Suada Mehmetaj: Jemi sot në Prishtinë, në selinë e Lidhjes Demokratike të Kosovës, me kryetarin e saj zotin Isa Mustafa. Zoti Mustafa, faleminderit që pranuat të jepnit këtë intervistë për Report TV.
Isa Mustafa: Mirë se keni ardhur!
Suada Mehmetaj: Si ka qenë viti 2020 për Kosovën në përgjithësi, në aspektin politik dhe në aspektin e njerëzve? Si ka kaluar ky vit?
Isa Mustafa: Mendoj se në aspektin politik ka qenë një vit mjaft i ngarkuar, i dendur, me shumë ngjarje politike, me kolicione, me prishje të koalicioneve, me një qeveri dhe pastaj me qeverinë tjetër. Mirëpo kemi arritur që ta vëmë në binarë këtë çështje. Qeveria po funksionon edhe pse është në marrëzinë e shumicës në Kuvend, kemi po ashtu probleme lidhur edhe me funksionimin e Kuvendit sepse kanë mbetur shumë çështje që janë hapur përpara dhe nuk po arrijnë të mbyllen në seancat e Kuvendit. Kemi një ngecje, siç duket, të 20 seancave të pambyllura të Kuvendit të Republikës së Kosovës. Kësaj i është shtuar edhe problemi i Covid-19, sepse kemi një rritje tani edhe të rasteve të infektimit, por kemi edhe rritje të rasteve fatale, por po bëjmë të gjitha përpjekjet që të menaxhohet kjo situatë dhe shpresoj se do ta tejkalojmë edhe këtë situatë që kemi.
Suada Mehmetaj: Zoti Mustafa, dua të qëndroj pak te qeverisja. Qeveria Hoti, këta muajt e fundit, ka pasur përballje me sfida të ndryshme dhe së fundi, çështja për legjitimitetin e saj aktualisht ndodhet në Gjykatën Kushtetuese të Kosovës. Vetëvendosja kërkon që të hiqet vota e deputetit Arifi dhe njëfarë forme. A mendoni se kjo gjë e cenon pozitën e qeverisë Hoti? A mund të kemi një ndryshim të situatës?
Isa Mustafa: Po tani mua më vjen vështirë që në këto momente të flas për atë që pritet të gjykojë Gjykata Kushtetuese e Kosovës, në mënyrë që kjo të mos kuptohet si ndërhyrje në këtë proces sepse pritet që për disa ditë të dalë gjykimi i Gjykatës Kushtetuese. Ka qenë para disa ditësh një takim, një shqyrtim publik i Gjykatës Kushtetuese me palët, edhe të atyre që janë ankuar pranë Gjykatës Kushtetuese, të qeverisë, të Kuvendit. Janë dhënë opinione të ndryshme. Unë mendoj se opinionet e qeverisë kanë qenë të arsyeshme dhe unë shpresoj që kjo nuk do të jetë shkak ose shkas që të bjerë qeveria e të kthehemi edhe njëherë në pozitën fillestare.
Suada Mehmetaj: A mendoni që e gjithë performanca e qeverisë Hoti, në bashkëpunim edhe me partitë e tjera AAK-në dhe Nismën, ka qenë ajo që pritej nga qytetarët kosovarë dhe nga ata, të cilët i dhanë edhe votëbesimin në zgjedhjet e tetorit të vitit të kaluar?
Isa Mustafa: Unë vlerësoj që ka qenë një performancë e mirë në disa fusha. Është bërë një kthesë që është dashur të bëhet për sa i përket partneritetit edhe me Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe po ashtu me Bashkimin Evropian, sepse kishte rënë në pikën zero bashkëpunimi i Kosovës me ShBA-të dhe ka qenë po ashtu një bashkëpunim i pamjaftueshëm dhe i pakënaqshëm me BE-në. Kështu që zoti Hoti ka arritur që të hapë dyert edhe në Uashington, të jetë edhe në Bruksel, të arrijë një marrëveshje në Uashington, të cilën e konsiderojmë se është marrëveshje e mirë sepse krijon disa parakushte themelore jo vetëm për zhvillimin ekonomik të Kosovës, por edhe për dialogun përfundimtar me Serbinë, i cili sipas nesh duhet të kulmojë me një marrëveshje që do të çojë deri te njohja reciproke e Kosovës dhe e Serbisë, pra që Serbia të njohë shtetin e Kosovës dhe, edhe ne formalisht të njohim shtetin e Serbisë. Janë disa pika të rëndësishme në pikëpamje të zhvillimit ekonomik, të cilat janë në marrëveshjen e Uashingtonit dhe unë shpresoj që vetë angazhimi i ShBA-së, pa marrë parasysh se kemi të bëjmë me republikanët apo kemi të bëjmë me demokratët, ne kemi të bëjmë në radhë të parë me shtetin amerikan, do të jetë një impuls i fuqishëm që ne t’i çojmë këto procese përpara. Janë bërë edhe disa përpjekje të mira në fushën e ekonomisë edhe pse kemi rënie të ekonomisë për shkak të Covid-19. Para 3-4 ditësh është miratuar edhe ligji për rimëkëmbjen ekonomike, që mundëson disa masa, të cilat qeveria s’ka arritur t’i ndërmarrë më parë tani t’i marrë dhe të vënë në situatë më të mirë sektorin e bizneseve dhe sektorin social në Kosovë, gjithashtu edhe të hapë një perspektivë zhvillimore në të ardhmen.
Suada Mehmetaj: Të ndalemi pak te dialogu Kosovë-Serbi. E përmendët edhe ju më parë që Marrëveshja e 4 shtatorit ishte një marrëveshje historike për vetë faktin se të dyja palët, pas shumë kohësh, arritën të nënshkruajnë një marrëveshje, qoftë edhe pse ishte thjesht një marrrëveshje ekonomike. A mendoni se jemi afër momentit kur do të kemi arritjen e asaj marrëveshjeje historike që Serbia të njohë Kosovën si një shtet të pavarur dhe të kalohet në njohjen reciproke?
Isa Mustafa: Unë dëshiroj të them po, mirëpo duhet të jem pak i rezervuar sepse është vështirë të pritet që marrëveshja me Serbinë të bëhet shumë shpejt. Ajo që neve na duhet tani është të kemi një marrëveshje mes nesh në Kosovë, e cila do të mundësonte një gjithëpërfshirje ose një përfshirje më të gjerë të subjekteve politike parlamentare në procesin e dialogut. Kjo do të thotë që kryeministri, kur merr pjesë në procesin e dialogut në Bruksel, të ketë një mbështetje më të fuqishme në Kuvendin e Republikës së Kosovës sepse ajo marrëveshje duhet të ratifikohet në Kuvend me 2/3 e votave të deputetëve të Kuvendit të Republikës së Kosovës. Këtë nuk e kemi arritur ende dhe do të bëjmë përpjekje maksimale që kjo të arrihet, përndryshe unë e përgëzoj kryeministrin për përpjekjet që ka bërë, për kthesat që ka bërë në Bruksel, por nuk pres që ne do të mund të arrijmë një marrëveshje me Serbinë, them për sa i përket palës sonë, përderisa të mos kemi një angazhim dhe prezantim më të fuqishëm, kur them më të fuqishëm nuk mendoj kryeministrin, por mendoj përkrahjen e fuqishme të subjekteve politike parlamentare dhe përderisa nuk jemi të sigurt që Serbia do të bëjë hapa seriozë, se Serbia gjithmonë di të mashtrojë, shkon në Bruksel, pastaj në moment tërhiqet, nuk implementon marrëveshjet e kaluara dhe për këtë arsye ne kemi kërkuar që vërtet ShBA-ja të angazhohet fuqishëm në këtë proces sepse ne nuk presim që mundet vetëm BE-ja ta detyrojë Serbinë që, qoftë të bëjë marrëveshjen, qoftë edhe të implementojë marrëveshjen e realizuar.
Suada Mehmetaj: Në ShBA do të kemi një administratë të re, administratën Biden, që ka pasur një lidhje edhe më të ngushtë me Kosovën dhe me shqiptarët, më shumë sesa Presidenti Trump. A prisni që gjatë, të paktën, 4 viteve të para të administratës Biden të kemi arritjen e një marrëveshjeje ose kalimin e kësaj marrëveshjeje ekonomike në një nivel më të lartë?
Isa Mustafa: Unë mendoj që duhet të ndodhë më shpejt sesa 4 vite, aq sa është mandati i Presidentit Biden tani. Por, ajo që neve na nevojitet është që ne të sqarojmë edhe çështjet e brendshme, të cilat i kemi në Kosovë. Ne kemi sfidë zgjedhjen e Presidentit të Republikës së Kosovës dhe stabilizimin institucional në Kosovë. Mendoj që këtë duhet ta bëjmë sa më shpejt ose duhet të zgjedhim presidentin në mënyrë që të krijojmë një shumicë në Kuvend, e cila pastaj mbështet dialogun dhe ratifikimin e marrëveshjeve të dialogut ose duhet të shkojmë në zgjedhje dhe prapë të bëjmë një shumicë, që domosdoshmërisht i nevojitet dialogut. Sa i përket Presidentit Biden, ne kemi besim të plotë që ai do ta vazhdojë edhe implementimin e marrëveshjes që është nënshkruar në Shtëpinë e Bardhë, por edhe do të kemi një komunikim të domosdoshëm ndërmjet Uashingtonit dhe Brukselit në këtë proces.
Suada Mehmetaj: Të qëndrojmë pak te zgjedhja e presidentit të ardhshëm të vendit. Ka kaluar pothuajse një muaj që kur ish-Presidenti Thaçi dha dorëheqjen nga posti i tij dhe tanimë ushtruesja e detyrës është zonja Osmani edhe për 5 muajt në vijim. A mendoni se vendi është pranë një presidenti konsensual apo do të ketë mbajtje të zgjedhjeve të reja?
Isa Mustafa: Ne po bëjmë përpjekje që të arrijmë një marrëveshje për një president, i cili, nuk kam shpresë se do të jetë konsensual, por që do të ketë përkrahjen e numrit të deputetëve që nevojitet për zgjedhjen e presidenti. Me kushtetutë parashihet që në procesin e zgjedhjes së presidentit të vendit të marrin pjesë aktive 80 deputetë, d.m.th. 2/3 e deputetëve të Kuvendit të Republikës së Kosovës. Kjo tregon që ne si pozitë nuk e kemi numrin e mjaftueshëm të deputetëve për zgjedhjen e presidentit sepse ne kemi 63-65 deputetë në Kuvend, por jo 80 deputetë sa kërkohen. Për këtë arsye, ne jemi të orientuar që të bisedojmë edhe me partitë opozitare, me PDK-në dhe me Vetëvendosjen për të parë nëse ka interesim te këto subjekte që të marrin pjesë në zgjedhjen e presidentit, duke organizuar një tryezë të përbashkët, ku mund të dalin pastaj emra të ndryshëm dhe mund të arrijmë deri te një pajtim për një emër si President të Republikës së Kosovës. Unë nuk mund të them se kjo është e lehtë, por mund të them se është e domosdoshme të bëhet sepse, në qoftë se nuk e bëjmë tani do të shkojmë në zgjedhje dhe pastaj me të njëjtën gjë do të ballafaqohemi edhe pas zgjedhjeve.
Suada Mehmetaj: Në media është lakuar shumë, të paktën këto 2-3 javët e fundit, emri i ish-kryeministrit Ramush Haradinaj si president ose si pretendent i mundshëm për presidentin e ardhshëm. A mendoni ju se LDK-ja do të jetë në gjendje t’i japë mbështetje zotit Haradinaj apo ka ende kohë për diskutim, nuk është paraqitur ende, le të themi, në tryezën e bisedimeve dhe është ende një hipotezë?
Isa Mustafa: Zoti Haradinaj është propozimi i partisë së vet, Aleancës për Ardhmërinë e Kosovës. Unë mendoj se është një propozim legjitim i një subjekti politik që është në Kuvendin e Republikës së Kosovës. Ne nuk kemi përkrahur akoma asnjë kandidat si LDK sepse konsiderojmë që mbajtja e anës tani, për të organizuar një tryezë, do të dëmtonte vetë tryezën sepse duhet të vijmë deri te një pajtim i përbashkët se kush është ai kandidat që mund të marrë 80 vota ose për të cilin do të marrin pjesë në raundin e parë dhe në raundin e dytë 80 deputetë në procesin e votimit, pastaj mund të zgjidhet me një shumicë të thjeshtë prej 61 deputetësh në Kuvend. Për këtë arsye edhe s’mund të flas sot se a do ta ketë apo a e ka përkrahjen zoti Haradinaj sepse neve na nevojitet që më shumë subjekte të marrin pjesë në mënyrë që të kemi një pajtueshmëri më të gjatë.
Suada Mehmetaj: Do të doja të qëndroja pak te Gjykata Speciale dhe zhvillimet që kanë ndodhur të paktën 4 javët e fundit. Një pjesë e madhe, le të themi, katër nga ish-krerët e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës aktualisht gjenden në paraburgim, në Hagë. Përveç kësaj, ata, jo vetëm si ish-pjesë e UÇK-së, kanë qenë edhe nga figurat kryesore të politikës së vendit në këto 20 vite të pasçlirimit. A mund të na thoni se sa u godit procesi i negociatave dhe a po shkon në bisedime Kosova e njëjtë siç ishte përpara bërjes publike të këtyre aktakuzave?
Isa Mustafa: Për sa i përket procesit të negociatave, unë mendoj se ky proces nuk ka qenë shumë i ndërlidhur me këto ngjarjet e arrestimeve të ish-Presidentit Thaçi, të dy kryeparlamentarëve që kemi pasur ne këtu, zotit Veseli dhe zotit Krasniqi, si edhe të shefit të grupit parlamentar të Vetëvendosjes, zotit Selimi. Edhe unë mendoj që nuk do të ishte mirë që të ndërlidhet procesi i dialogut me veprimin dhe me natyrën e punës së Gjykatës Speciale në Hagë. Mirëpo, po ashtu nuk mund të them se arrestimi i tyre nga ka ndikuar në Kosovë, në gjendjen aktuale, sepse për herë të parë ne po ballafaqohemi me një proces shumë të rëndë, për herë të parë Kosova ka mbetur pa presidentin e vendit dhe i është ndërprerë mandati me dorëheqje presidentit të vendit. Jemi në sfidat e mbajtjes së stabilitetit institucional të vendit. Po ashtu kemi sfidë edhe se si ta ruajmë autoritetin ndërkombëtar ose imazhin e Republikës së Kosovës në arenën ndërkombëtare, te vendet që kanë njohur pavarësinë e Kosovës dhe te vendet që kanë hezituar ose që nuk e njohin pavarësinë e Kosovës, në mënyrë që e gjitha kjo që po ndodh dhe që do të ndodhë më tutje në Hagë të mos lidhet pastaj me subjektivitetin shtetëror të Republikës së Kosovës, por të ndahet drejtësia nga të qenit e shtetit të Kosovës ose nga politika në Kosovë.
Suada Mehmetaj: Vetë fakti që e përmendët edhe ju, se dorëheqja e Thaçit dhe dërgimi i tij në Hagë e la vendin në një boshllëk institucional. Aktualisht kemi zonjën Osmani, e cila është ushtruese e dy pozicioneve: e kreut të Kuvendit dhe të Presidentit të Republikës së Kosovës. Por do të dija, në këndvështrimin tuaj, këto akuza të ngritura nga Haga ndaj këtyre ish-krerëve të UÇK-së, a e kanë prishur imazhin e Kosovës në arenën ndërkombëtare? Së dyti, sa mund të zgjasë ky ndikim sepse, siç e pamë, procesi mund të shkojë të paktën, minimalisht, një vit ose edhe më gjatë.
Isa Mustafa: Tani, njerëzit që e njohin këtë fushë flasin për fakstin se kjo mund të zgjasë edhe më shumë, jo vetëm një vit, por ky proces zgjat edhe më shumë. Ka zgjatur edhe te njerëzit nga Kosova, të cilët kanë qenë subjekt i hetimeve ose i gjykimeve në një proces tjetër në Hagë. Për sa i përket arenës ndërkombëtare dhe autoritetit të shtetit të Kosovës, unë mendoj se ai dëmtohet në qoftë se nuk bëhet një përkufizim i qartë i lëndës e cila gjykohet në Gjykatën Speciale, me luftën çlirimtare të Kosovës dhe UÇK-në sepse ka qenë një luftë çlirimtare, ka qenë luftë e pastër, me qëllime të mbrojtjes së familjes, të mbrojtjes së pragut të shtëpisë dhe të gjithë ata që kanë qenë veprimtarë, anëtarë, ushtarë në këtë luftë gëzojnë respektin dhe të drejtën që i kanë kryer veprimet e tyre në luftë. Për veprime të tjera, për të cilat mund të akuzohet dikush, ato veprime duhet të zbardhen në Gjykatën Speciale në Hagë dhe unë uroj e besoj që njerëzit që janë atje të mos kenë kryer veprime të tilla dhe të kthehen të pastër në Kosovë, duke zbardhur edhe drejtësinë.
Suada Mehmetaj: Pas dy ditësh në Bruksel do të bëhet një takim tjetër për dialogun Kosovë-Serbi. A pritet që të arrihet një marrëveshje ose të paktën, sipas këndvështrimit të qeverisë dhe të LDK-së, a mendoni se do të ketë një marrëveshje për sa i përket asociacionit të komunave serbe në Kosovë ose të kemi arritjen e një marrëveshjeje për sa i përket çështjes së të pagjeturve?
Isa Mustafa: Me sa unë di për çështjen e të pagjeturve ëhtë bërë një draft i aneksit të marrëveshjes që pritet pastaj më vonë të jetë pjesë e marrëveshjes gjithëpërfshirëse. Ndërkaq, për sa i përket asociacionit ne kemi pasur dy marrëveshje. Njëra është e vitit 2013, marrëveshja e parë, e cila ka përfshirë shumë fusha dhe që parasheh në disa pika themelimin e asociacionit të komunave me shumicë serbe dhe natyrën e këtij asociacioni. Pastaj në vitin 2015 kemi bërë një marrëveshje tjetër, që nuk ka qenë marrëveshje për themelimin e asociacionit, por marrëveshje e kritereve për asociacionin, që nënkupton se ne jemi munduar të përkufizojmë që asociacioni të mos jetë pushtet i tretë dhe asociacioni të mos ketë fuqi ekzekutive ose të mos marrë detyrat dhe autoritetin e komunave te ne në Kosovë ose të bashkive në Shqipëri. Ne nuk shohim asnjë arsye që më tutje të bëjmë edhe një marrëveshje, të zhvillojmë edhe një dialog për asociacionin sepse dialogu për asociacionin unë e konsideroj që është përfunduar. Tani, Gjykata Kushtetuese te ne e ka trajtuar marrëveshjen e dytë, të vitit 2015, ka konstatuar se disa pika të kësaj marrëveshjeje nuk janë në frymën e Kushtetutës. Ajo nuk e ka shpallur jokushtetuese marrëveshjen, por ka thënë se duhet të kihet kujdes që kur të bëhet statuti i asociacionit, të bëhet mbi bazën e asaj si e ka gjykuar Gjykata Kushtetuese dhe ka thënë se asociacioni duhet të themelohet, por duhet të themelohet në harmoni të marrëveshjes së parë, e cila është arritur në vitin 2013. Për sa i përket statutit të asociacionit ka mendime të ndryshme, nëse duhet të bëhet tani apo duhet të bëhet më vonë. Unë konsideroj se ne nuk kemi nevojë të ngutemi për këtë çështje. Kjo çështje duhet të mbetet e fundit që të diskutohet. Përpara kësaj duhet të arrihet në marrëveshje për fushat e tjera dhe të mos zhvillojmë një dialog në Bruksel për asociacionin, aq më pak të zhvillojmë një dialog, i cili shkon në frymën e asaj që, në një formë, është paralajmëruar edhe nga zoti Lajçak, se duhet të bëhet edhe ndryshimi i Kushtetutës si pasojë e kësaj marrëveshjeje. Në çdo moment, kur është diskutuar për asociacionin, edhe në vitin 2013, edhe në vitin 2015, është thënë qartë në marrëveshjet që ka nënshkruar edhe Serbia, që asociacioni bëhet në harmoni me ligjet e Kosovës dhe në harmoni me Kushtetutën e Kosovës.
Suada Mehmetaj: Pra, Kushtetuta e Kosovës nuk do të ndryshohet për t’iu përshtatur këtyre rregullave, pavarësisht insistimit që mund të ketë BE-ja për këtë gjë dhe Serbia në anën tjetër. Duhet të marrim në konsideratë që ky mesazh erdhi nga Lajçak, pikërisht në kohën kur ai ishte në Serbi.
Isa Mustafa: Kushtetuta nuk duhet të ndryshojë sepse ne kemi pasur garancitë e plota të ndërmjetësuesve të BE-së në procesin e dialogut për sa i përket asociacionit në këtë rast, sepse po flasim konkretisht për këtë subjekt. Ai duhet të jetë në harmoni me ligjet e Kosovës dhe pa u themelur asociacioni, Gjykata Kushtetuese duhet të japë vlerësimin e saj nëse ky asociacion është në harmoni me Kushtetutën e Kosovës dhe me ligjet e Kosovës. Ai do të konsiderohet i themeluar vetëm në rastin kur Gjykata Kushtetuese do të thotë se është në harmoni me këto, prandaj marrëveshja në asnjë rast nuk ka nënkuptuar se ne do ta ndryshojmë Kushtetutën, por ka nënkuptuar se duhet të ndryshojë dhe të përshtatet statuti si akt themeltar i asociacionit me Kushtetutën dhe jo Kushtetuta me statutin.
Suada Mehmetaj: Të flasim pak edhe për situatën ekonomike të Kosovës aktualisht. Edhe ju e përmendët në fillim të intervistës se pandemia ka goditur deri diku rëndë ekonominë në vend. si është gjendja aktualisht në Kosovë, për sa i përket aspektit ekonomik? Po në aspektin njerëzor, sa e goditur ka qenë Kosova nga pandemia?
Isa Mustafa: Për sa i përket aspektit ekonomik, ne kemi rënie ekonomike, kemi rënie të produktit bruto të brendshëm. Ka vlerësime të ndryshme për sa i përket përqindjes dhe në fund të vitit do të kemi të dhënën e saktë se sa ka rënë produkti vendor bruto si pasojë e Covid-19. Por rënie kemi sepse disa sektorë, veçanërisht sektori i shërbimeve është prekur shumë nga Covid-19. Sektorët e tjerë, sektori bankar dhe sektorët e tjerë nuk janë prekur shumë. Sektori i prodhimit nuk ka qenë aq i madh në mënyrë që të ketë ndonjë pasojë shumë të madhe. Si vend me ekonomi të pazhvilluar dhe me mbizotërim të ndërmarrjeve të vogla e të mesme, nuk i kemi ndier shumë pasojat e tregut ndërkombëtar ose të eksportit, nuk i kemi humbur partnerët tanë të jashtëm në ndonjë masë të madhe, prandaj jemi pak më mirë sesa ekonomitë e mëdha sepse tregu i jashtëm ka ndikuar shumë në humbjen e partnerëve ose në humbjen e segmenteve të ndryshme të tregut. Mirëpo, vetë fakti që shërbimet te ne janë prekur shumë, do të thotë se një numër njerëzish ka mbetur pa punë dhe do të kemi problem se si t’i rikthejmë edhe një herë. Investimet janë rrezikur dhe kryerja e detyrimeve ndaj kredive dhe ndaj bankave po ashtu është vënë në pikëpyetje dhe është dashur të krijohet një ndërhyrje në këtë aspekt. Unë mendoj se këto masa mund ta përmirësojnë pak ekonominë, mund të sigurojnë që kërkesa e agregatit në treg të rritet, për arsye se njerëzit mund të tërheqin një pjesë të kursimeve të tyre dhe ato para të dalin në treg. Kështu do të rritet qarkullimi i mallrave dhe i shërbimeve si pasojë e kësaj, por asesi që t’i mënjanojmë ose t’i rregullojmë të gjitha problemet e Covid-19.
Suada Mehmetaj: A mendoni që vetë fakti që qeveria Hoti në Kuvend nuk ka pasur mbështetjen e duhur, ka penguar edhe në marrjen më të shpejtë të masave për të ndërhyrë në ekonominë e vendit? Në qoftë se do të ndërhynte më shpejt, nuk do të kishim këtë rënie ekonomike dhe mbase edhe papunësia do të ishte në nivele më të ulëta.
Isa Mustafa: Përgjegjësia këtu është edhe e koalicionit qeverisës, edhe e qeverisë Hoti edhe pse ne kemi shumicën në atë qeveri. Por përgjegjësia është edhe e opozitës sepse ne nuk mund të bëjmë pozitë dhe opozitë në çështje të tilla që janë jetike për qytetarët e Republikës së Kosovës. Kjo është dashur të zgjidhet, të votohet, të kryhet pa bërë garë se kush është në qeveri e kush nuk është, sepse në këtë rast kemi pasur probleme me biznesin, i cili nuk është biznes vetëm i LDK-së apo i AAK-së apo i Nismës apo i subjekteve jo shumicë në Kuvend, por është i njerëzve të Kosovës që bëjnë pjesë në parti të ndryshme të Kosovës ose nuk bëjnë pjesë fare në subjekte politike. Janë gjithashtu edhe rastet sociale, të cilat nuk mund të identifikohen vetëm me një subjekt politik qoftë në koalicionin qeverisës apo qoftë jashtë tij. U bë mirë që PDK-ja mori një orientim shumë konstruktiv në këtë rast. Qeveria ishte e hapur që të merrte parasysh të gjitha propozimet e tyre dhe ato të bëhen pjesë e ligjit për rimëkëmbjen ekonomike dhe u arrit që kjo të kryhet. Por unë mendoj që vonesa ka lënë pasoja mjaft të mëdha.
Suada Mehmetaj: Zoti Mustafa, të flasim pak edhe për marrëdhëniet e Shqipërisë me Kosovën. Muajt e fundit kemi pasur edhe nënshkrimin e disa marrëveshjeve të tjera mes dy kryeministrave, kryeministrit Hoti dhe kryeministrit Rama. A mendoni se marrëdhëniet Kosovë-Shqipëri janë aty ku duhet apo ka ende hapësirë për përmirësim?
Isa Mustafa: Nëse marrim parasysh implementimin e marrëveshjeve, kemi ngecje në implementim apo në ekzekutim të marrëveshjeve, të cilat i kanë nënshkruar edhe qeveritë paraprake, edhe qeveria ime kur kam qenë kryeministër i vendit. Mendoj se do të neglizhohet zbatimi i tyre edhe nga këto nënshkrime të qeverisë Hoti. Mirëpo, mendoj se është mirë që është hapur një proces i marrëveshjeve dhe i bashkëpunimit shumë të ngushtë edhe i dikastereve të ndryshme qeveritare të Shqipërisë dhe të Kosovës ndërmjet tyre, por edhe i dy qeverive për çështje madhore, të cilat tejkalojnë vetë ministritë apo fushëveprimin e ministrive në Shqipëri ose në Kosovë. Tani ka mundësi të mëdha të bashkëpunimit ekonomik dhe unë mendoj se këtë bashkëpunim, së pari, ne duhet ta zgjidhim ndërmjet nesh, Kosova dhe Shqipëria ose Shqipëria dhe Kosova. Kemi bashkëpunimin në fushën e arsimit, ku ka pasur rezultate të mira. Gjithashtu në fushën e kulturës. Pastaj duhet të bëhemi bashkë edhe për sa i përket bashkëpunimit tonë në suazat e Ballkanit Perëndimor, edhe në suazat e tregut unik të BE-së, edhe të proceseve evropiane dhe euroatlantike, sepse unë jam i bindur që mund të gjejmë zgjidhje të përbashkëta, ndihmojmë njëri-tjetrin në qoftë se krijojmë një sinergji të bashkëpunimit, e cila pastaj do të shumëzojë për sa u përket efekteve që ne do të japim.
Suada Mehmetaj: Kosova, pas këtyre marrëveshjeve që u arritën edhe së fundi, vendosi që të bëhet pjesë e minishengenit ballkanik. Si e shihni ju këtë zhvillim, që Kosova të jetë pjesë e kësaj nisme, pjesë e së cilës është edhe Serbia? Sa do të ndikojë kjo në forcimin e pozitës së Kosovës në Ballkan?
Isa Mustafa: Unë dua të jemi qartë sepse unë jam njëri prej atyre në Kosovë që kam kundërshtuar këtë përkufizim si minishengen, ose nocionin e minishengenit. Unë e kam parapëlqyer bashkëpunimin ose hapësirën e përbashkët ekonomike të vendeve të Ballkanit Perëndimor dhe kështu e kemi definuar edhe në procesin e Berlinit. Kjo nënkupton që ne do të lehtësojmë tregtinë ndërmjet vendeve të Ballkanit Perëndimor, do të lehtësojmë qarkullimin e mallrave, qarkullimin e shërbimeve ndërmjet këtyre vendeve, në mënyrë që pritja në kufijtë e tyre të jetë shkurtër, në mënyrë që të mos kemi pengesa të ndryshme administrative, pengesa tarifore, jotarifore etj., por të bëhet sa më i lehtë bashkëpunimi dhe të gjejmë mundësitë se si do të bëhemi bashkë në mënyrë që të tërheqim investimet e jashtme direkt në këtë pjesë të Evropës, në Ballkanin Perëndimor, sepse asnjë treg i shteteve të veçanta të Ballkanit Perëndimor nuk është i mjaftueshëm që të tërheqë investime domethënëse nga vendet e BE-së dhe nga vendet e tjera. Dhe këtu na nevojiten. Por në qoftë se minishengeni nënkupton edhe institucione të veçanta, atëherë është pak i ndërlikuar sepse nuk mundemi tani të bëjmë një treg të përbashkët të vendeve të Ballkanit Perëndimor, sepse Evropës nuk i nevojiten dy tregje, një treg unik evropian dhe një treg i përbashkët i vendeve të Ballkanit Perëndimor. Nuk jemi për atë që të kemi unionin doganor të vendeve të Ballkanit Perëndimor sepse kjo nënkupton që ne do të mbartim, në një formë, të drejtën ose një pjesë të sovranitetit të vendit te vendet e tjera. Ne sovranitetin mund ta mbartim në BE, për aq sa kanë mbartur vendet e tjera e BE-së, por asesi që një copë ta mbartim në Serbi, në Shqipëri, në Maqedoninë e Veriut, në Malin e Zi, në Bosnjë e Hercegovinë dhe pastaj pjesën tjetër ta ruajmë për BE-në, sepse pastaj kjo humb totalisht kuptimin e ekzistencës sonë.
Suada Mehmetaj: Të flasim për një çështje, e cila në realitetin politik në Kosovë por edhe në Shqipëri, ka marrë vëmendje të madhe. Është fakti që një nga figurat kryesore të LDK-së, zonja Osmani, aktualisht ushtruese e presidentit, u largua nga LDK-ja dhe ka shfaqur mundësinë e krijimit të një partie të re të saj, pas përfundimit të pozicionit që ajo mban tanimë si ushtruese e detyrës së presidentit. Brenda LDK-së, ka pasur krisje pas largimit të saj?
Isa Mustafa: Nuk ka pasur. Ne kemi organizimin tonë, të LDK-së, në degë, degët janë të gjitha komunat e Kosovës, dhe në nëndegë. Brenda degëve kemi edhe nëndegë të LDK-së. Deri sot nuk kemi pasur asnjë problem, asnjë krisje brenda degëve ose nëndegëve. Nuk kemi pasur ndonjë riorganizim ose veçim të ndonjë numri të anëtarëve të LDK-së që të ndërrojnë pozitën dhe të kalojnë në një subjekt tjetër. Zonja Osmani nuk e ka lënë formalisht LDK-në. Ajo ka paralajmëruar nëpërmjet medieve, në forma të ndryshme, se mund të mendojë të organizojë një listë. Ajo mund ta bëjë atë sepse ka të drejtë. Gjithsesi edhe unë nuk kam të drejtë të komentoj tani nëse bën mirë apo bën keq ajo. Ne jemi munduar që zonjës Osmani t’i ofrojmë hapësirë shumë të madhe në LDK, deri edhe te propozimi i saj për kryeministre të vendit dhe vënien të parën në listën zgjedhore. Nuk ka ecur kjo çështje, prandaj ne nuk kemi pse të hidhërohemi. Natyrisht që në politikë duhet të gjehen zgjidhje, mirëpo gjithmonë duhet të lihet edhe mundësia e bashkëpunimit sepse ne duhet të bashkëpunojmë me njëri-tjetrin.
Suada Mehmetaj: A keni një urim për Vitin e Ri 2021 për shqiptarët, kudo ku ata ndodhen?
Isa Mustafa: Urimin më të madh duhet ta lidhim me shëndetin sepse jemi në një situatë, ku çdo ditë po marrim lajme të këqija për sa i përket numrit të të infektuarve me Covid-19, por edhe numrit të rasteve fatale. Unë dëshiroj që të gjithë ne, bashkërisht, ta kapërcejmë këtë sfidë me shëndetin. U uroj shqiptarëve në Shqipëri shëndet, jetë të mirë dhe perspektivë në të ardhmen, por që kjo perspektivë të jetë e përbashkët me shqiptarët e Kosovës, me shqiptarët në Maqedoninë e Veriut, në Luginën e Preshevës dhe natyrisht, me të gjithë shqiptarët tanë që jetojnë dhe punojnë jashtë, në diasporë, qoftë në Greqi, në Gjermani dhe në vendet e tjera, sepse janë një pjesë shumë e rëndësishme e jona dhe e kombit shqiptar.
