Shqiptarët i janë drejtuar gjykatave me një ritëm më të ulët në vitin 2022 në raport me vitin paraardhës duke regjistruar një volum më të ulët çështjesh të reja. Këshilli i Lartë Gjyqësor analizon se edhe pse ka një ulje minimale të ngarkesës çështjet e trashëguara mbeten ende të larta. Një pjesë e mirë e gjykatave vijojnë të funksionojnë sipas analizës me kapacitet të reduktuar gjyqtarësh.
“Gjatë vitit 2022, sistemi gjyqësor është përballur me një ulje minimale të ngarkesës së punës, ku numri total i çështjeve në shqyrtim në vitin 2022 është 0.4% më i vogël se në vitin 2021.
Qytetarët i janë drejtuar më pak gjykatave duke sjellë një ulje prej 12% të çështjeve të reja të regjistruara gjatë vitit 2022, krahasuar me vitin paraardhës.
Pjesa më e madhe e gjykatave kanë funksionuar me kapacitet të reduktuar të gjyqtarëve, nën 70% (25 nga 38 gjykata), ndërsa në nivel kombëtar vetëm 56% e organikës së gjyqtarëve kanë qenë efektivisht në detyrë gjatë vitit 2022” vlerëson raporti.
Sipas shifrave të përpunuara, KLGJ konstaton se ngarkesa e punës në gjykata është përballuar nga vetëm 228 gjyqtarë ose 8.2 gjyqtarë për 100.000 banorë. Ky raport sipas tij është më pak se 40% e normës evropiane (22.2 gjyqtar për 100.000 banorë).
Nën një proces reformimi që ka nisur tashmë prej disa vitesh duket se sistemit gjyqësor do t’i duhet ende kohë të kapë ritmin pavarësisht se ka një rritje të mesatares së normës së likuidimit të çështjeve si dhe rendimentit mesatar të punës për një gjyqtar.
“Gjykatat kanë bërë përpjekje për të ruajtur ritmin e zgjidhjes së çështjeve, mesatarja e normës së likuidimit të çështjeve në rang vendi është rritur duke shënuar një norme prej 104% (krahasuar me normën mesatare 68% në 2021) me qëllim mbajtjen nën kontroll të rritjes së stokut, tentativa të cilat nuk kanë sjellë rezultat pasi shënohet një rritje prej 31% të çështjeve në pritje të gjykimit në rang vendi.
Rendimenti mesatar i punës për gjyqtar në rang vendi, gjatë vitit 2022, ka qenë pothuajse 561 çështje për gjyqtar, që shënon një rritje me 25 çështje (536 në 2021) më tepër krahasuar me një vit më parë”, thuhet në dokument.
Raporti bën një analizë edhe të fondeve buxhetore për sistemin gjyqësor ku nënvizohet se edhe pse ka një rritje nga viti në vit kur shihet si buxhet për banor mbetet larg mesatares europiane.
“Fondet buxhetore të miratuar për sistemin gjyqësor, janë rritur në mënyrë të vazhdueshme nga një vit buxhetor në tjetër
Por pavarësisht kësaj rritjeje, pesha specifike që zë ky buxhet ndaj buxhetit të shtetit, në përqindje ka ngelur e pandryshuar në masën 0.75%, nga viti 2019 e në vazhdim. Ndërsa pesha specifike që zë ky buxhet ndaj PBB-së ka pasur një tendencë të lehtë në rritje, nëse e krahasojmë vitin 2023 me vitet e mëparshme (0.33% në vitin 2019 dhe 0.35% në vitin 2022).
Ndërsa në vlerë absolute buxheti i miratuar për vitin 2022 është afërsisht 11.2 euro/ banor, ndërkohë që mesatarja e vendeve të Europës është 45.8 euro/ banor41.
Kjo do të thotë se pavarësisht rritjes që ka pasur në buxhetin gjyqësor, jemi ende larg mesatares së fondeve buxhetore të miratuara për sistemin gjyqësorin në vendet evropiane” nënvizon KLGJ./Monitor
