushteteve vendore janë në borxhe. Konsumatori kinez është në mëdyshje. Përparimet në teknologji do të mbeten të forta.
-A do të shkaktojë një sulm kinez, një ndryshim të presidentit në Tajvan?
Jo. Shumë njerëz brenda dhe jashtë Tajvanit shqetësohen më shumë për luftën këto ditë, falë manovrave ushtarake në zgjerim të Kinës.
-A do të vazhdojnë SHBA-ja dhe BE-ja të financojnë Ukrainën?
Po. Ndërsa kundërofensiva e Ukrainës kundër pushtimit rus ngeci në fund të vitit 2023, mbështetja ushtarake dhe financiare për Kievin u bë një çështje e diskutueshme në të dy anët e Atlantikut.
Një sfidë më e madhe do të lindë nëse Donald Trump kthehet në presidencë. Udhëheqësit e BE-së, ndërkohë, duhet të gjejnë mënyra në fillim të vitit 2024 për të anashkaluar veton e Hungarisë për një paketë ndihme financiare prej 50 miliardë eurosh. Por Ukraina ka ende të ngjarë të luftojë për të bërë një përparim ushtarak, kështu që do të jetë nën presion në rritje për të negociuar me Moskën.
-A do të sigurojë Ursula von der Leyen një mandat të dytë si presidente e Komisionit Evropian?
Po, me pak përpjekje. Ursula von der Leyen e ka shfajësuar veten mirë në një mandat të karakterizuar nga kriza, duke dëshmuar vlerën e veprimit të përbashkët të BE-së në huamarrje, shëndetësi, shpenzime për mbrojtjen dhe politikën e energjisë. Marrëveshja e saj kryesore e gjelbër evropiane ka qëndruar kryesisht në rrugën e duhur.
Por zakoni i saj për të krijuar politika mbi kryeqytetet dhe përafrimi i ngushtë me Uashingtonin kanë mërzitur disa liderë. Koalicioni i saj i vitit 2019 është në rrezik nga fitimet e së djathtës populiste në zgjedhjet e Parlamentit Evropian. Por partia e saj e qendrës së djathtë EPP është në pozicionin e poleve për të mbajtur presidencën, edhe nëse kjo nënkupton një bashkëpunim më të ngushtë me partitë euroskeptike. Dhe, për momentin, askush nuk duket si një kandidat më i fortë i PPE.
-A do të shkarkohet sërish Sam Altman nga OpenAI?
Jo. Sam Altman fillimisht e strukturoi kompaninë e tij në mënyrë që bordi i saj ta kontrollonte. Ai tha se nuk kishte kapital në OpenAI dhe bordi mund ta pushonte atë në çdo kohë. Por kur bashkëthemeluesi i Altman dhe tre anëtarë të pavarur të bordit bënë pikërisht këtë gjë në nëntor, ata përfunduan duke e rikthyer atë katër ditë më vonë.
-A do të falimentojë X?
Po. Elon Musk përdor shpesh paralajmërimet e falimentimit për të motivuar; ai e bëri atë në Tesla dhe SpaceX. Por këtë herë, me rënien e reduktimit të reklamave të X dhe përpjekjeve për të krijuar burime të reja të ardhurash, ka një shans të mirë që kjo të ndodhë.
-A do t'i kthejë Britania Greqisë mermeret e Partenonit?
Po – edhe pse pothuajse me siguri do të jetë nëpërmjet një marrëveshjeje, jo një kthim i plotë që do të kërkonte një ndryshim në ligjin e Mbretërisë së BBashkuar. Raporti u ndez këtë vit kur Rishi Sunak anuloi papritur një takim në Londër me kryeministrin grek Kyriakos Mitsotakis. Por kryetari i Muzeut Britanik George Osborne ka mbrojtur fuqimisht një marrëveshje për të lejuar që mermerët të ekspozohen në Athinë, me thesare të tjera greke që vijnë në Londër në këmbim./Financial Times
