Në Shqipëri gjenden dy liqenet më të rëndësishme në kontinentin e vjetër, shkruan Francesca Masotti në një artikull të botuar në “Lonely Planet Italia”.
Janë liqenet e Shkodrës dhe të Ohrit/Pogradecit. I pari është më i madhi në gadishullin Ballkanik, ndërsa i dyti është liqeni më i vjetër në Evropë.
Jo keq për një komb që ka përafërsisht madhësinë e Toskanës.
Këto dy liqene dhe rrethinat e tyre nuk janë ende të prekura nga turizmi masiv.
Turistët italianë tërhiqen nga plazhet si në kartolina përgjatë bregdetit dhe atmosfera e kryeqytetit Tiranë.
Nga viti 2022, organizatat italiane COSV dhe VIS kanë si objektiv të tyre vlerësimin e këtyre dy territoreve kufitare liqenore dhe promovimin e një modeli të ri turizmi që ka qëndrueshmërinë mjedisore dhe përfshirjen e komuniteteve lokale në qendër të tij.
Fjala kyçe: Turizëm i qëndrueshëm
Një model turistik në kontrast të plotë me atë që ka karakterizuar rajone të tjera të vendit, veçanërisht ato bregdetare.
“Duke pasur parasysh veçantinë e dy liqeneve dhe rëndësinë e tyre në nivel mjedisor dhe kulturor, vendosëm të nxisim turizmin e përgjegjshëm – që respekton si ekosistemet natyrore ashtu edhe popullatat që jetojnë në zonat e lidhura me to”, tha Jonida Shano zyrtare e Projektit të COSV Albania.
Për këtë qëllim lindi projekti “Liqenet e Shqipërisë”, i financuar nga Agjencia Italiane për Bashkëpunim për Zhvillim dhe zbatuar nga OJQ COSV Albania me OJQ VIS.
Kjo e fundit është një organizatë joqeveritare e themeluar në vitin 1986 që merret me bashkëpunimin për zhvillim dhe solidaritetin ndërkombëtar dhe promovon rritjen e ndërgjegjësimit, edukimin dhe aktivitetet e qytetarisë globale.
COSV, nga ana tjetër, është një shoqatë vullnetare jofitimprurëse e themeluar në vitin 1968 me misionin e nxitjes së kulturës së bashkëpunimit midis popujve dhe luftimit të pabarazive.
Liqenet e Shqipërisë, vendet kufitare dhe biodiversiteti
Projekti “Liqenet e Shqipërisë” u krijua për të promovuar territorin e liqeneve të Shkodrës dhe Ohrit/Pogradecit dhe për të forcuar masat aktive të ruajtjes së dy habitateve – duke përfshirë komunitetet lokale në menaxhimin e burimeve mjedisore dhe duke nxitur zhvillimin e aktiviteteve ekonomike të lidhura me turizmin e qëndrueshëm – nëpërmjet përmirësimit të qeverisjes territoriale dhe përfshirjes më të madhe të punësimit të grave dhe të rinjve.
Falë sinergjisë mes dy organizatave italiane, në partneritet me organizata shqiptare dhe italiane – si Rrjeti Shqiptar për Zhvillimin Rural, Universiteti Bujqësor i Tiranës, Shoqata Italiane e Turizmit të Përgjegjshëm, Diesis Network, Kallipolis, Studioazue, dhe fondacionet Shqiptare Besa Capital dhe Partneriteti për Zhvillim – janë maksimizuar përvojat në fushën e zhvillimit rural dhe turizmit të qëndrueshëm – të cilat dallojnë dy realitetet e përfshira, gjeografikisht të largëta, por të bashkuara nga kombinimi liqen-mal në nivel morfologjik.
Misioni: Përfshirja e vendasve
Duke nxitur komunitetet lokale që të bëhen protagonistë të rajonit, u krijuan dy Grupe Lokale të Veprimit (GLV), dy rrjete lokale heterogjene ndërmjet aktorëve nga të dy zonat.
Ky lloj animacioni ka bërë që në dy vitet e fundit të organizohen udhëtime studimore, shkëmbime përvojash dhe takimesh ndërmjet agjentëve lokalë të zhvillimit të dy territoreve të përfshira – duke nënvizuar rëndësinë e marrëdhënies ndërmjet komuniteteve, institucioneve dhe punës dhe të një “ure” që lehtëson dialogun.
Autoritetet lokale shëndetësore janë figura të reja në botën e turizmit që luajnë rolin e lehtësuesve dhe përkthyesve midis territorit, institucioneve publike, shoqërisë civile dhe aktiviteteve ekonomike.
“Kjo përfshiu gjithashtu krijimin e ngjarjeve në zonë që kontribuan në promovimin e një modeli të qëndrueshëm të turizmit – si dhe ndërgjegjësimin e dy trevave shqiptare që janë ende jashtë radarit dhe përcjellin tradita të rëndësishme vendase”, shtoi Shano.
Mbretëria e natyrës, spiritualiteti dhe ushqimi i mirë
Në bashkëpunim me Bashkinë dhe Qendrën Multifunksionale të Pogradecit, qyteti kryesor shqiptar në liqenin e Ohrit, këtë verë COSV Albania organizoi dhe zbatoi një aktivitet 5-ditor me sloganin “The Unesco Days United4 Heritage”.
Aktivitete, takime dhe panele që përfshinë vendas dhe të huaj në rizbulimin e këtij lokacioni alternativ shqiptar, por një nga më magjepsësit në Ballkan.
Mjafton të themi se në fshatin Lin, në veri të Pogradecit, ndodhet vendbanimi më i vjetër në Evropë, mbi 8000 vjeçar.
Nuk e themi ne, por e vërtetuan rezultatet e gërmimeve të kryera prej mbi katër vitesh nga arkeologët shqiptarë dhe nga Universiteti i Bernës.
Një vend ku shenjtëria, historia dhe kultura, përfshirë gastronominë, janë të ndërthurura pazgjidhshmërisht.
Prej pesë vitesh, Mokra n’Fest ka qenë eventi promovues i këtij territori unik.
Mokra njihet edhe si kryeqyteti i mbretërisë së parë Ilire, siç dëshmohet nga pesë varret monumentale të Selcës, në kodrën e Gradishtës, në gjysmë të rrugës midis Pogradecit dhe Linit.
Një vend që duhet përfshirë me patjetër në listën tuaj të udhëtimeve!
Mes liqenit dhe maleve
Në veri, Syri i Sheganit është një burim karstik fotogjenik në zonën veriore të liqenit të Shkodrës – ku VIS në bashkëpunim me njësinë administrative Kastrat dhe grupin e peshkatarëve vendas – në dy vitet e fundit ka organizuar Festivalin e Peshkut me degustime të produkteve vendase – përfshirë djathin mishavinë, ekskursione mes barishteve mesdhetare, bimëve të mjaltit, shelgjeve dhe bambusë, si dhe xhiro në liqen me varkat tradicionale të verdha, të shoqëruar nga peshkatarë vendas.
Në Malësi të Madhe, së fundmi u përurua Muzeu Etnografik, për të promovuar traditat dhe zakonet e Shqipërisë së Veriut – në veçanti xhubletën, fundin e përdorur nga gratë malësore, një vend i trashëgimisë së UNESCO-s.
Ndërhyrje të tjera të rëndësishme janë planifikuar në muajt e ardhshëm - duke përfshirë hapjen e katër shtigjeve të reja ecjeje midis Liqenit të Shkodrës dhe maleve – mbështetje për zanatet e grave në fshatrat në periferi të Shkodrës - dhe rritjen e promovimit turistik të plazheve në pjesën lindore të liqenit.
Këto janë të gjitha arsyet e mira për të planifikuar një udhëtim në Shqipëri vitin e ardhshëm. Përtej shtegut të rrahur, sigurisht!/ATSH
