Memorie.al publikon historitë e panjohura të familjes së ish-kryeministrit shqiptar, Mehmet Shehu, që nga periudha e Monarkisë së Zogut dhe gjatë viteve të pushtimit të Shqipërisë, kur pas kthimit të tij nga internimi në Francë, ai dhe e gjithë familja e tij u lidhën me Lëvizjen Antifashiste, duke qëndruar maleve deri në mbarimin e Luftës. Ngjarja e llahtarshme e vitit 1944, kur vëllai i Mehmetit, Arshiu, për të mos u zbuluar nga forcat gjermane që po kalonin aty afër me një autokollonë, hodhi në greminë, vajzën e tij gjashtë muajshe, që qante papushim. Të gjitha këto dhe ngjarje të tjera, vijnë ekskluzivisht për Memorie.al nga intervista me Kujtim Shehun, djali i vëllait të ish-kryeministrit shqiptar, Mehmet Shehu, i cili tregon disa nga historitë më të përfolura të familjes së tyre, si: vrasja e oficerit italian që Mehmeti e kishte pasur shok shkolle në Modena dhe kishte qëndruar në shtëpinë e tij dhe trajtimi i gabuar që i ka bërë i biri, Bashkim Shehu asaj ngjarje në librin e tij, “Vjeshta e ankthit”. Raportet e Mehmetit me Koci Xoxen dhe tentativat për ta arrestuar në vitin 1947, kur ai u detyrua të fshihej në fshatin e tij, Çorush, marrëdhëniet e acaruara me Enverin, fejesa e Skënderit me Silva Turdiun dhe si u prit ajo nga vëllezërit e tij?! Si e mësuan ata në Fier lajmin e vdekjes së Mehmetit, ardhja e tyre në Tiranë dhe qëndrimi pranë xhenazes në vilën e xhaxhait në Bllok, që ishte rrethuar me roje me mitroloza! Varrimi i kryeministrit Shehu të nesërmen vetëm me njerzit e familjes nën survejimin e rreptë të njerëzve të Sigurimit të Shtetit, si dhe dhe trajtimi çnjerzor që u bë më pas ndaj familjes së tyre, që çuan në vëtëvrasja e kunatit që u hodh nga kati i pestë në Fier, e deri tek eleminimi fizik i vëllait të Mehmetit, Arshiut, babait të Kujtimit, që u gjet i vdekur në Urën e Mbrostarit në Fier, etj.
“Në paraditen e 18 dhjetorit të vitit 1981, si çdo ditë tjetër të zakonëshme, unë ndodhesha në punë pranë Parkut të Automjeteve të Naftës në Fier, ku punoja si inxhiner mekanik dhe nuk dija asnjëgjë se çfarë kishte ndodhur në Tiranë me xhaxhanë tonë, Mehmetin, kryeministrin e Shqipërisë. Aty nga pasdreka e asaj dite, xhaxhai tjetër, Durua, kishte telefonur nga Tirana në shtëpinë tonë dhe i kishte thënë babait tim, Arshiut, që të nisej urgjent për në Tiranë tek shtëpia e vëllait, Mehmetit. Gjatë asaj bisede të shkurtër telefonike, Durua, nuk i kishte treguar fare babait se çfarë kishte ndodhur me vëllanë e tyre, por e kishte mbyllur telefonatën, duke i thënë se: atë urdhër për të shkuar urgjent në Tiranë, e kishte dhënë vetë Enver Hoxha. Pas kësaj, babai më mori mua në telefon dhe të dy dolëm e shkuam tek Kryetari i Komitetit, Ligor Çifligu, i cili u tregua shumë i gatshëm, duke na dhënë autoveturën e tij për të ardhur në Tiranë. Kur erdhëm në kryeqytet, aty nga ora gjashtë e mbrëmjes, nuk shkuam direkt tek vila e xhaxhait në Bllok, por tek shtëpia e motrës sime, Shqiponjës, e cila ishte rritur dhe kishte dalë nuse nga shtëpia e Mehmetit. Aty ne mësuam rreth asaj që kishte ngjarë, pasi kunati ynë, Pirro Stefani, që punonte si Drejtor Drejtorie në Ministrinë e Jashtëme, na tha se i kishin mbledhur në një mbledhje urgjente në Ministri dhe u kishin komunikuar lajmin, duke u thënë se: Mehmet Shehu kishte vrarë veten dhe me atë xhest ai ishte një armik i Partisë. Pak minuta më vonë, atë gjë ne e dëgjuam edhe në njoftimin zyrtar të Komitetit Qëndror që u transmetua nga Radio-Televizioni Shqiptar, në edicionin e lajmeve të orës 20, pas së cilës u dha një emision me muzikë popullore! Pas atij lajmi zyrtar, unë me babanë, Arshiun, u nisëm për në drejtim të vilës së Mehmetit në Bllok, dhe gjatë gjithë rrugës që nga “21 Dhjetori” e deri tek postoblloku në hyrje të Komitetit Qëndror, na ndiqnin nga pas disa oficerë të Sigurimit të veshur civilë, të cilët unë i njihja si fytyra. Aty tek Blloku, ishin shtuar masat e sigurisë si rrallë ndonjëherë dhe përveç oficerëve të shumtë, ishin dubluar dhe ushtarët që mbanin në krahë mitroloza të lehtë. Tek postoblloku, pa na vonuar shumë, na lanë të hynim, pasi unë i thashë oficerit se isha i nipi i Mehmetit dhe babai im, ishte i vëllai i tij”.
Dëshmon për herë të parë ekskluzivisht për Memorie.al, është Kujtim Shehu, nipi i ish-kryeministrit shqiptar Mehmet Shehu, i cili rrëfen rreth të gjithë historinë e panjohur të familjes së xhaxhait të tij dhe mardhëniet që ata kishin me Enver Hoxhën. Një nga dëshmitë më të bujshme dhe të rralla, që djali i vëllait të ish-kryeministrit më jetëgjatë të regjimit komunist të Enver Hoxhës, i bënë publike për herë të parë, është ajo që ngjau në vilën e familjes Shehu dhe rrotull saj, nga mbrëmja e 18 dhjetorit 1981, e deri të nesërmen që u krye varrimi i Mehmetit, në varrezat publike të Sharrës. Nga përshkrimi i të gjitha atyre momenteve të ndodhura minutë pas minute aty në vilën ku ndodhej trupi i pajetë i ish-kryeministrit, nipi i tij, Kujtim Shehu, hedh dritë e zbardh shumë nga enigmat e misteret që e kanë mbuluar atë ngjarje të pazakontë të ndodhur atë natë të largët dimri në “Bllokun” ku jetonin krerët më të lartë të udhëheqjes komuniste të shtetit shqiptar. Po cila ishte familja Shehu, çfarë mardhëniesh kishte ndërtuar Mehmeti me prindërit, vëllezërit dhe njerëzit e afërt të familjes së tij dhe si rrodhën e u zhvilluan ato, që nga periudha e Luftës e deri ditën e fundit të jetës së tij? Cili ishte takimi i parë i Enver Hoxhës me familjen Shehu dhe përse Mehmeti bëri debat të ashpër me babanë e tij, Sheh Ismailin, për fjalët që ai i kishte thënë “Usta Hasanit” siç njihej me pseudonym Enveri në atë kohë? Si shpëtoi pa u eleminuar fizikisht Mehmeti në vitin 1947, kur u shkarkua nga funksioni i Shefit të Shtatmadhorisë dhe kush ishin personi që e mbrojti për dy muaj me rradhë, duke i qëndruar me automatik në dorë në shtëpinë e tij në Çorush? Çfarë ndodhi në familjen Shehu pas fejesës së djalit të dytë, Skënderit dhe si u prit ajo fejesë nga vëllezërit e Mehmetit? Cilat janë versionet që jep nipi i ish-kryeministrit shqiptar me dëshmitë e tij, në lidhje me vdekjen e xhaxhait, Mehmetit, babait, Arshiut dhe Vladimirit, ç’farë faktesh të reja sjell ai dhe përse insiston që ata të tre nuk kanë bërë vetëvrasje, por janë eleminuar nga Sigurimi I Shtetit me porosi nga lart? Lidhur me këto mistere e shumë fakte e ngjarje të tjera të panjohura deri më sot nga historia e familjes Shehu, na njeh intervista ekskluzive e Kujtim Shehut për Memorie.al, duke filluar nga numri i sotëm.
Zoti Kujti, çfarë vutë re kur shkuat aty, si ishte situate rreth “Bllokut të udhëheqjes?
Para se të afroheshim tek hyrja kryesore e Bllokut, unë i thashë babait, se ishin duke na ndjekur nga pas disa njerëz të Sigurimit të Shtetit, të cilët na ishin qepur nga prapa që nga shtëpia e motrës sonë, tek “21 Dhjetori”. Por Arshiu, i cili ishte bërë vrerë, m’u përgjigj duke më thënë se: ata kishin punën e tyre. Pasi i’u prezantuam se kush ishim, nga postoblloku tek hyrja e Komitetit Qëndror, e deri tek hyrja kryesore e vilës së Mehmetit, ne na shoqëruan përsëri disa njerëz të Sigurimit dhe situata aty ishte tepër mbytëse.
Njerëzit e Sigurimit që i’u shoqëruan për aty, ishin ata të grupit të shoqërimit dhe shërbimit që kishte pasur Mehmetit, apo të tjerë?
Ata që na shoqëruan për tek hyrja kryesore e vilës, ishin fytyra krejt të panjohura për ne dhe gjatë gjithë kohës që ne ishim aty, nuk pamë asnjë nga oficerët e grupit të shoqërimit apo të shërbimit, që kishte pasur Mehmeti deri në atë kohë.
Po Ali Çeno a ndodhej aty?
As Aliu nuk ndodhej aty.
Kush i’u priti kur u futët brenda në vilë?
Sapo u futëm tek dera kryesore e vilës së Mehmetit, na dolën përpara Vladimiri me Bashkimin, të cilët pasi na përqafuan, na shoqëruan për në katin e dytë, ku ndodheshin edhe njerzit e tjerë.
Cilët njerëz gjetët në ato momente aty brenda në vilën e familjes Shehu?
Pas Ladit dhe Bashkimit që na pritën në hyrje të shtëpisë, ne më pas u takuam me Fiqreten, e cila së bashku me dy djemtë, na shoqëroi për në dhomën ku gjendej trupi i pajetë i Mehmetit. Në atë dhomë, unë me babanë u takuam edhe me dy xhaxhallarët, e njëkohësisht vëllezërit e Mehmetit, Duron dhe Nexhipin. Po ashtu aty në atë dhomë, ishin dhe bashkëshortja e Vladimirit, Fatbardha, bashkëshortja e Bashkimit, Marjeta me gjithë babanë e saj. Lefterin, si dhe gruaja e xhaxhait, Duros, Afërdita. Nga familja e Mehmetit, aty mungonte vetëm Skënderi, i cili ndodhej me studime në Suedi.
Nuk kishte të afërm të tjerë aty në shtëpi?
Përveç këtyre që përmënda, nuk kishte asnjë njeri tjetër.
Po nga personeli i shërbimit, a kishte njeri aty?
Nga personeli i shërbimit të familjes Shehu, aty brenda ndodhej vetëm njëri nga mjekët, Miltua.
Po trupin e Mehmetit ku e kishin vënë?
Trupi i pajetë i Mehmetit i veshur me kostum, ndodhej aty në dhomën ku ishim të gjithë ne dhe ai ishte vënë mbi një nga divanët që gjendej aty. Trupi i tij ishte në një pozicion, disi jo të zakontë, duke e pasur dorën e majtë, me gishtin e madh pak të mbledhur dhe të mbështetur mbi bark, e dorën e djathtë të hapur dhe pak më poshtë së majtës.
Si e shpjegoni atë gjë?
Ndoshta trupi tij ishte vënë në atë pozicion për të treguar se ai ishte vetëvrarë.
Çfarë bisedash bënit me njëri tjetrin gjatë asaj kohe që qëndruat aty në atë dhomë?
Aty bisedat ishin fare të pakta, për të mosh thënë që nuk flitej fare. Të gjithë ishim të pikëlluar dhe të vetmet biseda që bëheshin në mes vëllezërve të Mehmetit dhe ne të tjerëve që ndodheshim aty, ishte ajo se si e bëri Mehmeti atë punë, duke vrarë veten?!
A i pyetët ju dy djemtë, Ladin me Bashkimin, apo Fiqretin se si kishte ndodhur ngjarja?
Që në momentet e para kur hymë brenda, unë e pyeta Vladimirin, se si kishte ndodhur puna dhe a kishin dëgjuar krisma.
Çfarë i’u tha Ladi?
Ladi na tregoi se se deri nga ora 01.00 e natës, ata e kishin përgjuar Mehmetin dhe pas asaj ore ata kishin rënë për të fjetur dhe nuk kishin dëgjuar asnjë krisëm. Unë e pyeta përsëri Ladin, duke i thënë se si ishte e mundur që nuk e kishin dëgjuar zhurmën e pistoletës, por ai m’u përgjigj, duke më thënë: “Ishim shumë të lodhur dhe nuk kemi dëgjuar gjë.
A erdhi njeri tjetër gjatë natës aty në vilën e Mehmetit dhe sa kohë qëndruat ju aty?
Gjatë gjithë natës së 18 dhjetorit dhe deri sa u gdhi në mëngjezin e 19 dhjetorit, aty nuk erdhi asnjë njeri tjetër. Ndërsa nga ne që ishim aty, vetëm Durua iku nga ora 12 e natës dhe aty mbeti bashkëshortja e tij, Afërdita, e cila kujdesej për Fiqretin dhe nusen e Vladimirit, Bardhën, e cila ishte shtatëzanë dhe priste me minutë për të lindur. Po kështu edhe Ladi, largohej herë pas here nga dhoma ku ishim, e kujdesej për Bardhën. Të gjithë ne të tjetër që ishim aty, e gdhimë duke pirë cigare në holl dhe duke qëndruar aty në dhomë, në më të shumtën e kohës pa folur fare.
A u kthye më Durua aty tek ju?
Jo, ai nuk erdhi më aty, sepse atë nuk lejoi Kadri Hazbiu të vinte. Atë gjë ne e kemi mësuar jo atë natë, por më vonë.
A patët ndonjë shenjë nga pjestarët e familjes se mos bisedat përgjoheshin, sepse nga dëshmi të ndryshme, është thënë se kohët e fundit, Mehmeti me Fiqreten e fëmijët, kur kishin ndonjë gjë me rëndësi për të biseduar, dilnin në lulishte, sepse e dinin që bisedat e tyre përgjoheshin?
Shenja për të mos biseduar ne nuk patëm nga asnjeri, por ndoshta gjithsecili nga ne që ishim aty dhe që kishim pasur informacion se si ishin zhvilluar ngjarjet deri në atë kohë, e mendonte atë gjë në vetëvehte dhe ndoshta për atë fakt, bisedat tona ishin të pakta.
Po telefonta a patët atë natë?
Vetëm motra ime Shqiponja, mori dy herë në telefon dhe duke qarë, kërkoi që të vinte aty, por Ladi i tha që më mirë të mos vinte dhe ajo nuk erdhi.
Po njeri tjetër jo i familjes, a i’u telefonoi atë natë?
Asnjë telefonatë tjetër nuk u bë më, sepse pas orës 12 të natës, telefonat e familjes u ndërprenë dhe nuk punuan më.
Po nga njerzit e personelit a erdhi njeri tjetër gjatë natës në vilë?
Me përjashtim të mjekut të familjes, Miltos, i cili u kujdes gjithë natën për babanë tim, Arshiun, duke i bërë qetësues, atë natë nuk erdhi asnjë njeri tjetër aty. Ajo natë ishte shumë e lodhshme për ne dhe jashtë vazhdimisht binte një shi, që nuk pushoi as të nesërmen.
Po nga vilat e tjera që dukeshin nga ajo e Mehmetit, a kishte drita të ndezura natën?
Nga ai pozicion ku gjendej dhoma që ishim ne, nuk dukej asgjë. Nga aty nuk mund të shikohej asnjë nga vilat e tjera.
Po në mëngjezin e 19 dhjetorit a erdhi njeri aty në vilë dhe si rrodhën ngjarjet gjatë asaj dite?
Aty nga ora 8.00 e asaj dite, Ladi me gjithë gruan e Duros, Afërditën, dolën nga shtëpia dhe shkuan në lagje për të nxjerrë lejen e varrimit. Ata u kthyen në vilë aty nga ora 10.00 dhe na treguan se i’u kishin nxjerrë shumë pengesa dhe mezi u’a kishin dhënë lejen e varrimit. Ata na treguan gjithashtu, se rreth e rreth vilës, kishte shumë ushtarë dhe oficerë të armatosur, deri me mitrolozë të lehtë.
Me kë komunikoi Ladi dhe përse shkoi ai për të nxjerrë lejen e varrimit, a nuk erdhën njerzit e personelit të shërbimit që të merreshin me ato punë?
Edhe të nesërmen aty nuk erdhi asnjë nga njerzit e personelit të shërbimit dhe gjatë gjithë natës, kafet i bënin vetë gratë. Aty mungonte edhe personeli i guzhinës dhe nuk kishte asnjëlloj furnizimi me ushqime. Kështu që Ladi me gruan e Duros, kishin blerë bukë me djathë në një dyqan aty afër dhe na i sollën ne për të ngrënë. Unë nuk e di se me kë komunikoi Ladi që shkoi për të nxjerrë lejen e varrimit, por ndoshta atë gjë i’a kishin komunikuar me telefon, ata që ishin caktuar për atë punë.
Po gjatë natës, a u diskutua aty në mes jush se si do të bëhej ceremonia e varrimit?
Aty nuk u diskutua fare për ceremoni varrimi, sepse siç po shihej situata, kuptohej lehtë se nuk bëhej fjalë fare për ceremoni varrimi nga shteti. Por me sa mbaj mënd unë, atë gjë Ladit i’a kishin komunikuar oficerët përkatës, që varrimi i Mehmetit do të bëhej në Sharrë.
Kur dolët nga vila për të shkuar në varreza?
Pasi erdhi Ladi me Dritën, pas tyre erdhi dhe një punonjës i Komunales, i cili solli arkivolin që ishte krejt i zakonshëm. Pasi ne të gjithë që ishim aty, e puthëm Mehmetin për herë të fundit, punonjësi i Komunales e mbylli kapakun e arkivolit. Pas kësaj u vendos që në varreza do të shkonim unë me Ladin, Bashkimin, Nexhipin, Lefterin e Marjetën. Ndërsa Fiqretja, me gruan e Duros, do të rrinin aty për t’u kujdesur për Bardhën, e cila priste makinën për të shkuar në maternitet për të lindur. Pas kësaj, ne të gjashtë, morëm arkivolin dhe dolëm jashtë në oborrin e vilës, ku tek hyrja e saj, kishte ardhur makina e varrimit, një “Zuk”, i vjetër, që përdorej nga Komunalja për popullatën.
Kur dolët nga vila me arkivolin e Mehmetit, si ishte situata rreth saj, a kishte përforcime në rojet e shërbimit?
Para se të përgjigjem për këtë, në parantezë desha të them se: ai shi i madh që kishte nisur dhe binte pa pushim që nga mbrëmja e një nate më parë, pushoi sikur ta kishte ndaluar njeri mje dorë, sapo ne dolëm nga hyrja kryesore e vilës dhe në atë kohë doli një rreze dielli. Po kështu, sapo ne futëm arkivoloin në makinën e funeralit, shiu filloi përsëri të binte, njësoj si më përpara. Kjo që po i’u them është më se e saktë dhe mua më kanë mbetur në mëndje si një diçka e pazakontë, pasi si pasardhës i një familje shehelerësh, unë jam shumë besimtar dhe them se ajo gjë s’ishte thjesht një rastësi. Ndërsa për masat e sigurisë rreth vilës dhe gjithë Bllok-ut, ato ishin të përforcuara, ashtu si një ditë më parë, me ushtarë dhe oficerë të shumtë, gjë e cila dallohej akoma më mirë atë ditë.
Përveç jush, aty jashtë a kishte njerez të tjerë që do të vinin në varreza dhe çfarë itinerari përshkuat për të shkuar në Sharrë ku do bëhej varrimi?
Përveç ne të gjashtëve, nuk kishte ansjeri tjetër për të ardhur në varreza. Pasi e vendosëm arkivolin në makinën “Zuk” të funeralit, ku ishte vetëm shoferi i ndërmarrjes Komunale, makina u nis duke kaluar në rrugën prapa Komitetit Qëndror të asaj kohe, nga ana jugore aty ku sot është Kryesia e Kuvendit Popullor, rrugë e cila shpie në drejtim të Lanës. Ndërsa makina ecte para, pas saj ishin Ladi, Marjeta e Bashkimi dhe pas tyre ecja unë me xhaxhanë, Nexhipin, e vjehrrin e Ladit, Lefterin. Ndërsa ne ecnim pas makinës, nga brenda murit rrethues me kangjella të Komitetit Qëndror, pamë që kishin dalë shumë punonjës të Kryeministrisë dhe të Ministrisë së Jashtëme, godina e së cilës asokohe ndodhej ngjitur me të. Sapo kaluam godinën e Ministrisë së Punëve të Jashtëme, pamë të ndaluar një autobus të vjetër tip “Zis”, (nga ato që prodhoheshin asokohe në Shkodër), të cilin e kishin nxjerrë për të na marrë ne për në varreza. Ai autobus ishte fare i vjetër dhe pjesa më e madhe e dritareve ishin pa xhama, por ne zumë vënd aty pa folur fare. Pasi makina kaloi pas lulishtes ku sot ndodhen bustet e “Vëllezërve Frashëri”, u kthye majtas, duke përshkuar të gjithë rrugën buzë Lanës, deri tej Ura e “Vasil Shantos”. Nga aty nuk u kthyem për nga rruga që të çon tek kryqëzimi i “21 Dhjetorit”, por vazhduasm drejt Lanës dhe dolëm në rrugën nacionale që të shpie për në Kombinat, e më pas në varrezat e Sharrës.
Përse kaluat andej dhe jo nga rruga kryesore, ku kalonin zakonisht makinat e kortezheve?
Makinën e varrimit dhe autobuzin i komandonte tjetër njeri, pa na pyetur ne dhe shoferët zbatuan urdhërat që kishin marrë prej atyre që kishin organizuar atë kortezh prej gjashtë vetësh.
Po kur shkuat në varreza, a kishte ndonjë njeri tjetër që kishte ardhur aty?
Në Varrezat e Sharrës ne mbërritëm rreth orës 11 e 30, ku vazhdonte të binte ende shi dhe aty nuk kishte asnjeri tjetër të gjallë, përveç nesh. Sapo zbritëm arkivolin, makina “Zuk” e funeralit dhe autobuzi u larguan menjeherë prej aty. Kur arritëm tek varri i hapur, (parcela e fundit, rreshti i tretë nga balli, ulëm arkivolin përmbi pirgun e dheut dhe në atë kohë, vumë re se në një distancë rreth 20-25 metra larg nesh, disa punonjës të Sigurimit të Shtetit që u vendosën në formë harku me fytyrë nga ne. Pasi nxorrëm arkivolin, Ladi nxorri një letër nga xhepi dhe foli rreth një minut, duke e lexuar atë që kishte shkruar. Pas fjalëve të tij që ishin dhe lamtumira e fundit, aty erdhën dy punonjës të varrezave, të cilët me lopatat që ishin aty, filluan të mbulonin varrin me dhe, duke u ndihmuar edhe nga ne. Kaq ishte e gjithë ceremonia e varrimit, që zgjati jo më shumë se 10 minuta.
Me çfarë u kthyet nga varrezat në shtëpi?
Ne u larguam me një “Gaz” gjashtë vëndësh, që e kishin sjellë enkas për ne, pasi aq persona bëheshim gjithsej. Edhe ai automjet që e kishin marrë në Gardën e Republikës, ishte shumë i vjetër dhe në vënd të ndenjësve, kishte stola druri.
Deri ku shkuat me atë automjet?
Ai automjet na la diku te Libri Universitar dhe pasi zbritëm aty, për të shkuar në vilë, nuk dolëm nga rruga kryesore e hyrjes për në Bllok, pra aty te Komiteti Qëndror, por i ramë nga lulishtja që është përballë godinës së Presidencës së sotme. Aty na ndaluan rojet dhe oficeri i shërbimit na tha se kishte urdhër, për të mos na lënë që të futeshim brenda.
A reaguat ndonjë prej jush?
Pasi na lanë nja 30 minuta në shi, ku ne u bëmë ujë, unë fillova të bëja fjalë me oficerët e shërbimit, duke u thënë se në vilë kisha babanë e sëmurë. Por Ladi filloi të më fliste, duke më thënë që të mos bëja fjalë me oficerët, pasi ata vetëm sa zbatonin urdhërat që ua kishin dhënë të tjerët.
Si e justifikonin ata atë gjë, pra urdhërin për të mos I’u lënë juve të fiteshit në vilë?
Mesa kuptuam ne, aty kishte kontradita në urdhërat që ishin dhënë për të na penguar ne dhe pas insistimit të Ladit, ajo gjë u sqarua dhe ne na lanë të futeshim. Kur u futëm në shtëpi, takuam Fiqretin dhe ndërsa ne i treguam se si shkoi varrimi, ajo na bëri kafet.
Sa qëndruat aty?
Unë nuk qëndrova shumë dhe bashkë me babanë, Arshiun, dolëm për të kapur trenin për të shkuar në Fier. Gjatë gjithë rrugës, edhe në tren, ne kishim njerëz të Sigurimit të Shtetit që na survejonin, pothuaj haptaz, pa tentuar të fshiheshin.
Gjatë udhëtimit me tren për në Fier, a biseduat ndonjë gjë me babanë?
Që kur hipëm në tren, ne na ngushëlluan fatorinot dhe njerëz të tjerë fierakë që na njihnin mirë. Babai gjatë gjithë rrugës, pothuaj qëndronte i heshtur dhe vetëm një herë foli me zë të ulët, duke më thënë: “Mjerë ju ku do përfundoni, por ishalla i lënë bashkë ata tre djem”, duke e pasur fjalën për Ladin, Skënderin dhe Bashkimin.
Po kur shkuat në shtëpinë tuaj në Fier, a kishte njerëz që kishin shkuar për ngushëllim?
Atë natë që ne ndodheshim në Tiranë, në shtëpinë tonë kishte shkuar për ngushëllim, Sekretari i Dytë i Komitetit të Partisë së rrethit, Vullnet Radovicka, i cili më pas e “pagoi shtrenjtë” atë gjë, pasi e përjashtuan edhe nga Partia, duke e dërguar mësues në fshat. Pas asaj dite, situata për familjen tonë u bë shumë e rëndë dhe duke e ditur atë gjë, babai u dërgoi fjalë të afërmëve dhe miqve tanë, që më mirë të mos na vinin në shtëpi, se do kishin probleme dhe pasoja. Mua më dërgoi babai në Patos tek shtëpia e Alush Manes, vëllait të Qamail Mane Islamit, mikut të ngushtë të Mehmetit. Unë i’a dhashë porosinë e babait, pra që të mos ndiheshin, por edhe Alushi u godit më pas me gjithë familjen e tij.
Si rrodhën më pas ngjarjet me familjen tuaj?
Pas ngjarjes së Mehmetit, familja jonë ishte vazhdimisht nën survejimin e njerëzve të Sigurimit të Shtetit dhe pasi tentuan disa herë që të na nxirrnin edhe nga shtëpia, neve na e hoqën të drejtën e ushtrimit të profesioneve që kishim pasur. Ndrësa ngjarja më tragjike ishte ajo e kunatit tonë, Llazi Polo (bashkëshorti i motrës sonë të madhe), të cilit në atë kohë i’u bënë shumë presione duke e thërritur disa herë në Komitetin e Partisë. Si rezultat i tyre, ai pësoi një depresion të rëndë dhe u shtrua gjashtë muaj në Spitalin Psiqiatrik. Vetëm dy javë pasi doli që andej, në kushtet tepër të rënduara psikologjike, ai i dha fund jetës, duke bërë vetëvrasje, pasi u hodh nga kati i pestë i pallatit ku banonte. Pas kësaj, motra ime mbeti e ve vetëm me dy fëmijët jetimë pa baba. Po kështu një fat të tillë pati edhe motra e tretë, Merushja, bashkëshorti i së cilës, (A.S.) që punonte si Oficer Sigurimi, u soll shumë poshtërsisht me të, duke i’a marrë fëmijët pasi manipuloi gjyqin dhe e la motrën tonë në gjëndje çmëndurie.
Po me babanë tuaj, Arshiun, çfarë ndodhi?
Që nga ngjarja me Mehmetin, babai mbeti vetëm se i’u larguan të gjithë dhe si fliste më njeri me gojë. Në fillim atë e përjashtuan nga Partia dhe më pas e ripranuan përsëri dhe e gjithë ajo bëhej që ta detyronin atë të fliste kundër vëllait të tij, Mehmetit. Deri aty nga fillimi i vitit 1985, babai kaloi momente tepër të vështira dhe strese të jashtëzakonëshme. Më datën 7 mars 1985, ndërsa unë isha duke punuar, djali i motrës sime erdhi dhe më tha se kishte humbur gjyshi. Unë shkova menjëherë në shtëpi dhe dy motrat e mija, Merushja me Pranverën, kishin dlaë për ta kërkuar dhe e kishin gjetur në afërsi të Urës së Mbrostarit, anës trasesë së trenit, në një pellg të vogël me pak ujë që e kishte lënë lumi që kalonte aty afër. Fytyra e tij ishte e mbuluar me balë dhe ai dha shpirt në duart e tyre.
Ç’kishte ndodhur me të, ishte vdekje natyrale, (se mund të ishte rrëzuar), vrasje, apo vetëvrasje?!
Ajo vdekje ngjalli shumë dyshime për familjen tonë, por unë as sot nuk e mendoj se babai kishte bërë vetëvrasje, siç u tha në atë kohë nga ana e Mjeksisë Ligjore. Këtë gjë unë e shpjegoj thjesht me deduksion llogjik, se: po të donte për të vrarë vetën, babai mund të hidhej e të mbytej te Ura e Mbrostarit dhe jo ku u gjet atje te një pellg me fare pak ujë dhe shumë baltë. Po kështu, ka dhe një fakt tjetër që e rrëzon versionin zyrtar të vetëvrasjes. Pak para asaj ngjarje, pra vdekjes së tij, rreth 1 km. larg atij vëndi, babai është parë nga disa njerëz, që të takohej me një person, (banues në Fier dhe me origjinë nga Veriu i Shqipërisë), i cili njihej nga të gjithë që punonte për Sigurimin e Shtetit. Ajo gjë s’mund të ketë qenë thjesht rastësi?! Ashtu siç kam dyshuar gjithnjë për vdekjen e babait tim, Arshiut, unë kam dyshuar edhe për atë të djalit të xhaxhait, Vladimirit, që edhe për të thanë se u vetëvra. Po kështu unë kam shumë dyshime edhe për vdekjen në rrethana misterioze dhe ende të pazbardhura të Fiqretit, në Burgun e Shënkollit.
Ku i bazoni ato dyshime?
Ato i bazoj në shumë gjëra dhe fakte të ndryshme, por preferoj që të mos flas tani për to. Tani gjej rastin t’ju them vetëm konkluzionet që unë kam nxjerrrë prej tyre: Sigurimit të Shtetit, gjithnjë sipas udhëzimeve që merrte nga udhëheqja e lartë e PPSH-së, i interesonte vdekja e Vladimirit dhe e babait tim, Arshiut, për të thënë atë që tha dhe Partia, pra që; “Ata u vetëvranë, ashtu si dhe Mehmet Shehu”. Pra, duke hapur versionin e vetëvrasjes së tyre, i thuhej popullit, se: “Ashtu si Mehmeti, edhe Arshiu dhe Vladimiri, i dhanë fund jetës, pasi e kishin në gen vetëvrasjen”. Pra gjithçka bëhej për të mbuluar vrasjen e Mehmetit.
Pse ju besoni se Mehmetin e kanë vrarë?
Që Mehmet Shehun e kanë vrarë, atë e di e gjithë Shqipëria. Por nuk ka shumë rëndësi se kush e tërhoqi këmbzën e pistoletës. Mehmeti ishte “vrarë” disa muaj përpara dhe në mesnatën e 18 dhjetorit 1981, atij vetëm sa i’u bënë “formalitetet e fundit”./Memorie.al
