Demonstrata, siç ndodh shpesh në Francë, i ngjante një feste rruge. Tullumbace të mëdha ngriheshin nga kamionët e sindikatave. Altoparlantët lëshonin muzikë. Përgjatë rrugës së marshimit nëpër Parisin lindor, shitës të shumtë shisnin salçiçe dhe pije.
Sipas autoriteteve, 55.000 vetë morën pjesë në protestë në Paris dhe 500.000 në të gjithë Francën. Sindikatat raportuan për një milion protestues në të gjithë vendin. Megjithatë, protesta e gëzueshme shprehu zemërimin në rritje të popullit francez ndaj politikanëve të vendit, veçanërisht Presidentit Emmanuel Macron. Sipas sondazheve, vetëm 17% e francezëve kanë një mendim pozitiv për të, një nivel historik i ulët.
Presioni në rritje mbi të ka pasoja ndërkombëtare. Carine Torset, e cila demonstroi në Paris atë të enjte (18.09.2025) pasdite me rreth 50 kolegë që punojnë në industrinë e videolojërave, ishte gjithashtu e zemëruar për situatën politike.
"Kjo është hera e parë që marrim pjesë në një demonstratë me një grup", tha për DW anëtarja 33-vjeçare e sindikatës CGT. Ajo foli për "tronditjen" dhe njëfarë dorëzimi që ndjeu kur ish-kryeministri François Bayrou njoftoi në mesin e korrikut se donte të kursente rreth 44 miliardë euro vitin e ardhshëm dhe të ulte deficitin buxhetor të Francës në 4.6% të produktit të brendshëm bruto (PBB).
Njoftimet i shtynë sindikatat franceze të caktonin ditën e protestës për në shtator, veçanërisht pasi Bayrou donte të eliminonte dy festa zyrtare, të zbatonte shkurtime në sektorin e kujdesit shëndetësor dhe të reformonte sigurimin e papunësisë.
Fakti që kryeministri ndërkohë humbi votëbesimin në Parlament dhe se Presidenti Macron e ka zëvendësuar atë me të besuarin e tij, Sébastien Lecornu, deri tani Ministër i Mbrojtjes i Francës, nuk i ndryshon shumë gjërat për Torset-ën. "Lecornu është edhe më i keq se Bayrou dhe me siguri do të dëshirojë të zbatojë masa edhe më të ashpra shtrënguese", theksoi ajo. "Më në fund na duhet një kryeministër i krahut të majtë që do të bëjë diçka për punëtorët me paga të ulëta dhe do të ndëshkojë të pasurit".
Kaosi në Francë ka pasoja në nivelin e BE
Edhe pse Lecornuja e braktisi planin për heqjen e festave zyrtare, ai ende nuk e ka zbuluar projektbuxhetin e tij, të cilin duhet ta paraqesë në Parlament në fillim të tetorit. Kryeministri po negocion planet me grupet parlamentare, ku nuk ka shumicën, por mbështetet në një qeveri të paqëndrueshme të pakicës së konservatorëve të qendrës dhe të djathtë. Ish-ministrat po veprojnë si një qeveri kalimtare.
Kjo ndikon në të ashtuquajturin motor franko-gjerman, i konsideruar si pionier në Bashkimin Evropian (BE), sipas Paul Maurice, sekretar i përgjithshëm i Komitetit të Studimit Cerfa për Marrëdhëniet franko-gjermane në qendrën kërkimore Ifri me seli në Paris. "Puna në nivelet e shumta administrative të komiteteve dypalëshe vazhdon, por sipas një rregulloreje të vitit 2024, ministrat kalimtarë në Francë marrin vendime vetëm kur është absolutisht e nevojshme, për shembull, në një krizë financiare", shpjegoi eksperti për DW. "Për më tepër, për të nxitur projekte janë të nevojshme para, për shembull, për investimet në mbrojtje, të cilat janë një nga prioritetet në nivel evropian."
Kaosi i brendshëm politik ndihet edhe në nivel panevropian, shton Sophie Pornschlegel. Ajo është studiuese politike në qendrën kërkimore të majtë liberale Progressives Zentrum, me seli në Berlin. "Macroni është aq i zënë brenda vendit saqë ka më pak kohë për t'u përqendruar në politikën e jashtme dhe Evropën. Përveç kësaj, ndryshimet e vazhdueshme ministrore pengojnë dhe ngadalësojnë punën në këshillat evropiane të ministrave, të cilët janë përgjegjës, për shembull, për politikën bujqësore", thotë Pornschlegel.
"Për më tepër, fakti që Franca tani ka një kryeministër tjetër të ri, të katërtin në dy vjet, ka një efekt sinjalizues, edhe në tregjet financiare", theksoi ajo për DW. Franca tani paguan po aq shumë për rifinancimin e borxhit të saj publik sa Italia, borxhi publik i së cilës është 130% e PBB-së, rreth 20 pikë përqindjeje më i lartë se ai i Francës. "Në diplomaci, është gjithashtu e rëndësishme të përçohet forca. Por tani për tani, mbizotëron imazhi stereotipik i një France në grevë", beson ekspertja.
Një arsye gëzimi për Putinin, presidentin rus?
Jean Pisani-Ferry, studiues në institutin e kërkimit ekonomik Bruegel në Bruksel dhe profesor i ekonomisë në Universitetin Sciences Po në Paris, gjithashtu beson se situata aktuale dëmton pozicionin e Francës. "Presidenti i një vendi, ekonomia e të cilit po përballet me vështirësi financiare, është domosdoshmërisht i dobësuar. Zëri i tij ka më pak peshë, madje edhe në negociatat në nivel evropian", tha Pisani-Ferry në një intervistë me DW. "Ekuilibri buxhetor duhet të rivendoset. Por nuk do të jetë e lehtë. Është e rëndësishme që ekonomia franceze të vazhdojë të rritet. Kursime prej 44 miliardë eurosh janë shumë. Për më tepër, masat duhet të shpërndahen në mënyrë të barabartë midis atyre që fitojnë pak dhe atyre që fitojnë shumë."
Për Jan Rovny-n, profesor i politikës në Qendrën për Studime Evropiane dhe Politikë Krahasuese në Sciences Po Paris, situata e Francës ka pasoja. "Nëse Franca dobësohet, dobësohet edhe BE. Kjo i kënaq regjimet konkurruese si Kina dhe Rusia", tha ai për DW. "Për presidentin rus Vladimir Putin, ajo që po ndodh aktualisht në Francë është ideale. Ai ndoshta pret më shumë greva, më shumë paqëndrueshmëri politike dhe bashkë me të, një ngritje të së djathtës ekstreme. Putini do të përpiqet t'i nxisë më tej këto tendenca duke përhapur lajme të rreme." "Në fund të fundit, ai dëshiron të destabilizojë vendet evropiane dhe të mbjellë kaos politik."
Shumë protestues të enjten i injoruan këto konsiderata. Ashtu si Thierry Dubert, i cili më parë punonte si menaxher prodhimi në një fabrikë të dedikuar për shkatërrimin e municioneve të Luftës së Parë Botërore. "Duhet të ketë përsëri dalje në pension në moshën 60 vjeç, jo 64 vjeç, siç do të ndodhë së shpejti. Sot, punonjësit trajtohen vetëm si burim, por ne jemi njerëz. Unë jam kundër kthimit në Mesjetë", kërkoi pensionisti 62-vjeçar, i cili mori pjesë në demonstratë me një këmishë me zinxhirë./DW
Komente
