Një nga hapësirat më epike të Tiranës sportive brenda zemrës së qytetit! Ish Stadiumi Dinamo, sot Selman Stermasi, historia e jo vetëm një ngazellimi sportiv dhe futbollistik, por edhe e rritjes së brezave të tërë mes nostalgjisë, imagjinatës dhe realitetit!
Cili e krijoi projektin arkitektonik dhe çfarë të veçantash pati ky stadium, kush luajti në të dhe si mbeti fati i kësaj arene deri në ditët tona?
Historia e ish- Stadiumit Dinamo, nga krijimi deri te ndryshimet e fundit! Eljan Tanini bisedoi me:
- Uvil Zajmin, Gjyqtar futbolli, studiues, publicist
- Iljaz Çeçon, Ish futbollist i Dinamos
- Faruk Sejdinin, Ish futbollist i Dinamos, trajner. Amarcord, çdo të diel, ora 21:00 në Report Tv.
Simbolika urbane, sportive, njerëzore tepër njerëzore
Një nga hapësirat më sportive të Tiranës së lojës me top dhe mendje, Stadiumi Dinamo, sot i njohur si "Selman Stërmasi", ka qenë më shumë se një arenë futbolli. Ai është një simbol i pasionit sportiv, nostalgjisë dhe historisë që shtrihet përtej ndeshjeve, duke u bërë një pjesë e rëndësishme e zhvillimit të brezave të tërë.
Projektimi dhe Ndërtimi në kushtet kur në monizëm hapësira ishte lluks (1956-1959)
Stadiumi Dinamo, i ndërtuar nën projektin e arkitektit Koço Miho, është një shembull i kalimit të arkitekturës shqiptare nga stili neoklasik në një estetikë më funksionale dhe racionale. Ndërtimi u realizua për tre vite, duke përfshirë edhe punën e të burgosurve, dhe u inagurua më 8 korrik 1959. Stadiumi kishte një kapacitet prej rreth 12,000 spektatorësh dhe shërbeu jo vetëm si shtëpia e skuadrës "Dinamo", por edhe si një qendër për sporte të tjera.
Shtëpia e “Dinamo”-s, skuadrës së Ministrisë së Brendshme, u vendos në zonën e Tiranës së Re. Ndërtimi i stadiumit zgjati për rreth tri vite, gjë që përkon me një periudhë tranzitore në arkitekturën shqiptare dhe është një ndër dëshmitë e kalimit nga arkitektura neoklasike drejt një estetike më racionale. Kjo mund të vihet re edhe në zgjedhjen e dekoreve të thjeshtuara për ballinën kryesore, të cilat janë minimizuar në raport me veprat më të hershme të Mihos.
Përveç terrenit të futbollit, stadiumi parashikonte ambientet e nevojshme për atletikë dhe lojëra me dorë, si dhe një fushë stërvitore, që shtrihej në perëndim të ndërtesës. Përtej funksioneve të stadiumit, ndërtesa u konceptua edhe si ambient qëndrimi për klubin “Dinamo” dhe sportistët e tij. Për këtë arsye, në katin e sipërm të ambienteve qendrore janë projektuar tetë dhoma fjetjeje.
Një perimetër i jashtëm në trajtën e një kodre të gjelbër rrethon gjithë objektin, duke e zhdukur thuajse tërësisht impaktin e ndërtesës dhe duke evidentuar vetëm tribunën kryesore dhe gjashtë hyrje-daljet e spektatorëve. Skicat e projektit zbulojnë idenë për vendosjen e shtatë statujave me tematikë mbi sportin në skajin lindor të stadiumit, në kuotën më të lartë të shkallares, përballë tribunës qendrore, ide kjo që mbeti e pa realizuar. (Shkëputur nga botimi: Vështrim tipologjik mbi arkitekturën shqiptare 1945-1990).
Roli i Stadiumit për Futbollin dhe Sportin Shqiptar kur nuk gjeje më vend të uleshe në të Uvil Zajmi ekspert i sportit, shpjegon se nevoja për një stadium të dytë në Tiranë erdhi për të përballuar fluksin e madh të ndeshjeve, duke përfshirë takimet miqësore ndërkombëtare. Stadiumi Dinamo ishte një hapësirë e rëndësishme për zhvillimin e sporteve dhe, sidomos, futbollit në Shqipëri. Pas viteve '90, stadiumet filluan të shërbenin edhe si vende koncertesh madhështore, duke sjellë emra të njohur ndërkombëtarë, si Albano dhe Romina Pauer, dhe grupi "Scorpions".
Megjithatë, stadiumi ka kaluar disa ndryshime, duke u modernizuar për t'u përshtatur me standardet ndërkombëtare, duke përfshirë zgjerimin e fushës dhe largimin e pistës atletike.
Kultura dhe Emocioni i Dinamos mes Çeços dhe Sejdinit dhe trashëgimisë që ata dhe të tjerë na lanë pas Faruk Sejdini, legjenda e Dinamos, ka dhënë një kontribut të madh si lojtar dhe trajner për 46 vjet. Ai e cilëson Dinamon si një klub që nuk ka nevojë për të kërkuar shumë, pasi historiku dhe trofetë e saj flasin vetë. Ai shpreh keqardhje për humbjen e shumë trofeve, duke theksuar se Dinamo është historia e futbollit shqiptar, dhe pa të, nuk mund të zhvillohet një kampionat i vërtetë.
Stadiumi Dinamo, i krijuar për të mbështetur sportin në Shqipëri, ka kaluar një histori të ngarkuar me ngjarje sportive dhe kulturore. Sot, ai është një pjesë e rëndësishme e identitetit sportiv të kryeqytetit dhe një dëshmi e evoluimit të futbollit dhe kulturës sportive shqiptare. Por, siç thonë Faruk Sejdini dhe Iljaz Çeço, ky stadium është një simbol që vazhdon të jetojë në kujtesën e sportdashësve dhe në historinë e Dinamos, edhe pse e ardhmja e tij ka pësuar ndryshime të mëdha.
Reflektim, përfundim mbi një rikrijim: Prishja e Stadiumit Dinamo në Tiranë është një temë e diskutueshme që ka ngjallur debate. Stadiumi, i ndërtuar në vitin 1959 ka histori të pasur, ka qenë një nga simbolikat kryesore të sportit dhe futbollit shqiptar. Për disa, ky stadium përfaqëson një periudhë të artë të futbollit shqiptar, duke sjellë ndër trofetë e fituar dhe emocionet që ai solli te sportdashësit. Po ashtu, ka qenë një hapësirë për zhvillimin e disa aktiviteteve të tjera sportive dhe kulturore.
Megjithatë, në vitet e fundit, është vënë re një ndryshim i nevojshëm në kërkesat për infrastrukturën sportive në Shqipëri. Për të përmbushur standardet ndërkombëtare të sportit, stadiumet duhet të jenë të modernizuara dhe të përmbushin kërkesat e FIFA-s dhe UEFA-s, si dhe nevojat për më shumë shërbime dhe komoditete për spektatorët.
Një nga arsyet e prishjes së Stadiumit Dinamo ishte që të krijohej një infrastrukturë më moderne dhe që të përshtatej me këto standarde të reja, për t’u bërë një arenë më e përshtatshme për organizimin e ndeshjeve ndërkombëtare dhe ngjarjeve të tjera me rëndësi. Megjithatë, kjo ka çuar në humbjen e një pjese të rëndësishme të historisë dhe identitetit sportiv të Tiranës dhe Shqipërisë, duke krijuar një ndjenjë nostalgjie për ata që kanë qenë dëshmitarë të kohëve kur ky stadium ka pasur një rol të rëndësishëm.
Nëse duhej të prishur, kjo është e diskutueshme, pasi mund të kishte pasur mundësi për modernizim dhe për ta mbajtur si një pjesë të rëndësishme të historisë së futbollit shqiptar, duke ruajtur elemente të arkitekturës origjinale dhe të identitetit të tij. Nga ana tjetër, përmirësimi i infrastrukturës ishte i nevojshëm për zhvillimin dhe rritjen e sporteve dhe turizmit sportiv në vend.
Komente
Dukshem,qellimii ketij Projekti eshte "shfrytezimi" i hapesires qe ndodhet perballe "Tribunes Qendrore" (ana perendimore) dhe qe sot eshte Prking publik,Fusha sporti per femije dhe nje Park i gjelberuar ! Ne tre anet e tjera,ate Veriore,Lindore dhe Jugore,nuk ka asnje mundesi zgjerimi,as edhe me Centimetra !! "Diktature Betoni" !! Babezi qe po tejkalon cdo limit ! Krim ndaj hapesires publike dhe ndaj qytetareve,banore te zones,por edhe te Qytetit ! Lymi Tutit
Përgjigju