Ishte një fillim dramatik i javës në Rusi.
Të hënën në mëngjes, Presidenti Vladimir Putin shkarkoi ministrin e tij të transportit, Roman Starovoit.
Pasdite, Starovoit u gjet i vdekur, trupi i tij u zbulua në një park në periferi të Moskës me një plagë të shkaktuar nga arma e zjarrit në kokë.
Një pistoletë, me sa duket, ishte pranë trupit. Hetuesit thanë se supozonin se ish-ministri kishte bërë vetëvrasje.
Në tabloidin Moskovsky Komsomolets këtë mëngjes pati një ndjenjë shoku.
"Vetëvrasja e Roman Starovoit vetëm disa orë pas urdhrit të presidentit për ta shkarkuar atë është një ngjarje pothuajse unike në historinë ruse", deklaroi gazeta.
Kjo sepse duhet të kthehemi më shumë se tridhjetë vjet prapa, para rënies së Bashkimit Sovjetik, për një shembull të një ministri të qeverisë këtu që vret veten.
Në gusht të vitit 1991, pas dështimit të grushtit të shtetit nga komunistët e linjës së ashpër, një nga udhëheqësit e grushtit të shtetit - ministri i brendshëm sovjetik Boris Pugo - qëlloi veten.
Kremlini ka folur pak për vdekjen e Starovoit.
"Sa të tronditur ishit që një ministër federal u gjet i vdekur vetëm disa orë pasi u shkarkua nga presidenti?" e pyeta zëdhënësin e Vladimir Putinit, Dmitry Peskov, në një konferencë telefonike në Kremlin.
"Njerëzit normalë nuk mund të mos tronditen nga kjo," u përgjigj Peskov.
"Sigurisht, kjo na tronditi edhe ne. Varet nga hetimi të japë përgjigje për të gjitha pyetjet. Ndërsa hetimi është në vazhdim, mund të spekulohet vetëm. Por kjo është më shumë për median dhe ekspertët politikë. Jo për ne."
Shtypi rus, me të vërtetë, ka qenë plot me spekulime. Sot, disa gazeta ruse e lidhën atë që i ndodhi Roman Starovoit me ngjarjet në rajonin e Kurskut që kufizohet me Ukrainën. Përpara emërimit të tij si ministër i transportit në maj 2024, Starovoit kishte qenë guvernator i rajonit të Kurskut për më shumë se pesë vjet.
Nën udhëheqjen e tij - dhe me shuma të mëdha parash qeveritare - Guvernatori Starovoit kishte nisur ndërtimin e fortifikimeve mbrojtëse përgjatë kufirit. Këto nuk ishin mjaftueshëm të forta për të penguar trupat ukrainase të depërtonin dhe të pushtonin territorin në rajonin e Kurskut vitin e kaluar.
Që atëherë, pasardhësi i Starovoit si guvernator, Alexei Smirnov, dhe ish-zëvendësi i tij Alexei Dedov janë arrestuar dhe akuzuar për mashtrim në shkallë të gjerë në lidhje me ndërtimin e fortifikimeve.
"Z. Starovoit mund të jetë bërë një nga të pandehurit kryesorë në këtë rast", sugjeroi numri i sotëm i së përditshmes së biznesit Kommersant.
Autoritetet ruse nuk e kanë konfirmuar këtë. Por nëse ishte frika nga ndjekja penale që e shtyu një ish-ministër të merrte jetën e tij, çfarë na tregon kjo për Rusinë e sotme?
“Pjesa më dramatike e kësaj, me gjithë ristalinizimin që ka ndodhur në Rusi vitet e fundit, është se një zyrtar i lartë qeveritar [vret veten] sepse nuk ka asnjë mënyrë tjetër për të dalë nga sistemi”, thotë Nina Khrushcheva, profesoreshë e Çështjeve Ndërkombëtare në The New School në New York.
"Ai duhet të ketë pasur frikë se do të dënohej me dhjetëra vjet burg nëse do të ishte nën hetim dhe se familja e tij do të vuante jashtëzakonisht shumë. Pra, nuk ka rrugëdalje. Menjëherë mendova për Sergo Ordzhonikidze, një nga ministrat e Stalinit, i cili [vrau veten] në vitin 1937 sepse mendonte se nuk kishte rrugëdalje. Kur fillon të mendosh për vitin 1937 në mjedisin e sotëm, kjo të bën të mendosh shumë."
Vdekja e Roman Starovoit mund të ketë bërë bujë në gazetat ndërkombëtarer. Por kjo "ndodhi pothuajse unike në historinë ruse" ka marrë mbulim minimal në televizionin shtetëror. Ndoshta kjo ndodh sepse Kremlini e njeh fuqinë e televizionit për të formësuar opinionin publik. Në Rusi, televizioni është më me ndikim se gazetat. Pra, kur bëhet fjalë për televizionin, autoritetet kanë tendencë të jenë më të kujdesshme dhe të matura me mesazhet.
Buletini kryesor i lajmeve të mbrëmjes së së hënës në Russia-1 përfshinte një raport katër-minutësh rreth emërimit të Putinit si ministër i ri i transportit në detyrë, Andrei Nikitin. Nuk u përmend fare se ish-ministri i transportit ishte shkarkuar. Apo se ishte gjetur i vdekur.
Vetëm dyzet minuta më vonë, drejt fundit të edicionit të lajmeve, prezantuesi i emisionit përmendi shkurt vdekjen e Roman Starovoit. Spikeri i i lajmeve i kushtoi të gjitha 18 sekondat, që do të thotë se shumica e rusëve ndoshta nuk do t'i shohin ngjarjet dramatike të së hënës si një zhvillim të rëndësishëm.
Për elitën politike, është një histori tjetër. Për ministrat, guvernatorët dhe zyrtarë të tjerë rusë që kanë kërkuar të jenë pjesë e sistemit politik, ajo që i ndodhi Starovoit do të shërbejë si paralajmërim.
"Ndryshe nga më parë, kur mund të gjeje këto vende pune, të pasuroheshe, të ngriheshe në detyrë nga niveli rajonal në atë federal, sot, kjo nuk është qartësisht një rrugë karriere nëse do të mbetesh gjallë", thotë Nina Khrushcheva.
"Jo vetëm që nuk ka lëvizshmëri lart në fillim, por edhe lëvizshmëria poshtë përfundon me vdekjen." Është një kujtesë për rreziqet që rrjedhin nga rënia në konflikt me sistemin./BBC
Komente
