A mund të sakrifikohet Zelensky për të shpëtuar Ukrainën? Kjo pyetje është bërë nga shumë njerëz në Kiev që në fund të shtatorit, kur fitimi i republikanëve në zgjedhjet e SHBA-së dukej gjithnjë e më i mundshëm. Nuk bëhej fjalë për një vlerësim gjeopolitik, por për një çështje të ngushtë psikologjike: Donald Trump e urren presidentin ukrainas dhe do të bëjë gjithçka për ta ndëshkuar atë. Ky inat i thellë ka origjinën që nga viti 2019, kur Zelensky refuzoi kërkesën e Shtëpisë së Bardhë për të hetuar aktivitetet e djalit të Joe Biden dhe lejoj që Kongresi i SHBA-së të hapte një procedurë shkarkimi. Për Trump, ishte një tradhti e pafalshme.
Sot, çështja personale është bërë politike dhe është bërë gjithnjë e më urgjente: ka një vetëdije se pa mbajtur një marrëdhënie me Amerikën, Ukraina nuk mund të mbijetojë. Sepse europianët nuk janë në gjendje të mbështesin vazhdimin e konfliktit dhe as të ofrojnë garanci sigurie për të parandaluar që një “paqe e padrejtë” të çojë në shkatërrimin e vendit, për shkak të manovrave të ndikimit rus, para se të ndodhë një agresion i ri ushtarak. Një konsideratë e ftohtë realpolitik, e vështirë për t’u pranuar nga krenaria e një populli që për tri vjet ka luftuar për pavarësi dhe tani ndihet i braktisur.
Problemi i dytë është të gjesh një alternativë për zëvendësimin e Zelenskyt, njeriun që ka përfaqësuar unitetin e kombit përballë pushtimit të Putinit. Sondazhet e publikuara nga The Economist tregojnë se popullariteti i presidentit ka rënë nga 90 në 52 për qind dhe sugjerojnë një alternativë të vetme: gjeneralin Valery Zaluzhny, i cili u largua nga drejtimi i forcave të armatosura një vit më parë me dëshirën e presidentit dhe u dërgua në Londër si ambasador. Në një garë të drejtpërdrejtë, ish-ushtaraku do ta mundte ish-aktorin me 65 për qind kundër 30.
Besimi te lideri është i padiskutueshëm, po ashtu edhe meritat e fituara në fushë. Që nga viti 2021, ai ka reformuar një ushtri të orientuar nga modeli sovjetik, e cila ishte e paaftë për të mbrojtur Krimenë dhe Donbasin, duke e bërë atë një mjet fleksibël që ka hedhur poshtë sulmet ruse dhe ka çliruar Khersonin dhe rajonin e Kharkivit. Sigurisht, ofensiva e verës 2023 ishte një dështim, por Zaluzhny nuk ka promovuar propagandë: ai e kuptoi menjëherë se taktikat e mësuara nga instruktorët e NATO-s nuk mund të funksiononin. Konfrontimi me Zelensky ka nisur në Bakhmut, kur lideri kërkoi të qëndronte kundër sulmit të Wagner: një betejë e kotë, me një çmim të madh jetësh. Ai ka vazhduar kur komandanti ka bërë të njohur planin e tij: të thërrasë në armë një milion njerëz; të qëndrojë në mbrojtje për vitin 2024 për t’i trajnuar ata siç duhet; dhe të bëjë një sulm përfundimtar në vitin 2025. Presidenti nuk dëshironte të shpallte një masë të papëlqyer si mobilizimi i detyrueshëm dhe ishte i mërzitur nga fama e gjeneralit, kështu që e largoi.
Për muaj me radhë, Zaluzhny ka qëndruar në heshtje. Para pyetjeve për kandidaturën e tij, ai është përgjigjur: “Për momentin, qëllimi ynë i vetëm është të forcojmë dhe mbrojmë vendin tonë. Pas suksesit në këtë drejtim, do të mendojmë për të tjerat.” A mund të jetë ai njeriu që do t’i bëjë të pranojnë ukrainasit humbjen e Donbasit dhe Mariupolit? Disa ditë më parë, kanë qarkulluar informacione që tregojnë se ai ka një vlerësim të hidhur të situatës dhe një dyshim ndaj aleatëve: “Jam absolutisht i bindur se forcat e armatosura kanë qenë, janë dhe do të mbeten garanti më i besueshëm i sigurisë së Ukrainës.”
Zaluzhny flet gjithmonë dhe vetëm si ushtar. Asnjëherë një deklaratë mbi çështje të tjera. Ai është një gjeneral i fortë dhe i pastër, i cili mund të mbajë të bashkuar vendin në momentin që do të duhet të përballet me realitetin e dikurshëm të fuqisë ruse dhe angazhimit të SHBA-së. Por, a do të jetë ai në gjendje të ringjallë marrëdhënien me Trumpin? Dhe ka ai eksperiencën për të menaxhuar rindërtimin e një kombi të dëmtuar? Këto dyshime lënë hapësirë për kandidatë të tjerë, përfshirë kryebashkiakun e Kievit: Vitali Klitschko, ish-kampion bote në boks, i gatshëm të mbajë armët për të luftuar kundër rusëve dhe një shfrytëzues i mençur i intrigave politike të pallateve ukrainase. Një njeri empatik, i martuar me një modele dhe që ka pasur lidhje të mëparshme me Rudolph Giuliani dhe disa nga mbështetësit e hershëm të Trumpit./La Repubblica
Komente
