Kryesimi finlandez i OSBE-së do të organizojë më 31 korrik 2025 një konferencë për të shënuar 50-vjetorin e Aktit Final të Helsinkit. Konferenca do të nderojë trashëgiminë e Konferencës për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë (KSBE) të mbajtur në Helsinki në vitin 1975 dhe do të theksojë rolin e shoqërisë civile në avancimin e parimeve dhe angazhimeve të OSBE-së. Gjatë konferencës do të prezantohet edhe Fondi Helsinki+50 për të mbështetur kapacitetin operacional të OSBE-së.
Ky vit shënon 50-vjetorin e nënshkrimit të Aktit Final të Helsinkit në vitin 1975, përmbajtja e të cilit është më aktuale se kurrë.
Ky akt ishte një moment historik për sigurinë evropiane, pasi 35 shtete – përfshirë ato në anët e kundërta të Luftës së Ftohtë – u angazhuan të ndiqnin parime të përbashkëta që hodhën themelet e arkitekturës së sigurisë evropiane.
Konferenca Helsinki+50, e organizuar nga Kryesuesja e OSBE-së dhe Ministrja për Punët e Jashtme e Finlandës, Elina Valtonen, do të nderojë trashëgiminë e KSBE-së të vitit 1975 dhe do të vërë në pah rolin e shoqërisë civile në forcimin e parimeve të OSBE-së.
Ngjarja do të zhvillohet në Finlandia Hall dhe do të hapet nga Ministrja Valtonen. Fjalimet kryesore do të mbahen nga:
Presidenti i Finlandës, Alexander Stubb,
Sekretari i Përgjithshëm i OSBE-së, Feridun H. Sinirlioğlu,
Komisioneri i Lartë i OKB-së për të Drejtat e Njeriut, Volker Türk.
Presidenti i Ukrainës Volodymyr Zelenskyy do të flasë përmes një lidhjeje në distancë, ndërsa Sekretari i Përgjithshëm i OKB-së António Guterres do të dërgojë një mesazh me video.
Folës të tjerë
Në mesin e folësve do të jenë gjithashtu:
Ministri i Jashtëm i Ukrainës, Andrii Sybiha,
Ministrja e Jashtme e Mongolisë, Batmunkh Battsetseg,
Ministri i Shtetit për Evropën i Mbretërisë së Bashkuar, Stephen Doughty,
Ministrja e Jashtme e Sllovenisë, Tanja Fajon,
Ministri i Jashtëm i Maltës, Ian Borg,
Ministri i Jashtëm i Shqipërisë, Igli Hasani,
Ministri Delegat për Evropën i Francës, Benjamin Haddad, dhe drejtues të OSBE-së (në rendin e paraqitjes).
Oleksandra Matviichuk, Drejtore e Qendrës për Liritë Civile në Ukrainë dhe fituese e Çmimit Nobel për Paqen në vitin 2022, së bashku me përfaqësues të tjerë të shoqërisë civile dhe mbrojtës të të drejtave të njeriut, do të mbajnë gjithashtu fjalime në konferencë.
Temat e diskutimit
Diskutimet do të fokusohen në mënyrat për të forcuar respektin për parimet themelore të sigurisë evropiane dhe se si shtetet dhe shoqëria civile mund të bashkëpunojnë për t’u përballur me kërcënimet ndaj paqes, të drejtave të njeriut dhe demokracisë.
“Parimet e Helsinkit na kujtojnë çfarë mund të arrijmë përmes bashkëpunimit dhe besimit – dhe çfarë rrezikojmë nëse nuk i mbrojmë ato. Sot, më shumë se kurrë, këto parime kanë nevojë për mbrojtësit e tyre,” u shpreh Ministrja Valtonen.
Pjesëmarrësit dhe aktivitetet e tjera
Finlanda ka ftuar përfaqësues të shteteve pjesëmarrëse të OSBE-së dhe Partnerëve për Bashkëpunim, strukturave ekzekutive të OSBE-së dhe Asamblesë Parlamentare të OSBE-së, si dhe përfaqësues të shoqërisë civile dhe organizatave ndërkombëtare. Pritet pjesëmarrja e rreth 1,000 personave.
Fondi Helsinki+50 dhe të ardhmen e OSBE-së
Fondi Helsinki+50, i cili do të prezantohet gjatë konferencës, synon të përmirësojë kanalizimin e fondeve vullnetare për mbështetjen e punës në përputhje me parimet dhe angazhimet e OSBE-së, si dhe të forcojë lidhjet midis donatorëve dhe organizatës. Ky fond do të plotësojë buxhetin e OSBE-së, pa e zëvendësuar atë.
Konferenca është pjesë e një jave aktivitetesh që përfshin gjithashtu Forumin Rinor të Kryesimit të OSBE-së dhe Diskutimet Helsinki+50 mbi të ardhmen e OSBE-së. Më 1 gusht 2025 do të zhvillohen dy takime paralele: një për Drejtorët Politikë të të gjitha shteteve pjesëmarrëse të OSBE-së, dhe një tjetër për përfaqësuesit e shoqërisë civile.
Qëllimi i këtij procesi është forcimi i respektimit të themeleve të sigurisë evropiane dhe ndërtimi i një vizioni për OSBE-në.
Roli i Finlandës dhe transmetimi online
Në vitin 2025, Finlanda mban Kryesimin e OSBE-së, dhe Konferenca Helsinki+50 është ngjarja më e madhe e organizuar në këtë kuadër.
Konferenca mund të ndiqet online, përmes linkut të transmetimit live që gjendet në faqen zyrtare të saj.
Komente
