Ukraina tha sot (4 mars) se do të bënte gjithçka që mundet për të ruajtur lidhjet e saj me Shtetet e Bashkuara, pasi Presidenti Donald Trump ndërpreu ndihmën ushtarake për Kievin në kohën më të vështirë ende në orientimin e tij drejt lidhjeve më të ngushta me Rusinë.
Trump ka ndryshuar politikën e SHBA-së për Ukrainën dhe Rusinë, duke kulmuar me një konfrontim shpërthyes në Shtëpinë e Bardhë të premten, kur ky i fundit qortoi Presidentin Volodymyr Zelensky se ishte mjaft mirënjohës për mbështetjen e Uashingtonit.
"Presidenti Trump ka qenë i qartë se ai është i përqendruar te paqja. Ne kemi nevojë që edhe partnerët tanë të jenë të përkushtuar ndaj këtij qëllimi. Ne po ndalojmë dhe rishikojmë ndihmën tonë për të siguruar që ajo po kontribuon në një zgjidhje," tha një zyrtar amerikan të hënën .
Kryeministri i Ukrainës Denys Shmyhal tha se Kievi kishte ende mjete për të furnizuar forcat e saj të vijës së parë. Ndihma ushtarake e SHBA ishte e çmuar dhe shpëtoi mijëra jetë, tha ai teksa nënvizoi se Kievi do të bënte gjithçka që mundej për të ruajtur marrëdhëniet me Uashingtonin.
"Ne do të vazhdojmë të punojmë me SHBA përmes të gjitha kanaleve të disponueshme në një mënyrë të qetë," tha Shmyhal në një konferencë për shtyp.
"Ne kemi vetëm një plan - të fitojmë dhe të mbijetojmë. Ose fitojmë, ose plani B do të shkruhet nga dikush tjetër",shtoi ai.
Kremlini, nga ana e tij, tha se ndërprerja e ndihmës ushtarake për Ukrainën ishte hapi më i mirë i mundshëm drejt paqes, megjithëse ishte ende në pritje për të konfirmuar lëvizjen e Trump.
Ekspertët ushtarakë thonë se mund të duhet kohë që ndikimi i ndihmave të munguara të SHBA të ndihet në fushën e betejës. Kur ndihma e SHBA-së u ndal për disa muaj vitin e kaluar nga republikanët në Kongres, ndikimi fillestar më i dukshëm ishte mungesa e mbrojtjes ajrore për të rrëzuar raketat dhe dronët rusë në hyrje. Më vonë, forcat ukrainase në lindje u ankuan për mungesë municioni, përfshirë artilerinë.
Kjo pauzë ushtron më shumë presion mbi aleatët europianë, të udhëhequr nga Britania dhe Franca, udhëheqësit e të cilëve vizituan Shtëpinë e Bardhë javën e kaluar dhe e kanë përqafuar publikisht Zelenskyn që prej debatit që pati në Zyrën Ovale me Trump.
Europianët po garojnë për të rritur shpenzimet e tyre ushtarake dhe për të ofruar mbështetje alternative për Kievin, duke përfshirë një plan për të vendosur trupa në terren për të mbështetur çdo armëpushim, megjithëse ata thonë se kanë ende nevojë për një formë të mbështetjes së SHBA.
Franca dënoi ‘ngrirjen’ e ndihmës. Pezullimi i armëve në Ukrainë e bëri paqen "më të largët, sepse vetëm forcon dorën e agresorit në terren, që është Rusia", tha ministri francez për Europën, Benjamin Haddad.
Britania ishte më e kujdesshme. Një zëdhënës i qeverisë tha se Londra mbetet e përkushtuar për të siguruar paqen në Ukrainë.
Ukrainasit, të cilët kanë duruar tre vjet luftë kundër një armiku më të fuqishëm, u mahnitën nga një lëvizje që shumë e përshkruan si një tradhti. Oleksandr Merezhko, kreu i komitetit të punëve të jashtme të parlamentit ukrainas, tha se dukej sikur Trump "po na shtynte drejt kapitullimit".
"Po, është tradhti, le ta quajmë ashtu siç është," tha avokatja Olena Bilova, në Kiev.
“Por le të shpresojmë që shoqëria civile amerikane dhe elitat e Bashkimit Evropian nuk do të na lënë të qetë”.
Presidentja e Komisionit Europian Ursula von der Leyen shpalosi propozimet për të rritur shpenzimet për mbrojtjen në BE, të cilat ajo tha se mund të mobilizojnë deri në 800 miliardë euro (840 miliardë dollarë). BE do të mbajë një samit urgjent të enjten (6 mars).
Putin e ka derën e hapur për të përshkallëzuar agresionin
Që nga fillimi i luftës tre vjet më parë, Kongresi i SHBA ka miratuar 175 miliardë dollarë ndihmë totale për Ukrainën.
Administrata Trump trashëgoi autoritetin e miratuar nga Kongresi me vlerë 3.85 miliardë dollarë për të zhytur në rezervat amerikane të armëve për Ukrainën. Masa e së hënës u duk gjithashtu se ndaloi dërgesat e pajisjeve ushtarake të miratuara nga ish-presidenti Joe Biden, duke përfshirë municione, raketa dhe sisteme të tjera.
Rrotullimi i papritur i Trump drejt Rusisë mund të jetë ndryshimi më dramatik gjeopolitik i SHBA-së ndër breza. Mbrojtja e Europës nga një Kremlin armiqësor ka qenë ylli i politikës së jashtme të SHBA-së nën të dyja palët që nga vitet 1940.
Lëvizjet e Trump kanë tmerruar demokratët dhe disa republikanë, megjithëse ka pasur pak reagime nga udhëheqësit republikanë në Kongres, duke përfshirë ata që dikur ishin mbështetës të fortë të Ukrainës.
“Duke ngrirë ndihmën ushtarake për Ukrainën, Presidenti Trump ia ka hapur derën Putinit për të përshkallëzuar agresionin e tij të dhunshëm kundër ukrainasve të pafajshëm”, tha senatori Jeanne Shaheen, kryedemokratja në Komitetin e Senatit për Marrëdhëniet me Jashtë.
Trump sugjeroi të hënën se një marrëveshje për mineralet e Ukrainës ndaj investimeve amerikane ende mund të bihet dakord dhe Shmyhal tha se Ukraina mund ta nënshkruajë ende atë. Marrëveshja ishte menduar të nënshkruhej në Uashington të premten.
Kur u pyet të hënën nëse marrëveshja ishte e mbyllur, Trump tha: "Jo, nuk mendoj kështu".
Në një intervistë për Fox News, nënpresidenti JD Vance i bëri thirrje Zelensky që ta pranojë atë.
“Nëse doni garanci reale sigurie, nëse doni të siguroheni që Vladimir Putin të mos pushtojë përsëri Ukrainën, garancia më e mirë e sigurisë është nënshkrimi i marrëveshjes për të ardhmen e Ukrainës”, tha Vance.
Zelensky e ka bërë të qartë se një armëpushim duhet të ketë garanci të qarta sigurie, për të siguruar që Rusia, e cila mban rreth 20% të tokës së Ukrainës, të mos sulmojë më. Trump deri më tani ka refuzuar të japë ndonjë garanci të tillë./ Reuters
Komente
