Intensifikohen sulmet ruse kundër Ukrainës – dje ata çanë një linjë të rëndësishme mbrojtjeje në Donbas – por edhe inkursionet me dronë të Kievit kundër fabrikave të armëve dhe infrastrukturës energjetike në Rusi: dje u goditën Orenburgu dhe Stavropoli. Është e qartë, pra, se në prag të samitit të 15 gushtit, Putin dhe Zelensky po përpiqen të forcojnë pozicionet e tyre negociuese. Por rreth deklaratës paraprake të presidentit amerikan Donald Trump për pashmangshmërinë e "shkëmbimeve territoriale", një mori diplomatësh po lodhen për të gjetur pikën e mundshme të rënies së akordit në këtë samit historik, i cili megjithatë nga vetë kreu i Shtëpisë së Bardhë është deklasifikuar gradualisht.
Për momentin duket më shumë një takim ndërmjetës sesa një Jaltë e re. Dhe në Ukrainë dikush ka nisur të mendojë – dhe të shpresojë – se mund të përfundojë si në vitin 2019 me diktatorin koreano-verior Kim Jong-un, kur Trump prishi negociatat, i irrituar nga kokëfortësia e Kim-it dhe kërkesat e tij obsesive për heqjen e sanksioneve, duke shpërthyer: "Ndonjëherë duhet të largohesh".
Konfuzioni mbi një marrëveshje të mundshme për Ukrainën mbizotëron. Edhe për shkak të versioneve kontradiktore të dhëna diplomatëve evropianë mes së mërkurës dhe së shtunës nga i dërguari i Trump për të gjitha luftërat, Steve Witkoff. Por pika e nisjes është e qartë: Putin kontrollon tashmë rreth një të pestën e Ukrainës: pjesën më të madhe të dy rajoneve industriale në lindje, Donetsk dhe Lugansk, pra Donbasin. Dhe në jug, vija e kontaktit shtrihet për një pjesë nga lindja përgjatë lumit Dnipro, duke prekur Khersonin dhe rezervatin natyror të Kakhovkës, edhe pse pjesë të gjera të dy rajoneve të tjera kyçe, Kherson dhe Zaporizhzhia, janë ende në duar ukrainase.
Moska, deri para disa javësh, i kërkonte të katërta, pra pretendonte që komuniteti ndërkombëtar t’i njihte të drejtën e aneksimit të një të tretës së vendit pa e pushtuar as atë dhe duke u përhumbur prej tre vitesh në llogoret lindore. Për më tepër, kërkonte me shkrim “jo-në" e përhershme për anëtarësimin e Ukrainës në NATO, pa ofruar asnjë garanci sigurie. Së fundi, pasi kishte aneksuar në mënyrë të paligjshme gadishullin e Krimesë që nga viti 2014, kërkonte t’i dorëzohej zyrtarisht.
Në prag të Alaskës, nga telefonatat e gjata me Shtëpinë e Bardhë gjatë muajve të kaluar, ka dalë se Putin ka këmbëngulur gjithmonë dhe mbi të gjitha për një tërheqje të trupave ukrainase nga Donbasi dhe njohjen e Krimesë. Ditët e fundit, nga rrëfimet e Witkoff, kanë dalë dy versione të reja, të supozuara, të kërkesave të Putinit. E para është që trupat ukrainase, pra, të tërhiqen plotësisht nga Donetsku dhe Lugansku dhe që Krimea të njihet si territor rus në nivel ndërkombëtar. Moska, vetëm pas kësaj, do të pranonte një armëpushim. Dhe garancia për sigurinë e ofruar nga presidenti rus do të ishte për të qeshur, nëse nuk do të ishte skandaloze (dhe e konsideruar me skepticizëm të madh edhe nga negociatorët evropianë): Putin do të miratonte një ligj ku premton të mos e pushtojë më kurrë Ukrainën.
Pas telefonatave të para me Witkoff, burimeve evropiane u kishte mbetur një dyshim jo i parëndësishëm. Po dy rajonet e tjera, Kherson dhe Zaporizhzhia? Nga bisedat kanë dalë fillimisht dy opsione: një tërheqje totale e trupave ruse nga jugu – tashmë e konsideruar e pamundur – ose një ngrirje e luftës përgjatë vijës aktuale të kontaktit mes dy ushtrive. Kjo, eventualisht, do të bëhej kufiri i ri mes Moskës dhe Kievit. Ose, në një version të tretë, do të ngrinte gjatë negociatave mes Putinit dhe Trumpit deri në marrëveshjen e paqes. Në një version të katërt, Witkoff ka folur për dy faza: një të parë me tërheqjen e trupave të Kievit nga Donetsku dhe ngrirjen e konfliktit përgjatë vijave aktuale të luftës; një të dytë me bisedimet Putin-Trump, rezultatet e të cilave do t’i komunikoheshin, në thelb, Zelenskyt.
Për presidentin ukrainas dhe për evropianët, mungon një parakusht thelbësor në këtë pikë të mundshme të rënies së akordit në negociatat e drejtpërdrejta mes Uashingtonit dhe Moskës: një armëpushim. Dhe Zelensky ka denoncuar, jo rastësisht, se disa manovra ushtarake të trupave ruse "tregojnë përgatitje për operacione të reja". Se Putini flet për paqe, "por sigurisht nuk po përgatitet për një armëpushim ose përfundimin e luftës".
Dje, rusët kanë provuar 35 herë të çajnë linjat mbrojtëse në Pokrovsk, në Donetsk. Dhe synojnë, sipas Zelenskyt, Zaporizhzhian. Megjithatë, Trump, i cili këmbëngul prej muajsh për një armëpushim të menjëhershëm, është shprehur “optimist” se mund ta marrë atë nga Putini në Alaskë. Një e dhënë e publikuar dje nga Telegraph pretendonte se Zelensky do të pranonte lëshime territoriale, por vetëm për pjesët tashmë të pushtuara nga Rusia. Mbrëmë, megjithatë, ai përsëriti se nuk do të dorëzojë të gjithë Donbasin, objektivin kryesor të dëshiruar nga Kremlini./La Repubblica
Komente
