Të mbingarkuar me peshë, të shtypur, të mbytur. Ja si vdiqën 39 persona në stadiumin Heysel 40 vjet më parë, më 29 maj 1985 në Bruksel, Belgjikë. Ata ishin atje për finalen e Champions League, Juventus - Liverpool të vitit 1985 dhe nuk u kthyen më kurrë në shtëpi. 32 italianë, katër belgë, dy francezë dhe një irlandezo-verior. Mbi 600 persona u plagosën, shumë prej të cilëve me trauma të përhershme fizike dhe psikologjike. Një katastrofë humanitare.
FAKTET - Ndeshja ishte planifikuar të zhvillohej në orën 20:15. E gjitha ndodhi rreth një orë më parë, rreth orës 19:20. Nga tribuna e tyre e caktuar, ultrasit e Liverpoolit hynë në sektorin Z ngjitur, i cili supozohej të ishte i rezervuar për spektatorë neutralë. Në realitet, ishte plot me italianë, shumë prej të cilëve i kishin marrë dhe blerë biletat nga ata që i kishin blerë në biletari ose ishin drejtuar te shitësit me pakicë, të tjerë i kishin blerë ligjërisht.
Pjesa angleze dhe sektori Z ndaheshin nga një gardh qesharak, një lloj teli i lehtë që ndan pulat dhe barriera u rrëzua shpejt. Anglezët pushtuan pjesën Z, duke kërkuar tifozë të Juventusit për t’i rrahur dhe shkaktuan një rrëmujë, një rrëmujë vdekjeprurëse. Një mur u shemb nën presion, shumë njerëz ranë ose u hodhën në boshllëkun poshtë.
Të tjerë ranë përtokë dhe nuk mundën të ngriheshin përsëri, të shtypur nga turma e panikosur. Në fillim, portat përgjatë gardheve në skaj të fushës nuk u hapën, për të lejuar njerëzit të dilnin me shpejtësi dhe të shpërndaheshin nëpër fushë. Në fillim, policia as nuk ndërhyri; kishte vetëm disa oficerë, të paaftë për të ndërhyrë. Kur mbërritën përforcimet, policia sulmoi të gjithë, pa dallim.
GJESTI HEROIK - Midis italianëve në sektorin Z ishte Roberto Lorentini, 31 vjeç, një mjek nga Arezzo. Lorentini arriti të shkonte në një vend të sigurt, së bashku me të atin, Otello, por nga pozicioni i tij pa një fëmijë të pajetë dhe vrapoi drejt tij për ta ringjallur me masazh kardiak. Një valë njerëzish në panik i përmbysi dhe i vrau të dy, Lorentinin dhe Andrea Casula, 11 vjeç nga Cagliari, viktima më e re. Lorentini u dekorua në kujtim me medaljen e argjendtë për trimëri civile.
NDESHJA- Loja u luajt gjithsesi, për arsye të rendit publik. Do të kishte qenë e ndërlikuar të menaxhohej fluksi i menjëhershëm i mijëra tifozëve, u tha. Më mirë ta lëmë lojën të zhvillohet, të ulim tensionet. Juve fitoi 1-0, me Platinin që shënoi nga penalltia.
Një penallti e bujshme, faulli ndaj Boniek ndodhi jashtë zonës. Në fushë, lojtarët e Juves festuan suksesin. Vite më vonë, pothuajse të gjithë u turpëruan për këtë, por në justifikimin e tyre të pjesshëm duhet thënë se përmasat e katastrofës, përpara fillimit, nuk ishin të qarta dhe lajmet ishin të fragmentuara.
Disa lojtarëve iu tha se vetëm një person kishte vdekur. Në intervista të ndryshme, Marco Tardelli tha me ndershmëri: "Nuk e njoh atë kupë, nuk e fitova unë. Na detyruan të luanim, por nuk duhej të kishim festuar dhe kërkoj ndjesë për këtë."
Tifozët e Juventusit kujtojnë viktimat
SHKAQET- Stadiumi 'King Baudouin', Heysel i vjetër, i përuruar në vitin 1930 ishte një strukturë e rrënuar dhe jo më në përputhje me standardet e sigurisë për një finale të Kupës Evropiane. Tifozët e Liverpoolit ishin të dehur dhe të armatosur.
Një kombinim i joefikasiteteve dhe nënvlerësimeve shkaktoi tragjedinë. Ne raportojmë këtu dëshminë e Danilo Bartolozzi-t, botuar në Heysel. "Të vërtetat e një masakre të paralajmëruar”, një libër nga Francesco Caremani.
"Ata nga Liverpuli kishin armë, gërshërë, thika, shkopinj. Ata vranë një djalë me një raketë lëshuese, unë i pashë të gjitha me sytë e mi. Ata arritën të sillnin gjithçka sepse askush nuk u kontrollua në hyrje. Ishin edhe të dehur, pothuajse të gjithë. Nuk kam parë kurrë kanaçe birre të hedhura poshtë, njëra pas tjetrës, në atë mënyrë."
DËNIMET - Në fund të një procesi të gjatë ligjor, mbeten këto dënime përfundimtare nga sistemi belg i drejtësisë; katër vjet dhe 60 mijë franga gjobë për 9 huliganë dhe 5 vjet burg për tre të tjerë.
Sekretari i Federatës Belge të Futbollit në atë kohë u dënua gjithashtu për lejimin e tifozëve italianë në sektorin Z, si dhe një oficer policie. Është e gabuar të argumentohet se, si rezultat i asaj që ndodhi në Heysel, kryeministrja e atëhershme britanike Margaret Thatcher mori masa të ashpra kundër dhunës në stadiumet angleze.
Thatcher ndërhyri me një ligj të synuar jo në vitin 1985, por pas masakrës së Hillsborough në vitin 1989, 96 vdekjeve në ndeshjen e FA Cup mes Liverpool dhe Nottingham.
Pas dyzet vjetësh, kujtimi i 39 viktimave të Heysel është shpërfillur shpesh, është përdorur si armë për të ofenduar tifozët e Juventusit, një përdorim i patolerueshëm i një tragjedie që goditi futbollin dhe qytetërimin për vdekje.
Komente
