Një nga sfidat me të cilat përballet komuniteti shqiptar në Shtetet e Bashkuara është ruajtja e gjuhës, kulturës dhe traditës. Shqiptaro-amerikanët mundohen që përmes organizimeve të ndryshme, siç është edhe grupi “Gjergj Kastrioti” në Miçigan, të ruajë vallet tradicionale shqiptare për brezat e rinj.
Zëri i Amerikës përcolli një orë mësimore të këtij grupi, i cili është krijuar para më shumë se dy dekadash. Më shumë se 100 fëmijë shqiptaro-amerikanë të moshave të ndryshme ndjekin mësimet e valles shqiptare, në klasat e organizuara nga grupi folklorik “Gjergj Kastrioti” në Miçigan. Orët mësimore mbahen një herë në javë, në mjediset e kishës shqiptare të Shën Palit. I themeluar para 23 vitesh, në fillim grupi synonte që të përcillte kulturën dhe traditën shqiptare tek brezat e rinj në Miçigan, por sot misioni është zgjeruar thotë koreografja Joli Agolli Paparisto.
“Fillimisht është krijuar si çdo gjë tjetër që krijohet këtu larg atdheut, për pasione dhe dëshirë. Por sot ky është një nga grupet më të fuqishme të kulturës shqiptare, të folklorit dhe valles, që përfaqëson pothuajse të gjithë diasporën e Amerikës do të thoja, jo vetëm të Miçiganit. Pra ka marrë ngjyrat e një grupi profesionist”, thotë zonja Agolli Paparisto për Zërin e Amerikës.
Komuniteti shqiptaro-amerikan në Miçigan konsiderohet i dyti më i madhi shqiptar në Shtetet e Bashkuara, pas atij të Nju Jorkut. Pjesëtarët e grupit “Gjergj Kastrioti” janë me origjinë nga treva të ndryshme shqiptare.
“Më pëlqen të ruaj traditën dhe kulturën e babait dhe nënës. Më pëlqen të vallëzoj dhe t’u tregojë të gjithëve kulturën time. Jam gjenerata e parë që vallëzoj në këtë grup. E di se edhe fëmijët e mi dhe dhashtë Zoti edhe fëmijët e fëmijëve të mi do ta ruajnë këtë traditë dhe kulturë që kemi”, thotë Anxhela Corri, shqiptaro-amerikane me origjinë nga Shkodra.
“Më duket diçka shumë e mirë dhe e bukur që jemi të bashkuar në këtë komunitet, të gjithë shqiptarët së bashku, prej shumë vendeve të ndryshme si nga Shqipëria, Malësia e Kosova. Të gjithë bashkohemi si një komunitet”, shton Emona Lulgjuraj, shqiptaro-amerikane me origjinë nga Malësia e Madhe.
Një pjesë e grupit në qershor do të udhëtojë drejt Shqipërisë për të marrë pjesë në festivalin folklorik kombëtar të Gjirokastrës, qytetin e shpallur si pasuri botërore e UNESCO-s. Kjo nuk është hera e parë që grupi udhëton drejt Shqipërisë për pjesëmarrje në aktivitete të tilla. Koreografja e grupit thotë se pjesëmarrja në ngjarje si kjo lufton asimilimin e gjeneratave të reja të shqiptaro-amerikanëve.
“Fakti se janë fëmijë të gjeneratës së tretë tregon shumë. Tregon se shqiptaro-amerikanët stimulohen. E di si është ajo thënia, se oreksi vjen duke ngrënë. Në sa më shumë aktivitete që marrim pjesë, aq më shumë na shtohet dëshira, që të jesh pjesë e aktiviteteve. Sepse mos të harrojmë, folklorin e kemi shumë të bukur, muzikën e kemi të bukur, kostumet i kemi të mrekullueshme”, thotë zonja Agolli Paparisto.
Valltarët e rinj thonë se shokëve amerikanë u flasin me mburrje për prejardhjen e tyre dhe përpjekjet që ata bëjnë për të ruajtur kulturën dhe traditën e të parëve.
“Kur ju them në shkollë, në fillim befasohen. Më thonë se nuk kanë dëgjuar ndonjëherë për diçka të tillë. Pastaj i ftoj të vijnë dhe të më shohin. Të gjithë më përkrahin shumë. U kam treguar edhe mësimdhënësve. As ata nuk kanë dëgjuar për vallet tona, sepse nuk është diçka shumë e njohur. Prandaj, më pëlqen fakti se po marrin një përvojë të re, që nuk e kanë ditur më parë”, thotë Gentjana Nrecaj, shqiptaro-ameriakne me origjinë nga Kosova.
“Më pëlqen ta ruaj kulturën shqiptare, sepse veshjet me të cilat vallëzojmë janë shumë të bukura. Muzika është e mrekullueshme. Shumë e bukur. Kam qejf ta ndaj këtë me të tjerët. Të gjithë shokët e mi të afërt e dinë se vallëzoj në këtë grup, më kanë parë në video. Ju pëlqen. U duket diçka shumë e bukur. Sepse muzika është shumë e mirë. Nuk i kuptojnë tekstet por u pëlqen ritmi”, thotë Kristian Sinishtaj, shqiptaro-amerikan me origjinë nga Malësia e Madhe.
Prindërit thonë se ishte këmbëngulja e tyre ajo që i solli fëmijët në këtë pikë.
“Në fillim ishte e vështirë sepse fëmijët ishin të turpshëm. Ishim ne ata që i shtynim, duke u thënë se një ditë do t’u pëlqejë, do të mësoheni. Kemi pasur shumë raste që kemi ardhur deri këtu dhe fëmijët kanë refuzuar të vallëzojnë. Por pas disa përpjekjesh, e provuan dhe e panë se është diçka që u pëlqen”, thotë Marinela Corri, shqiptaro-amerikane nga Miçigani.
“Gjergj Kastrioti” nuk është grupi i vetëm shqiptaro-amerikan në Miçigan, që synon të ruajë kulturën dhe traditën. Komuniteti shqiptar në këtë shtet amerikan ka disa shkolla shqipe dhe kurse të ndryshme të këngëve dhe valleve, kryesisht të organizuara përmes institucioneve fetare./ VOA
