Plani i fluturimit të avionit që më 8 dhjetor nxori nga Siria ish-presidentin dhe diktatorin Bashar al-Assad kaloi gjithashtu përmes Brukselit në tavolinat e Eurocontrol, agjencia evropiane që menaxhon trafikun ajror në kontinent dhe në zonat përreth. Është shumë e mundur që zyrtarët e Eurocontrol-it të mos e dinin identitetin e pasagjerëve në bord — nuk ka asnjë detyrim për të raportuar emrat —, por itinerari, tipi i avionit dhe oraret u futën në sistemin informatik dhe u “miratuan”. Kështu kanë shpjeguar për Corriere della Sera tre burime të BE-së me njohuri për ngjarjen dhe hetimet e bëra ditët e fundit.
Rindërtimi i ngjarjeve
Shumë është diskutuar për rrugën e ndjekur nga Assad ndërsa Damasku binte në duart e forcave antigovernative të udhëhequra nga Hayat Tahrir al Sham. Ajo që është e sigurt është se shërbimet sekrete amerikane dhe evropiane ndoqën hap pas hapi lëvizjet e tij, sipas burimeve. Për të rikonstruktuar rrugëtimin, Corriere ka folur me gjashtë burime të informuara mbi ngjarjen dhe ka analizuar imazhe satelitore të siguruara nga kompani amerikane dhe evropiane, si dhe të dhëna nga platformat e gjurmimit të avionëve.
Përdorimi i dy avionëve
Dy nga burimet shpjegojnë se inteligjenca ruse sugjeroi përdorimin e dy avionëve për transferimin e ish-udhëheqësit nga kryeqyteti sirian në Khmeimim, ku ndodhet baza ajrore ruse. Sipas rikonstruksionit, natën mes 7 dhe 8 dhjetorit, Assad mbërriti në aeroportin ndërkombëtar të Damaskut, në juglindje të kryeqytetit, duke hyrë nga një zonë periferike e dedikuar për lëvizjet diplomatike. Pak pas orës 04:30 të mëngjesit, nga aty u ngritën dy avionë, njëri pas tjetrit. Njëri ishte një Yakovlev Yak-40, një avion i vogël privat me kapacitet për rreth tridhjetë pasagjerë, dhe tjetri një Ilyushin Il-76T, një avion ushtarak me katër motorë.
“Truku” i arratisjes
Ish-diktatori, sipas burimeve, ndodhej në bordin e avionit më të vogël, Yak-40, i cili fluturonte me transponderin e fikur, duke e bërë të padukshëm për radarët ADS-B. Ndërkohë, Ilyushin Il-76T e mbante transponderin aktiv dhe tërhoqi vëmendjen e shumë personave që përdorin platformat e gjurmimit të fluturimeve ajrore. Kjo ishte e qëllimshme: qëllimi i atyre që po menaxhonin largimin e Assad ishte të përqendronin vëmendjen te avioni ushtarak, sipas burimeve. Madje, gazetarëve në Siri iu tha se Assad ndodhej në bordin e avionit të madh ushtarak.
Lajmet e rreme dhe përhapja e thashethemeve
Rreth 50 minuta pas ngritjes, ndërkohë që dhjetëra mijëra persona po ndiqnin gjurmët e avionit ushtarak në uebsajte dhe aplikacione, ai filloi të ndjekë një trajektore të çuditshme mbi Homs. Avioni ndryshoi papritur drejtimin disa herë dhe uli shpejt lartësinë, duke zhdukur gjurmët pranë fshatit Ain al-Ghara. Menjëherë u përhapën zëra se ishte rrëzuar, megjithëse banorët e fshatit nuk raportuan shpërthime ose flakë. Më 8 dhjetor, agjencia Reuters raportoi, duke cituar “dy burime siriane”, për një “mundësi të lartë që Assad të ketë humbur jetën në një aksident ajror”.
Mbërritja në Moskë
Në fakt, sipas burimeve të Corriere, ish-presidenti zbarkoi pa probleme në Khmeimim me avionin Yak-40 në agim. Edhe avioni ushtarak, që mendohej se ishte rrëzuar, mbërriti në të njëjtën bazë, siç u konfirmua nga imazhe satelitore të perëndimit. Rreth orës 14:30 të së dielës, më 8 dhjetor, një Ilyushin Il-76MD i ushtrisë ruse u ngrit nga pista e Khmeimim, afër qytetit portual Latakia. Sipas burimeve, Assad ndodhej në bord dhe zbarkoi në Moskë në orën 18:40 me kohën lokale (16:40 në Itali).
Kalimi mbi Eurocontrol
Itinerari i Ilyushin Il-76MD, me numër identifikimi Ra-78847, kaloi mbi Turqinë, një vend anëtar i Eurocontrol-it. Ankaraja nuk ka zbatuar ndalimin e fluturimeve ruse — ndryshe nga Europa (me përjashtim të Serbisë) — dhe për këtë arsye nuk ka pasur shkelje të hapësirës ajrore, shpjegojnë ekspertët. Kjo do të thotë se plani i fluturimit i avionit ushtarak rus kaloi rregullisht në sistemin e përpunimit të planeve të fluturimit të Eurocontrol-it (Ifps).
Rregullat ndërkombëtare dhe pyetjet e ngritura
Fluturimi i Assad mbi Turqi ngre disa pyetje. A e dinte Ankaraja se në bordin e avionit ushtarak rus ndodhej ish-diktatori? Zyrtarët turq kanë mohuar, duke thënë për agjencinë shtetërore Anadolu se “avioni me Assad nuk ka përdorur hapësirën ajrore turke”. Megjithatë, burime të tjera vënë në dyshim këtë deklaratë. Ekspertët shpjegojnë se për fluturime mbi çdo shtet, përfshirë Turqinë, kërkohet leje paraprake, por nuk ka detyrim për të dhënë emrat e pasagjerëve, sidomos për fluturimet ushtarake.
Kundërshtimet e mundshme të Turqisë
Sipas burimeve, më 8 dhjetor nuk kishte avionë të tjerë — civilë apo ushtarakë — që të ishin nisur nga Siria dhe të kishin mbërritur në Rusi pa kaluar mbi Turqi. “Ose Ankaraja nuk e dinte kush ishte në bord, ose e dinte dhe vendosi të mos ndërhynte për të shmangur përplasjet me Moskën dhe për të mbyllur kapitullin e diktaturës së Assad-it,” përfundon një nga burimet./ Corriere della Serra
Komente
