Numri i të vdekurve nga tërmetet shkatërruese që goditën Turqinë dhe Sirinë është rritur mbi 50 mijë dhe shumë njerëz kanë mbetur të pastrehë. BBC sjell një shkrim teksa ka qenë në disa nga zonat më të prekura nga tërmeti dhe ndjesitë e të mbijetuarve se si po e përballojnë ata këtë moment.
***
Kishte kaluar mesnata kur mbërritëm në Antakia, duke ecur nëpër errësirë në një qytet të mbetur krejtësisht në rrënoja. Makina jonë ishte prishur dhe shoferi zëvendësues nuk pranoi të na çonte në qendër të qytetit. Ishte dita e tretë pasi tërmetet goditën Turqinë juglindore. Ekipi ynë kishte ardhur nga Marasi, epiqendra e tërmeteve. Tashmë mijëra njerëz u konfirmuan të vdekur dhe ky numër ka vazhduar të rritet që atëherë.
Ndërsa ecnim në rrugën kryesore për në Antakia, sirena e vazhdueshme e ambulancave jehoi nëpër rrënoja. Kamionët e ndihmës, buldozerët dhe vullnetarët ishin të gjithë të mbërthyer në radhët e trafikut që shtriheshin me milje. Ishte një gjendje kaosi i plotë në të ftohtë.
Burak Galip Akkurt dhe ekipi i tij nga shoqata e shpëtimit vullnetar të Turqisë, Akut, po punonin në një ndërtesë katërkatëshe. Ata dyshuan se ishin 10 persona të gjallë nën rrënoja, pesë prej tyre fëmijë.
Burak Galip Akkurt dhe ekipi i tij i shpëtimit
Ata bërtisnin duke thënë pyetjen që është bërë aq e njohur: "A mund të më dëgjojë dikush?" Ata prisnin në heshtje të plotë, duke shpresuar që zëri më i dobët të thërriste ose edhe të dëgjonin zhurmën e një lëvizjeje të vogël.
"Kur dëgjon një zë që vjen nga nën rrënoja, si të bën të ndihesh?” E pyeta Burakun në një moment të qetë. Ai kishte nevojë të shkëputej nga ndjenjat e tij në mënyrë që të vazhdonte me përpjekjet e shpëtimit, por pasi të përfundonte misioni dhe ai do të kërkonte ndihmë psikologjike për të përballuar gjithçka që kishte parë.
"Nuk është shumë e lehtë të rikuperosh nga gjërat që ke parë. Është traumatike dhe gjithashtu shumë dramatike."
Askush nuk mbijetoi nën rrënojat e pallatit në të cilin po punonin atë natë. Të nesërmen takova Dilek Eger. Ajo u shpëtua nga një ndërtesë në qytetin fqinj të Iskenderun, pasi u bllokua për tetë orë.
“Dridhja ishte tepër e fortë. U ngrita menjëherë nga krevati dhe vrapova në dhomën e prindërve të mi. Po bërtisja. Por nëna, babai, vëllai, nuk patën asnjë përgjigje. Mendova se do të çmendesha”, më tha ajo.
Ndërtesë e shkatërruar nga tërmeti
Prindërit dhe vëllai i Dilekut humbën jetën nën rrënoja. Dy ditët e para nuk mundi të qante fare, por teksa ishte shtrirë në divanin e dhomës së gjyshes, duke më folur me zë të ulët për kalvarin e saj, ajo dukshëm filloi të kalonte të gjitha emocionet. Teksa puthte dhe përkëdhelte një fotografi të nënës së saj dhe vetes duke u përqafuar, ajo filloi të qante.
“Nëna ime dha frymën e fundit në krahët e mi. Nuk mund të bëja asgjë për të”, tha ajo.
"Vëllai im ishte ngecur në dhomën tjetër dhe babai im po vuante nga dhimbjet. Kjo është kur e gjithë bota shembet. Isha dëshmitare e vdekjes së personave që dua më shumë në këtë jetë. Unë nuk ndjej zemërim. Thjesht ndihem kaq bosh ."
Dilek është një nga dhjetëra mijëra njerëz që i kanë mbijetuar tërmetit, por tani ajo përballet me një jetë që mund të jetë e dëmtuar përgjithmonë. Këtë javë mora një mesazh me tekst nga një tjetër i mbijetuar. Ai shkroi: “Ne që jemi tani gjallë do të qëndrojmë nën rrënoja deri ditën që të vdesim”. Psikologët thonë se të mbijetuarit e një ngjarjeje të tillë traumatike do të kalojnë disa faza: tronditja fillestare, ankthi dhe frika së shpejti do të zëvendësohen nga një gjendje mohimi.
E mbijetuar nga tërmeti
Cagay Duru nga Shoqata Turke e Psikologëve tha se nuk ishte e lehtë të përballosh një traumë në këtë shkallë, por të flasësh për të, të shprehësh ndjenjat dhe mendimet për atë që është përjetuar duhet të jetë hapi i parë drejt shërimit. Ai paralajmëroi se nëse nuk do të kishte mbështetje psiko-sociale për ata që kanë nevojë gjatë këtij procesi pikëllimi, atëherë shumë njerëz mund të përfundojnë me çrregullime serioze si çrregullimi i stresit post-traumatik (PTSD), depresioni ose mund të shkojnë në pikën që të abuzojnë me substancat.
“Të gjithë duhet të pyesim njëri-tjetrin: Si jeni? A mund të bëj diçka për ju?
“Duhet të themi: Unë jam këtu për ju. Duhet të japim mesazhin se jemi solidarë me ata në nevojë dhe po përpiqemi të kuptojmë përvojën e tyre, jemi aty për t'i dëgjuar, për t'i ndihmuar dhe për të ndarë të gjitha këto emocione. ."
Sipas psikologut, normaliteti nuk do të thotë kthim në atë se si ishte jeta para tërmetit, do të ishte një normalitet i ri. Ky normalitet i ri do të duhet të ndërtohet kërkon kohë. Por vështirësia e kësaj detyre u has kur një pasgoditjet e tërmetit goditi qytetin tashmë të shkatërruar të Hatay. Këta nuk ishin aq të fortë sa dy të parët, por gjithsesi njerëzit e pushtuar nga paniku ishin në rrugë, duke qarë të dëshpëruar, duke pyetur veten nëse po përballeshin me një makth pa fund. Disa ishin të zemëruar, duke pyetur se çfarë mund të ishte bërë më shumë për të shpëtuar jetë.
Tani në Stamboll, jam larguar nga zona e fatkeqësisë, por jam ende i rrethuar nga trauma; ngjitur në ekranin tim të televizorit dhe celularit si miliona të tjerë. Ndërsa qyteti më i madh i Turqisë shtrihet në një vijë të madhe të çarjes, njerëzit këtu nuk mund të mos pyesin: A do të përjetojnë të njëjtën tragjedi në të ardhmen? Çfarë mund të bëjnë ata për ta parandaluar atë?/BBC
