Zgjedhjet në Gjermani i dhanë fitoren Social Demokratëve të qendrës së majtë (SPD) e ndjekur nga afër nga Kristian Demokratët (CDU/CSU). Të Gjelbrit dhe FDP liberale e rritën ndjeshëm pjesëmarrjen.
Por përtej kësaj, ka disa leksione që mund të mësohen nga këto zgjedhje
1. Ndarja e brezave
Partitë tradicionale të qendrës së majtë dhe të djathtë dolën përpara por nëse analizohen mosha e votuesve shfaqen elementë tejet interesante. Votuesit nën 30 vjeç preferuan të Gjelbrit (22%) dhe FDP -në liberale (20%) . Ndërsa votuesit mbi 60 vjeç votuan për qendrën e majtë (35%) dhe qendrën e djathtë (34%). Vetëm 9% shkuan për të Gjelbrit dhe 8% për FDP.
Por për shkak se shumica e elektoratit është më e vjetër, partitë e mëdha dolën të parat.
2. Ushtari Tinker Tailor ... qaj?
Një ish-shef i inteligjencës, ka dështuar në përpjekjen e tij për të hyrë në parlament. Hans-Georg Maassen kandidoi për Demokristianët, por në të djathtën ekstreme të partisë. Deri në vitin 2018 ai drejtoi agjencinë e inteligjencës vendase, por u detyrua të japë dorëheqjen kur u hodhën dyshime për dhunë të shkaktuar nga eksponentë të ekstremit të djathët në qytetin e Chemnitz.
Në këto zgjedhje ai ishte kandidat në Thuringia, një nga shtetet në Gjermaninë lindore ku ekstremi i djathtë , Alternativ für Deutschland (AfD) është veçanërisht i fortë.
Maassen po argumentonte që Demokristianët të forconin më tej politikat e tyre, larg politikave centriste të kancelares në largim Angela Merkel veçanërisht në lidhje me emigracionin. Por votuesit nuk ishin të bindur, duke e renditur atë të tretin në zonën e tij elektorale pas Social Demokratëve dhe AfD -së.
3. Pyetja -Schleswig-Holstein
Studentët e historisë së Shekullit XIX mund të kujtojnë - paksa - pyetjen e Schleswig -Holstein*. Ai u bë një nënkuptim për një dilemë diplomatike të ndërlikuar në mënyrë djallëzore.
Tani Schleswig, është përsëri në lojë në zgjedhjet gjermane. Partia që përfaqëson pakicën daneze dhe friziane në Gjermani ka hyrë në parlament për herë të parë në rreth 70 vjet.
SSË (emri i saj gjerman nënkupton Unionin e Votuesve të Schleswig -ut të Jugut) ka fituar një vend të vetëm. Ajo fitoi 0.1% të votave të përgjithshme, por përjashtohet nga pragu normal 5% për përfaqësim në Bundestag sepse përfaqëson një pakicë kombëtare.
Lord Palmerston tha: "Vetëm tre njerëz e kuptuan atë: bashkëshorti i princit, i cili ka vdekur; një profesor gjerman, i cili është çmendur; dhe unë, që kam harruar gjithçka".
Kështu mund të ndiheni pasi lexoni për numrin e koalicioneve të mundshme që mund të qeverisin Gjermaninë.
4. Plagjiaturë dhe politikë
Akuzat për plagjiaturë njollosën shanset e kandidates së të Gjelbërve për kancelare, Annalena Baerbock. Por një tjetër politikane femër, e cila gjithashtu u përball me akuzat për plagjiaturë, arriti një fitore të papritur.
Franziska Giffey, nga socialdemokratët edhe pse në fakt iu hoq doktorata sepse u zbulua se kishte plagjiaturë një pjesë të tezës së saj të doktoratës.
Sidoqoftë, ajo tani është kryebashkiakja e sapo zgjedhur e Berlinit - gruaja e parë që qeveris kryeqytetin gjerman. Partia e saj mundi të Gjelbrit, të udhëhequr nga Bettina Jarasch, me 21.4% në 18.9%.
5. Enigma e shpronësimit
Përveç zgjedhjeve federale, në Berlin u mbajt edhe një referendum për shpronësimet për të krijuar më shumë banesa sociale.
Rreth 56% votuan pro marrjes së pronave të pronarëve të mëdhenj në pronësi publike, ndërsa 39% ishin kundër.
Rritja e qirasë ka qenë një kthesë e rëndësishme në Berlin: një portal online i pronës llogariti se qiratë ishin rritur me 42% në pesë vitet e fundit. Kryebashkiakja e zgjedhur Franziska Giffey ka thënë se është kundër shpronësimeve, por rezultati i referendumit duhet të respektohet.
6. A do të ketë vende të mjaftueshme në Bundestag?
Me 735 vende, ky parlament gjerman duket se do të jetë më i madhi ndonjëherë. Por për shkak të sistemit zgjedhor gjerman, askush as autoritetet zgjedhore nuk e dinin sa i madh do të ishte. Kandidati kryesor në secilën zonë elektorale merr një vend, 299 prej tyre. 299 vende të tjera janë të rezervuara për listat e partive në 16 shtetet federale ose Bundesländer. Votuesit i rendisin kandidatët sipas preferencës.
Por kaq janë vetëm 598 vende, por nga vijnë 137 vende shtesë?
Këtu hyjnë në lojë votat e preferencës së dytë, bazuar në popullsinë në secilin shtet dhe sa vota shkojnë për partinë e dytë në secilën prej tyre.
I hutuar akoma? Duhet te jesh.
Partitë duhet të sigurojnë 5% të votës minimale, ose të fitojnë tre vende elektorale, në mënyrë që të hyjnë në parlament.
Kjo është mënyra se si partia e majtë ekstreme, Die Linke, ra nga lista. Pjesa e saj e votave ra me gati gjysmën nga zgjedhjet e fundit, në 2017, nga 9.2% në 4.9%.
Sidoqoftë, tre zonat zgjedhore që fitoi, në Berlin dhe Lajpcig, e shpëtuan atë nga harresa politike në nivel federal.
7. Baticë e kuqe në lindje dhe Laschet humbet në shtëpi
Në shenjë të asaj se sa mirë kanë bërë Social Demokratët, ata kanë marrë edhe zonën të cilin mbulonte më parë Angela Merkel. Ajo mbajti vendin në Mecklenburg-Pomerania nga 1990, zgjedhjet e para federale pas ribashkimit gjerman. Dhe pati një humbje simbolike për pasardhësin e saj si kandidati i qendrës së djathtë për kancelar, Armin Laschet. Pas një fushate zgjedhore të mbushur me gafa, ai nuk arriti të fitojë një vend në shtetin e tij të lindjes, North Rhine Ëestphalia. Kjo nuk do të thotë se ai është jashtë parlamentit ai do të hyjë në Bundestag në një vend të listës por kjo tregon thellësinë e dyshimeve të votuesve për të.
8. Pse u mbajtën zgjedhjet në të njëjtën ditë me Maratonën e Berlinit?
E njëjta gjë ndodhi në vitin 2017. Na vjen keq, ne nuk mund t'i përgjigjemi asaj...
Lajmi kryesor: