Një hetim i ri ngre dyshime të forta mbi vlefshmërinë e vendimit të gjykatës në Belgjikë për t’i dhënë biznesmenit Francesco Becchetti 100 milionë euro, në çështjen e arbitrazhit kundër Shqipërisë. Kështu ka zbuluar agjencia mediatike europiane ‘IntelliNews’, sipas së cilës “biznesmeni italian orkestroi një skemë mashtrimi për të ndikuar në vendimin e arbitrazhit në favor të tij”.
Ndërkohë, në një reagim ditën e sotme, qeveria shqiptare thotë se këtë çështje do të ndjekë në instancat më të larta.
“Çështja Becchetti do vazhdojë dhe do ta çojmë në instancat me të larta. Ne do vazhdojmë luftën juridike për të mbrojtur vendin tonë”, tha zv.kryeministrja gjatë raportimit në Komisionin e Ekonomisë.
Shkrimi i plotë i medias IntelliNews
Provat e reja hedhin dyshime mbi vlefshmërinë e vendimit të gjykatës së Belgjikës për t'i dhënë 100 milionë euro një biznesmeni italian dhe ish-pronar i klubit të futbollit në Mbretërinë e Bashkuar Leyton Orient, Franchesco Becchetti, pas vendimit të Arbitrazhit me Republikën e Shqipërisë, mundi të zbulojë IntelliNeës.
Becchetti dhe Republika e Shqipërisë janë në mosmarrëveshje pasi ai fitoi çështjen kundër Republikës së Shqipërisë dhe Gjykata e Shkallës së Parë në Bruksel vendosi më 17 tetor që Eurocontrol, organizata evropiane për sigurinë e navigimit ajror, duhet të paguajë tarifat ndaj Becchettit, duke sekuestruar pagesat që Shqipëria transferon në EUROCONTROL.
Megjithatë, një kompani investiguese e pajtuar nga Shqipëria ka siguruar prova, të cilat janë parë nga IntelliNews, që sugjerojnë se Becchetti ndërhyri në procesin e arbitrazhit për të nxjerrë një vendim në favor të tij.
Becchetti kishte investuar ndër të tjera në sektorin e energjisë dhe median shqiptare. Ai ishte themeluesi i kanalit televiziv shqiptar Agon Channel, i cili ishte shpesh kritik ndaj qeverisë shqiptare dhe marrëdhëniet e tij me qeverinë shqiptare u përkeqësuan, duke çuar në një sërë mosmarrëveshjesh ligjore.
Qeveria shqiptare e akuzoi atë për dëm financiar, përfshirë akuzat për pastrim parash dhe evazion fiskal. Becchetti u kundërpërgjigj me pretendimet e arbitrazhit ndërkombëtar kundër Republikës së Shqipërisë, duke pretenduar se qeveria po e sulmonte atë në mënyrë të padrejtë dhe se veprimet e saj ishin të motivuara politikisht.
Në vitin 2019, një gjykatë ndërkombëtare e arbitrazhit vendosi në favor të Becchettit, duke konstatuar se qeveria shqiptare kishte shkelur detyrimet e saj për të mbrojtur investimet e huaja. Gjykata urdhëroi Shqipërinë t'i paguante Becchettit një kompensim të konsiderueshëm. Një pjesë e zbatimit të këtij vendimi arbitrazhi përfshinte shënjestrimin e aseteve të Shqipërisë jashtë vendit, duke përfshirë sekuestrimin e tarifave të aviacionit të mbajtura nga Eurocontrol si pjesë e kompensimit që i detyrohej atij nga qeveria shqiptare.
Provat e hetimit
Qeveria shqiptare ka apeluar kundër vendimit të gjykatës së Belgjikës për t'i dhënë Becchettit 100 milionë euro tarifat e aviacionit në juridiksione të shumta, duke sfiduar vlefshmërinë e arbitrazhit dhe duke paraqitur prova të reja të rëndësishme.
Kompania investiguese zhvilloi intervista të shumta me persona të afërt të Becchetti dhe i regjistroi ato. Kompania investiguese përgatiti një raport që rendit gjetjet kryesore dhe transkriptet e pjesshme të intervistave kryesore.
Agjentët e firmës intervistuan disa herë Marco Giontella, një konsulent tatimor dhe bashkëpunëtor për një kohë të gjatë i Becchetti. Sipas raportit të hetimit bazuar në këto biseda, “Becchetti orkestron skema mashtrimi të paramenduara për të fituar arbitrazhin”. Raporti vazhdon të pretendojë se Becchetti manipulon rezultatet duke krijuar lidhje dhe "praktika korruptive", gjë që e lejon atë të kërkojë rezultate të favorshme, duke cituar provat e paraqitura në bisedat me Giontella.
Raporti pretendon, bazuar në intervistat e tij, se Deutsche Bank ishte gjithashtu viktimë në një rast të ngjashëm arbitrazhi me Becchetti.
Si pjesë e Projektit të Hidrocentralit të Kalivacit, Becchetti nënshkroi marrëveshje sipërmarrjeje të përbashkëta me subjekte të ndryshme, përfshirë me organet shtetërore shqiptare dhe ndër të tjera me Deutsche Bank AG. Megjithatë, projekti shkoi keq dhe në vitin 2010 Becchetti dhe Deutsche Bank filluan procedurat e arbitrazhit, duke akuzuar njëra tjetrën për shkelje të marrëveshjeve të sipërmarrjes së përbashkët.
“Në rastin e Deutsche Bank, zoti Becchetti përdori një metodë të ngjashme për të kontrolluar emërimin e presidentit të arbitrazhit, me ndihmën dhe bashkëpunimin e plotë të zotit Giontella”, thuhet në raport.
Së dyti, raporti pretendon duke cituar të intervistuarit se Becchetti kërkon të "ndikojë në emërimet e arbitrave në rastet e tij dhe vendimet në favor të tij nëpërmjet ryshfetit". Në veçanti, hetuesit pretendojnë se ka prova që Becchetti siguroi marrëveshjen e arbitrit të caktuar për të vendosur në favor të tij në procedurë, raporton Euroreporter.
Në një rast tjetër arbitrazhi, Becchetti dyshohet se ka ndikuar në emërimin e presidentit të gjykatës dhe avokati i Becchetti-t në çështjen ICSID gëzonte një miqësi personale me kryetarin e gjykatës së arbitrazhit që rrezikonte integritetin e procedurave të arbitrazhit, pretendon raporti.
Raporti dha gjithashtu një deklaratë nga dëshmitari ekspert, një pedagog i universitetit italian Alberto Pasquale, në çështjen ICSID duke pranuar se ai gënjeu gjykatën e arbitrazhit dhe se Becchetti-t nuk i ishte shkaktuar asnjë dëm real.
“"Zoti Pasquale ka pohuar se ka shkelur detyrat e tij si një dëshmitar i paanshëm përmes marrëdhënieve të ngushta me zotin Becchetti, të cilin e ka quajtur 'Shefi' në rastin kundër të Paditurit. Zoti Pasquale ka dhënë informacione dhe deklarata të gabuara mbi përmirësimin dhe rritjen e Agon Channel, ndërkohë që kishte një opinion të plotë profesional personal (për të cilin ishte angazhuar) – se Agon Channel nuk kishte mundësi të rritej," pohon raporti. "Zoti Pasquale ka konfirmuar se roli i tij ishte të shërbente interesave të palës që paguante (zotit Becchetti) në procedurat ICSID, në vend që të shërbente si një ekspert i pavarur dhe objektiv."
Raporti i agjencisë së hetimit dhe të gjitha videot e intervistave të lidhura me to, i janë dorëzuar gjykatës në Bruksel në mbështetje të thirrjeve të Tiranës për anulimin e vendimit për t'i dhënë Becchettit 100 milionë euro, si dhe janë dorëzuar në të gjitha çështjet e tjera ligjore të nisura nga Qeveria e Shqipërisë që nga ajo kohë.
Siguria e aviacionit
Republika e Shqipërisë është një nga 41 shtetet anëtare të Eurocontrol, e cila menaxhon dhe mbledh tarifat e paguara nga linjat ajrore për fluturimet mbi territoret evropiane. Këto tarifa më pas rishpërndahen në vendet anëtare, përfshirë Shqipërinë, dhe përdoren për menaxhimin e trafikut dhe garantimin e sigurisë në qiell.
Gjykatësi i sekuestrimit në Bruksel vendosi se Eurocontrol ka një detyrim ligjor për t'i transferuar fondet e ngrira përmbaruesit të Becchetti-t, si pjesë e një vendimi të mëparshëm kompensimi kundër qeverisë së Shqipërisë të sjellë nga Becchetti. Gjykata vendosi gjithashtu që çdo apelim i lidhur nuk duhet të pengojë ose vonojë pagesën.
Tirana ka thënë se vendimi mund të rrezikojë sigurinë e aviacionit dhe financat thelbësore publike. Ai argumenton se nuk mund të pajtohet për arsye të sigurisë kombëtare. Për më tepër, qeveria thotë se gjykata ka shpërfillur provat e reja që ka paraqitur duke akuzuar Becchettin për manipulim të procesit të arbitrazhit.
Rasti ka ngritur pikëpyetje në lidhje me drejtësinë dhe paanshmërinë e sistemit ligjor të Belgjikës. Për më tepër, procedimi u dëmtua nga ndryshimi i pazakontë i gjyqtarëve në mes të procesit, i cili ka shtuar shqetësimet për konflikte të mundshme interesi.
Ndër sfidat ligjore të Tiranës ndaj vendimit është një kërkesë anulimi në pritje e depozituar në Gjykatën e Apelit të Parisit dhe ajo ka paraqitur gjithashtu një kërkesë për rishikim të vendimit të ICSID. Përveç kësaj, ka apeluar në Gjykatën e Lartë belge duke argumentuar se fondet e mbajtura nga Eurocontrol janë jetike për sigurinë e aviacionit të vendit dhe kështu duhet të mbrohen.
