Qeveria ka dhënë një sërë shërbimesh në sistemin shëndetësor me koncesion dhe vit pas viti, raporte të Kontrollit të Laftë të Shtetit kanë treguar se ka pasur edhe pagesa për shërbime të pakryera apo përdorime më të shpeshta sesa plani të këtyre shërbimeve.
Kjo ka bërë që tek privatët të kalojnë miliona lekë, duke bërë që të tejkalohet në disa raste buxheti i planifikuar në fillim.
Së fundmi një shpallje e Ministrisë së Shëndetësisë dhe Mbrojtjes Sociale tregon se po synohet vënia nën kontroll e njërit prej këtyre koncesioneve i lidhur me shërbimet laboratorike. Në 18 spitale të vendit ky shërbim ofrohet nga një kontratë partneriteti-publik privat.
“IFC-ja është angazhuar nga Qeveria e Shqipërisë (QSH), nëpërmjet Ministrisë së Shëndetësisë dhe Mbrojtjes Sociale (MSHMS), për të strukturuar dhe për të zbatuar një partneritet publik privat (PPP) për Shërbimet Laboratorike që mbulojnë teëmbëdhjetë spitale rajonale dhe terciare” thuhet në publikim.
Në shpalljen “Menaxhimi i vëllimit të recetave të testeve laboratorike, kufirit vjetor të buxhetit të spitalit dhe të tarifës për pagesat e performancës së shërbimit sqarohet se MSHMS-ja ka nevojë për asistencë teknike për të zhvilluar protokollet e recetave laboratorike për diagnostikimet më të shpeshta, si dhe për të vendosur rregulla për të kontrolluar përshtatshmërinë e recetave për testet laboratorike, një hap shumë i nevojshëm në sigurimin e kontrollit fiskal të projektit dhe kufizimin e keqpërdorimit/mbipërdorimit të testeve laboratorike.
“Objektivi i përgjithshëm i detyrës është të ofrojë ndihmë dhe të zhvillojë kapacitetet e MSHMS-së dhe spitaleve për të trajtuar në mënyrë adekuate rrezikun e keqpërdorimit/mbipërdorimit të testeve laboratorike dhe për këtë arsye të qëndrojnë brenda kufijve të autorizuar të buxhetit” thuhet në dokument.
Detyrat dhe përgjegjësinë kryesore të konsulencës
“Objektivat specifikë të asistencës teknike përbëhen nga:
1. Rishikimi i formularëve të porositjes në përputhje me gamën e testeve të disponueshme në spitalet publike, në përputhje me Marrëveshjen e Koncesionit të PPP-së Lab, duke identifikuar të ashtuquajturat teste emergjente;
2. Zhvillimi i udhëzimeve/protokolleve shqiptare për përshkrimin e testeve laboratorike, si dhe rregullave burokratike të vendosura për të racionalizuar recetat për testet laboratorike;
3. Rekomandimi i një sistemi monitorimi për udhëzimet/protokollet, duke përfshirë rolet e detajuara, aktivitetet, detyrat dhe planin e veprimit për MSHMS-në, drejtuesit e spitaleve, drejtuesit e departamenteve dhe specialistët e laboratorëve për të kontrolluar përputhjen me udhëzimet / protokollet e recetave;
4. Rekomandimi i një strategjie zbatimi në MSHMS;
5. Zhvillimi i modelit të trajnerit dhe trajnimi i valës së parë të trajnerëve;
6. Vlerësimi i zbatimit të të gjitha aktiviteteve në 3 dhe 6 muaj dhe rekomandimi se si të përmirësohet pajtueshmëria;
7. Rivlerësimi i udhëzimeve/protokolleve në 6 muaj në dritën e praktikës së përshkrimit dhe kufizimeve buxhetore për testet laboratorike” përcakton dokumenti.
Koncesioni dhe rritja e pagesave përtej parashikimit
Kontrata PPP e laboratorëve nisi në vitin 2019 dhe përfundon në vitin 2028 më një shumë financimi 13 miliardë lekë pa TVSH. Por, në dy vitet e para, pagesat po i tejkalojnë parashikimet.
Ministria e Shëndetësisë raportoi se në vitin 2022 koncesioni i shërbimeve laboratorike, që administrohet nga kompania “Laboratory Network”, u financua me 1,6 miliardë lekë (14 milionë euro) me një rritje 47 për qind në krahasim me financimin e vitit 2021 dhe gati 20 për qind më shumë se programi fillestar.
Në fillim të vitit 2022 në projektbuxhet financimi i këtij shërbimi u parashikua me 1.36 miliardë lekë, por me një akt normativ ne mes te vitit qeveria e çoi fondin për PPP-në laboratorit në mbi 1.6 miliardë lekë, shumë e cila u disbursua totalisht.
Një raport i Kontrollit të Lartë të Shteti gjetur problematika të shumta në kontratën që parashikon ofrimin e shërbimit laboratorik për një periudhë 10-vjeçare, me një kosto totale prej rreth 106 milionë euro, por me gjasë shumë më të lartë në realitet, sipas pagesave të bëra në vitin e dytë të kontratës./Monitor
