Populli amerikan ka folur: Donald Trump është gati të kthehet në Shtëpinë e Bardhë. Rikthimi i tij ka shkaktuar shqetësime për mundësinë që ai të realizojë kërcënimet e kaluara për të zvogëluar mbështetjen e SHBA-së, duke lënë Evropën të përballet e vetme me sfidat e saj të sigurisë. Këto frikëra nuk janë të pabaza — retorika e fushatës së Trump ka ngritur shqetësime të ligjshme mbi angazhimin e tij ndaj sigurisë evropiane. Megjithatë, në fund mund të varet më shumë nga ne sesa nga vetë Trump nëse këto shqetësime do të bëhen realitet.
Në kohën kur Trump mori detyrën në 2017, shumë politikanë evropianë ishin gjithashtu të shqetësuar për atë që zgjedhja e tij mund të nënkuptonte për të ardhmen e partneritetit transatlantik. Trump mendonte se SHBA-ja po merrte një marrëveshje të keqe. Ai besonte se aleatët nuk po bënin pjesën e tyre dhe në fillim e shihte aleancën si një barrë, jo një aset. Ndërsa më vonë pranoi avantazhet e pamohueshme të të pasurit aleatë, ai kishte një pikë të drejtë: Evropa vërtet kishte lejuar forcat e saj të dobësoheshin, dhe disa kombe ishin bërë të varura në mënyrë të rrezikshme nga gazi rus. Këto mangësi më vonë do t’i kushtonin shtrenjtë evropianëve.
Gjatë kohës së tij në Shtëpinë e Bardhë, ne vendosëm një marrëdhënie pune të mirë dhe të besueshme. Ndonjëherë kishim takime të stuhishme në NATO, por i përmbushëm detyrimet tona. Kur Trump u largua nga detyra, NATO ishte bërë më e fortë — dhe është edhe më e fortë sot. Siç ka treguar përgjigjja jonë kolektive ndaj luftës së Rusisë kundër Ukrainës, NATO-ja e sotme nuk është as e vjetruar e as e “vdekur nga truri.” Kjo është diçka pozitive — por nuk është e mjaftueshme.
Ndërsa evropianët janë bërë aleatë më të mirë, mjedisi i sigurisë është përkeqësuar ndjeshëm. Për rrjedhojë, standardi për atë që një aleat i mirë duhet të bëjë është zhvendosur më tej. Në vitin 2014, aleatët e NATO-s ranë dakord të synojnë 2 për qind të PBB-së për shpenzimet e mbrojtjes deri në vitin 2024. Ky qëllim është arritur nga shumica. Por objektivi i vitit 2014 thjesht nuk mjafton në mjedisin e sigurisë së vitit 2024 — është një dysheme, jo një tavan. Udhëheqësit evropianë e dinë që duhet të bëjnë më shumë. Rikthimi i Trump-it në Shtëpinë e Bardhë vetëm sa e forcon këtë mesazh. Nëse Evropa e përmbush pjesën e saj të marrëveshjes, jam i bindur se administrata e re amerikane do ta përmbushë të vetën.
Skepticizmi i Trump ndaj strategjisë sonë aktuale për të mbështetur Ukrainën gjithashtu mund të përmbajë një grimë të vërtete. SHBA-ja dhe Evropa i kanë ofruar Ukrainës mbështetje të rëndësishme ushtarake, por, në fund të fundit, të pamjaftueshme — mjaftueshëm për të mbijetuar, por jo mjaftueshëm për ta përfunduar luftën me kushte të favorshme. Putin duket se ende beson se mund të arrijë qëllimet e tij në fushëbetejë dhe thjesht të presë, duke llogaritur se shoqëritë tona do të dobësohen. Dorëzimi ndaj agresorit do të ishte mënyra më e shpejtë për ta përfunduar luftën. Por kjo nuk do të nënkuptonte paqe dhe as nuk do të kursente kosto. Ky është paradoksi bazë: sa më shumë armë që të dorëzojmë, aq më e mundshme është që të arrijmë paqen. Sa më e besueshme të jetë mbështetja jonë afatgjatë, aq më shpejt mund të përfundojë lufta. Dhe sa më shumë të bëjmë tani, aq më pak do të duhet të shpenzojmë më vonë.
Një qasje e tillë mund të mos duket në përputhje me mendimin e Trump. Por në mandatin e tij të parë, Trump tashmë mbështeste një politikë të forcës. Nuk duhet të harrojmë se në fund ishte Trump ai që vendosi i pari të dorëzonte armë vdekjeprurëse për Ukrainën, përfshirë raketat kundër-tank Javelin që u dëshmuan vendimtare kur Rusia pushtoi. Nëse Trump dëshiron ta përfundojë këtë luftë, siç ka premtuar, ai duhet t’i tregojë Putinit se agresioni i vazhdueshëm është i pakuptimtë. Putin njeh dobësinë, por respekton forcën. Aleatët evropianë duhet të jenë të përgatitur për të mbështetur një strategji të tillë, duke punuar me Trump për të arritur një zgjidhje të negociuar që është e pranueshme për Ukrainën dhe nuk shpërblen agresionin.
Dhe ndërsa Trump duhet të kuptojë se angazhimi i vazhdueshëm i SHBA-së ndaj Evropës për të parandaluar një luftë tjetër të kushtueshme është në interesin më të mirë të Amerikës, Evropa mund të bëjë më shumë për të mbështetur SHBA-në diku tjetër. Në përputhje me presidentët e mëparshëm, Trump ka argumentuar se SHBA-ja duhet të fokusohet në sfidat në Indo-Paqësor. Aleatët evropianë mund të dëshmojnë vlerën e tyre duke e ndihmuar në këtë drejtim, për shembull duke ofruar të kompensojnë kapacitetet specifike që SHBA-ja mund të ketë nevojë atje.
Në një botë ku fuqitë autoritare janë më të bashkuara dhe gjithnjë e më të afta, aleancat nuk janë një barrë; ato janë faktori më i madh shtues i forcës për Uashingtonin. Aksi në rritje i autokratëve mund të ketë partneritete të rastësishme, por SHBA-ja ka një rrjet të fortë aleancash të institucionalizuara, të mbështetura nga miq në mbarë botën.
Për fat të mirë, shumica e amerikanëve e vlerësojnë këtë aset unik. Edhe pse aktualisht mund të mos jenë dakord për shumë çështje themelore, bashkëpunimi transatlantik nuk është një prej tyre. Mbështetja dhe krenaria për aleancën më të fuqishme ushtarake që bota ka parë ndonjëherë mbetet e fortë në të gjithë spektrin politik. Ne duhet të bëjmë pjesën tonë për të siguruar që kjo të mos ndryshojë. Për këtë duhet të investojmë më shumë në mbrojtje dhe të mbajmë më shumë përgjegjësi. Në këtë mënyrë mund t’i kujtojmë administratës së ardhshme se, larg nga të qenit një barrë, marrëdhënia transatlantike është një aset kyç strategjik në këtë epokë të konkurrencës së fuqive të mëdha.
Prandaj, nuk duhet të dëshpërohemi, por të veprojmë. Rikthimi i Trump-it na sfidon të forcojmë dhe të dëshmojmë se jemi partnerë të vërtetë dhe jo shfrytëzues të tjerë./ Financial Times
