Et'hem Fezollari tregon natën e 3 korrikut të vitit 1975 kur bashkë me familjen u arratisën nga Pogradeci për të fituar lirinë: “Ne kishim vendosur, ose vdesim të gjithë, ose jetojmë të lirë të gjithë! Fati ishte me ne, kaluam shëndosh e mirë matanë” 16 anëtarë të familjes Fezollari, 8 pre tyre fëmijë lundruan gjithë natën në liqen, me varkë artizanale dhe arritën të dalin gjallë matanë kufirit, në Ohër të Maqedonisë, që asokohe ishte pjesë e Jugosllavisë. Por fatin e familjes Fezollari nuk e kanë patur të gjithë të arratisurit. Shumë prej shqiptarëve që tentuan të shkelin kufirin në diktaturë u vranë nga ushtarët, të tjerë u përballën me gjyqe për “tradhti ndaj atdheut”.
Pikërisht për të vrasjet e ndodhura në kufi, gjatë viteve 1944-1990, Autoriteti i Dosjeve organizoi një simpozium në Pogradec me temë “Kufijtë e Diktaturës, kuadri ligjor dhe institucional”.
“Në gjithë vendin ishin afro 15 mijë persona të arratisur. Zona e Korçës ndër më të prekurat por dhe Shkodra e zonat e tjera kufitare. Përndjekja ka qene shumë e egër deri në vitin ’90. Qëllimi i këtij simpoziumi është ta sjellim më afër komunitetit. Një përpjekje për të mbajtur gjallë kujtesën kolektive për atë pjesë të dhimbshme të historisë shqiptare gjatë diktaturë”, tha drejtuesja e Autoritetit të Dosjeve, Gentiana Sula.
Rreth 15 mijë persona numërohen te arratisur ne raportet e Sigurimit te Shtetit, nga 1944 deri ne vitin 1990, pa llogaritur ata që ikën përmes ambasadave. Rreth 998 te tjerë vdiqën ose u vranë nga regjimi në ketë përpjekje per liri. Shume prej te vrarëve nuk kanë varre, tha Gentiana Sula, pasi Sigurimi i Shtetit, asokohe nuk ua ka dorëzuar eshtrat familjarëve për të shmangur hetimet mbi vrasjet në kufi.
Tabelë: Të arratisurit sipas qyteteve. Burimi: Autoriteti i Dosjeve
Komente
Nderkohe ne 35 vjet kane ikur 1.5 milion dhe me qindra mijera te mbytur ne dete apo kufinjve me Greqine. Bejeni llogarine vet.
PërgjigjuDjaloshi, mos u merr me keto pune se jane te thella po rri poshte ballkonit te komunistit Sali qe bente deshmitarin e rreme gjyqeve dhe doktor i bllokut. Mos harro qe jeni aleate me VULLNETARIN e sigurimit I.META. Rri aty e enderro per nje cop mjalt te Saliut.
Po o komunist i fëlliqur, por këta nuk janë torturuar apo vrarë për fjalën e lirë