Ajo që dimë deri më tani është se rikthimi i Donald Trump në Shtëpinë e Bardhë ka tërhequr vëmendjen e miliarda njerëzve dhe ka përshpejtuar ritmin e miliona bizneseve. E bëri këtë në një mënyrë që ndryshoi perceptimet, ndryshoi pritjet, formësoi dhe – potencialisht – hodhi themelet për një recesion.
Ajo që nuk e dimë, për momentin, është nëse ky recesion do të ndodhë dhe mbi të gjitha sa serioz dhe i thellë mund të jetë: ndoshta është ende i shmangshëm dhe mbi të gjitha mund të mos jetë i rëndë dhe afatgjatë, nëse vetë Trump dhe administrata e tij janë mjaftueshëm të trajnuar (dhe të frikësuar) nga ndikimet që kanë shkaktuar në njëqind ditët e tyre të para.
Efekti i "frikës nga tarifat"
Sigurisht, pas rënies së produktit të brendshëm bruto të SHBA-së në tre muajt e parë të vitit 2025 (-0.3%), më shumë sesa efekti i tarifave, ekziston frika se ato ishin gati të vinin. Një numër i pafund kompanish nxituan të importonin produkte për të cilat kishin frikë se do të duhej të paguanin më shumë në të ardhmen e afërt, sapo kostot doganore u rritën.
Depot e logjistikës në ekonominë më të madhe në botë janë mbushur plot. Blerjet e përshpejtuara nga jashtë për të parashikuar kushte më të vështira më vonë e përkeqësuan, gjatë dimrit, gjendjen që vetë Trump thotë se dëshiron ta luftojë. Bilanci i tregtisë së mallrave midis Shteteve të Bashkuara dhe pjesës tjetër të botës ka rënë në nivelet më të larta të deficitit (në dollarë) që nga fillimi i serive kohore moderne: minus 130 miliardë në janar – sipas të dhënave nga Rezerva Federale e Shën Luisit – nga minus 74 miliardë në tetor 2024, muaji i fundit para zgjedhjeve në të cilat triumfoi Trump.
Thënë thjesht, importuesit nxituan të blinin verëra nga jashtë, por mbi të gjitha – sipas Byrosë së Analizave Ekonomike të SHBA-së – produkte mjekësore, dentare, farmaceutike ose shtesa ushqimore.
Ndikimi i tregtisë së jashtme në PBB
Ky nxitim për të blerë nga jashtë për të parashikuar tarifat, duke përkeqësuar bilancin tregtar, uli produktin e brendshëm bruto amerikan në tremujorin e parë. Në fakt, tregtia e jashtme ka një ndikim në PBB për shkak të ekuilibrit me vendet e huaja: sa më pasive të jetë, aq më shumë i zvogëlon asaj rritjen.
Dhe në tre muajt e parë të vitit, efekti i këtyre importeve të përshpejtuara vetëm shënoi një tkurrje prej 5% (krahasuar me tremujorin e mëparshëm, i vlerësuar në bazë vjetore). Ky ndikim kompensohet nga një rritje e investimeve prej gati 4%, ndoshta e lidhur edhe me idenë e kompanive për të parashikuar lëvizje të rëndësishme të pjesëve dhe komponentëve. Kështu, PBB-ja ra me 0.3% (gjithmonë duke vlerësuar një projeksion vjetor, krahasuar me tre muajt e mëparshëm), kur viti 2024 ishte mbyllur me një rritje prej 2.4%. Ishte e parashikueshme që kjo do të ndodhte dhe Corriere e kishte raportuar disa herë, që nga fillimi i shkurtit e tutje.
A do të shkaktojnë tarifat tani një recesion të vërtetë?
Tani mbetet për t’u parë nëse kjo do të shndërrohet në një recesion të plotë tani që tarifat janë në fakt aty dhe – me një mesatare prej 23% krahasuar me pjesën tjetër të botës – ato janë më të lartat ndonjëherë për Amerikën në më shumë se një shekull. Portet amerikane po raportojnë tashmë një ngadalësim të ndjeshëm të mbërritjeve të kontejnerëve, për shkak të tarifave dhe depove të mbushura më herët. Byroja e Statistikave të Transportit e Departamentit të Transportit tregon, për shembull, se vëllimet e kontejnerëve në portet e SHBA-së janë përgjysmuar tashmë në shkurt krahasuar me janarin. Paradoksalisht, kjo mund të mbështesë PBB-në amerikane, pikërisht sepse bilanci tregtar në tremujorin e dytë do të përmirësohet për shkak të rënies së importeve.
Konsumatorët amerikanë dhe frika nga një recesion i vetëshkaktuar
Por konsumatorët janë të tronditur nga tronditjet e javëve të fundit dhe nga humbjet në tregun e aksioneve. Besimi i tyre ka rënë ndjeshëm nga 74 pikë dhjetorin e kaluar në 52 në prill, sipas indeksit të Universitetit të Miçiganit. Tarifat krijojnë pritje për rritje të inflacionit dhe ulin vetë konsumin. Dhe pasiguria rreth pamjes përfundimtare të këtyre tarifave – të cilat në fund të fundit janë taksa – po ngadalëson sigurisht investimet e biznesit. Amerika e Trumpit shënon sot hapin e parë drejt një recesioni të vetëshkaktuar, me origjinë thjesht politike. Do ta dimë në verë nëse ai ka ndërmarrë edhe hapin e dytë dhe përfundimtar. Ndërkohë, hapësira për manovrim për ata që kishin premtuar një "epokë të artë" po zvogëlohet çdo ditë./Corriere della Sera
Komente
