Rajoni i Donetskut, Ukrainë– Ekipi i gazetarëve në Al jazeera ka shkuar në terrenin ku po plasin tensionet aktuale, Ukrainë. Siç edhe dihet, Ukraina ka pasur një çarje mes kuluturave lindore e perëndimore ndaj së cilës një pjesë është pro ruse e pjesa tjetër pro perëndimore. Nga ky detaj, Ukraina gjendet sot nën presionin konfliktual ku ndikimin e saj e monitoron lideri i Rusisë, Vladimir Putin i cili nuk pranon të ketë një qasje perëndimore në rajonin dikur pjesë e territorit së 'Mëmës ruse'. Të intervistuar janë qyterë të ndryshëm të cilët pohojnë këto fakte historike. Po si është qëndrimi i tyre në këto momente që po flasim? Çfarë presin ata të ndodhë në Ukrainë? Dhe detaji më i rëndësishëm, a ndihen ukrainasit nostalgjikë për periudhën sovjete?
Valeriy Dzyubinskiy hap një kabinet xhami në banesën e tij, nxjerr një koleksion të kartëmonedhave të rublave sovjetike që i ka mbajtur për më shumë se 30 vjet dhe rendit ato që mund të blinin dikur. Një vakt për dy në një restorant, me paratë e mbetura për mëngjes, 15 rubla. Një litër vodka, 5 rubla. Uji dhe rryma për një apartament me dy dhoma, 10 rubla."Të gjithë këtu thanë se ishte fat i keq kur BRSS u shemb," tha Dzyubinskiy, 63 vjeç, një veteran i ushtrisë sovjetike dhe luftës afgane.
"Tani mallrat bazë janë të shtrenjta, më shumë se sa kanë njerëzit, dhe ne duhet të hyjmë në borxhe vetëm për të paguar për të jetuar."
Të njohur si Hrushovka pas ish-udhëheqësit sovjetik Nikita Hrushovi, ndërtesat e banimit në qytetin e vijës së parë të Krasnohorivka janë shtëpia e të tjerëve si Dzyubinskiy, të cilët gjithashtu ndjejnë nostalgji për kohët sovjetike. Qyteti është vetëm 20 kilometra (12.4 milje) në perëndim të Donetskut, kryeqyteti de fakto i territorit të kontrolluar nga separatistët e mbështetur nga Rusia – Republika e vetëshpallur Popullore e Donetskut – me periferinë e saj 700 metra nga linja e kontaktit. Dhuna është një fakt shterrues i jetës në pragun e konfliktit tetë-vjeçar të nivelit të ulët , i cili gjëmon pavarësisht një armëpushimi të vitit 2015. Krasnohorivka vihet nën zjarr të rregullt nga luftëtarët pro-Moskës, dhe madje ra nën kontrollin e tyre për katër muaj në 2014.
Por zjarri i armikut është vetëm një sfidë. Vitet e luftës kanë lënë shumë këtu pa punë. Që nga viti 2015, pasi tubacionet u dëmtuan në luftime të ashpra, nuk ka pasur furnizim me gaz. Pothuajse 10,000 njerëz jetojnë pa ngrohje qendrore pasi temperaturat në këtë periudhë të vitit rregullisht bien nën -10 gradë Celsius. Shumë vendas thonë se kanë frikë nga dimri.
Tuba nxjerrin tymin e zi dhe të ashpër në rrugë nga "Hrushovkas" ndërsa banorët djegin dru, mbeturina dhe këpucë të vjetra për t'u ngrohur.
"Ky qytet ishte me famë botërore në kohën sovjetike, fabrikat tona punësonin mijëra dhe transportonin tulla në Evropë, SHBA dhe Indi," tha Dzyubinskiy, duke shtuar se ishte një "Kiv i vogël". "Tani ne nuk kemi gjithmonë dru të duhur për të djegur."
Sipas regjistrimit të vitit 2001 – i vetmi sondazh i tillë i kryer që nga rënia e Bashkimit Sovjetik – 57 për qind e njerëzve në rajonin e Donetskut u identifikuan si ukrainas dhe 38 për qind si rusë. Shtatëdhjetë e pesë përqind e vendasve e konsideronin gjuhën e tyre amtare ruse.
Ukraina ka zgjedhur gjithnjë e më shumë një rrugë pro-perëndimore, por Rusia ofron komoditetin e një historie të përbashkët. Në Moskë, disa zyrtarë akuzojnë Kievin për shtypjen e rusishtfolësve. Është një luftë identiteti që ka pllakosur Ukrainën që nga pavarësia nga Bashkimi Sovjetik në vitin 1991. Banorët e Ukrainës Lindore shpesh akuzohen si pro-rusë, megjithatë ata janë gjithashtu në pararojë të një sulmi të mundshëm nga Moska, një mundësi në rritje për shkak të tensioneve montoj. Rusia ka grumbulluar dhjetëra mijëra trupa dhe pajisje ushtarake përgjatë kufijve të vendit dhe në Krimenë e aneksuar, duke shkaktuar frikë për një pushtim të mundshëm. Moska mohon se po planifikon një sulm, por është gjithnjë e më e frustruar nga Uashingtoni dhe refuzimi i NATO-s për t'iu kushtuar vëmendje kërkesave të saj për sigurinë – kryesori ndër to të mos lejojë kurrë anëtarësimin e Ukrainës në NATO.
Dzyubinskiy dhe banorët e tjerë të intervistuar nga Al Jazeera – të cilët folën të gjithë në rusisht – thanë se as nuk i mbështesin veprimet e Moskës dhe as nuk duan të kontrollohen nga Rusia. Në të njëjtën kohë, ata ndihen të braktisur nga qeveria e Ukrainës.
“Ne duam të jetojmë në Ukrainë, jo në Rusi, por duam Ukrainën që kishim në Bashkimin Sovjetik,” tha Dzyubinskiy.
Banorët e tjerë thanë se nëse dëshironin të jetonin nën sundimin rus, ata do të shpërnguleshin në Rusi.
"Nuk më intereson edhe nëse do të kishte një majmun në krye të qeverisë nëse jeta për njerëzit këtu do të përmirësohej," tha Alla Radchenko, 51 vjeç, një ish-infermiere.
"Ne jemi të sëmurë të jetojmë në ferr për tetë vitet e fundit."
Nën Bashkimin Sovjetik, qytetet me fabrika të suksesshme ishin të njohura.
Deri në fillimin e armiqësive në vitin 2014, më shumë se 16,000 njerëz jetonin në Krasnohorivka me 50 për qind të të punësuarve që punonin në industri. Tani shumica e fabrikave këtu janë braktisur ose janë marrë nën kontroll nga ushtria. Qyteti kontrollohet nga një administratë ushtarake dhe jo nga një civile. Banorët kanë pak të drejta demokratike dhe pasi sulmet ndodhin rregullisht, pak punë restauruese mund të bëhen.
Pavarësisht nostalgjisë, Ukraina vuajti në mënyrë disproporcionale nën ish-udhëheqësin sovjetik Joseph Stalin. Lufta e tij mbi pronësinë e tokës preku kryesisht fshatarët ukrainas-folës dhe bujqësia kolektive e detyruar çoi në një zi buke që vrau deri në 10 milionë njerëz në fillim të viteve 1930. Ndërtesa e braktisur e qendrës kulturore Karl Marks pranë Krasnohorivka, Ukrainë. Por Dzyubinskiy këmbëngul se kohët sovjetike ishin plot prosperitet, kur shteti sigurohej që nevojat tuaja themelore të plotësoheshin.
Pavarësisht protestave të Dzyubinskiy se ai është fillimisht ukrainas, televizori në dhomën e tij të ndenjes shpërthen në një 'talk show' në kanalin shtetëror rus Perviy Kanal. Në frigoriferin e tij, pak poshtë një fotografie të mbesës së tij, ka gjithashtu një magnet të zbukuruar me fytyrën e presidentit rus Vladimir Putin.
"Krimeja është e jona!" thuhet në rusisht.
