'The Guardian' i ka kushtuar një artikull zgjedhjeve që po mbahen sot në Kosovë. Shkrimi i prestigjiozes britanike i ka parë këto zgjedhje në disa kontekste, gjeopolitike, rajonale apo edhe të brendshme.
The Guardian analizon marrëdhëniet me Serbinë, me të cilën gjatë mandatit të Kurtit bisedimet nuk kanë ecur në rrugën e duhur dhe të aprovuar nga BE dhe SHBA.
Më tej, shkrimi komenton dhe deklaratat e Grenell dhe përpjekjet e Kurtit gjatë qeverisjes së tij për të mbizotëruar me patriotizëm në skenën politike të Kosovës. Së fundmi, The Guardian shikon dhe aspektin ekonomik të Kosovës dhe sondazhet për fituesin e këtyre zgjedhjeve.
Shkrimi i The Guardian:
Të dielën, Kosova shkon në zgjedhje në një proces që mund të shënojë një udhëkryq historik për vendin e ri dhe të ndikojë në integritetin e tij territorial në një botë gjithnjë e më armiqësore.
Me rezultatin e zgjedhjeve ende të pasigurt, kryeministri Albin Kurti mbajti të premten një tubim masiv në Prishtinë me sloganin “Nga cepi në cep”, duke festuar faktin se ka arritur atje ku paraardhësit e tij kanë dështuar – forcimin e kontrollit të qeverisë mbi një zonë serbe rebele në veri të vendit.
Megjithatë, ky integritet territorial i fituar me vështirësi duket gjithnjë e më i brishtë. Edhe pse Kurti nuk e përmendi Donald Trump-in me emër, ndikimi i tij ndjehej në tubimin e mbajtur në një natë të ftohtë në Prishtinë.
Ndërsa çdo kryeqytet në botë po i ndjek me vëmendje fjalët dhe veprimet e një presidenti amerikan gjithnjë e më të paparashikueshëm, Kosova ka më shumë për të humbur se shumica e vendeve të tjera. Administrata e mëparshme e Trump-it kishte mbështetur një plan që përfshinte ndarjen territoriale të Kosovës, dhe tashmë një nga zyrtarët e tij ka filluar të sulmojë Kurtin në rrjetet sociale.
Tensionet me Serbinë dhe sfidat ndërkombëtare
Me një popullsi prej 1.6 milionë banorësh, Kosova shpalli pavarësinë nga Serbia në vitin 2008, gati një dekadë pasi NATO, e udhëhequr nga SHBA, e ndihmoi të çlirohej nga regjimi serb. Por 17 vite më vonë, ajo ende nuk është anëtare e OKB-së apo BE-së për shkak të kundërshtimit të Serbisë, Rusisë, Kinës dhe disa shteteve evropiane.
Pakica serbe në Kosovë, e cila përbën rreth 4-8% të popullsisë, mbetet kryesisht besnike ndaj Beogradit. Pika më e fortë e rezistencës së tyre është veriu i Mitrovicës, ku për vite me radhë autoritetet kosovare nuk kishin qasje. Në dy vitet e fundit, Kurti ka arritur të vendosë atje policinë e Kosovës, të mbyllë institucionet paralele serbe dhe të detyrojë përdorimin e euros në vend të dinarit serb.
Kritikët e Kurtit, si brenda ashtu edhe jashtë Kosovës, argumentojnë se këto arritje janë imponuar mbi serbët, në vend që të fitonin mbështetjen e tyre, duke e lënë konfliktin të ngrirë. BE-ja dhe administratat e njëpasnjëshme në Uashington e kanë kritikuar Kurtin për refuzimin e tij për të zbatuar një paketë autonomie për komunat me shumicë serbe.
Një betejë mes patriotizmit dhe diplomacisë
Partia e Kurtit, Vetëvendosje, fitoi një shumicë absolute katër vite më parë me një program që kombinonte social-demokracinë, luftën kundër korrupsionit dhe nacionalizmin e fortë shqiptar. Në tubimin e së premtes, flamujt kuq e zi mbizotëronin, ndërsa flamuri zyrtar i Kosovës shihej vetëm sporadikisht. Kurti e mbrojti këtë zgjedhje, duke thënë se flamuri shqiptar është “një traditë e gjatë që vazhdon”.
Duke folur për The Guardian, Kurti u shpreh optimist për marrëdhëniet e Kosovës me SHBA-të. “Ne kemi forcuar bashkëpunimin me SHBA-në gjatë mandatit tonë. Dikur ishte kryesisht diplomatik, tani kemi shtuar edhe mbrojtjen dhe zhvillimin,” tha ai.
Megjithatë, Richard Grenell, ish-i dërguari i Trump-it për dialogun Kosovë-Serbi, deklaroi në Tëitter se optimizmi i Kurtit ishte “një iluzion”. “Marrëdhëniet nuk kanë qenë kurrë më të ulëta,” tha ai, duke kujtuar se administrata e parë e Trump-it kishte mbështetur një plan për ndarjen e Kosovës.
Vitet e ardhshme – një periudhë e rrezikshme për Kosovën
Uashingtoni nuk është i vetmi shqetësim për Kurtin. Marrëdhëniet e tij me BE-në janë gjithashtu të tensionuara. Bashkimi Evropian vendosi masa ndëshkuese ndaj Kosovës, të cilat kanë kushtuar rreth 150 milionë euro në financime të humbura, pasi Kurti vendosi kryetarë shqiptarë në komunat serbe, duke shkaktuar protesta të dhunshme në të cilat u plagosën gati 100 paqeruajtës të NATO-s.
Ndërkohë, presidenti serb Aleksandar Vuçiç nuk ka pësuar asnjë sanksion për refuzimin e tij për të nënshkruar një marrëveshje për normalizimin e marrëdhënieve me Kosovën apo për të ndaluar bllokimin e Kosovës në organizatat ndërkombëtare. Kurti ka deklaruar se nuk do të pranojë një autonomi për komunat serbe dhe nuk do të rifillojë bisedimet me Beogradin derisa Serbia të ndalojë veprimet e saj bllokuese.
Opozita në Kosovë ka një qëndrim më të moderuar dhe premton të rifillojë dialogun pa parakushte. Haki Abazi, një ish-zëvendëskryeministër që tani është pjesë e opozitës, paralajmëron për pasoja të rënda nëse Kurti mbetet në pushtet. “Nëse ai vazhdon të refuzojë dialogun, SHBA-të mund të tërheqin trupat nga Kampi Bondsteel dhe të vendosin sanksione ndaj qeverisë së tij,” tha ai.
Ekonomia dhe shqetësimet e qytetarëve
Në aspektin ekonomik, qeveria aktuale ka ulur ndjeshëm papunësinë, ka rritur pagën minimale dhe ka arritur rritje ekonomike mbi mesataren e rajonit. Por pavarësisht këtyre sukseseve, shqetësimi për mungesën e progresit në diplomaci dhe frika për të ardhmen po rriten.
Eksperti i sigurisë, Ramadan Ilazi, argumenton se nëse Kosova do të kishte pranuar krijimin e Asociacionit të Komunave me Shumicë Serbe, do të ishte më e mbrojtur nga planet për ndarje territoriale. “Nëse kemi frikë nga ndarja e Kosovës, atëherë krijimi i Asociacionit do të kishte ndaluar çdo përpjekje për zgjidhje të tjera për Veriun,” tha ai.
Kurti, nga ana tjetër, beson se presidenti serb nuk do të guxonte të ndërmerrte një ofensivë ushtarake për të rikthyer kontrollin mbi Veriun, përveç nëse do të merrte urdhra nga Vladimir Putin. “Vuçiç nuk do të hynte në luftë me NATO-n,” tha ai. “Por nëse merr një urdhër nga Putini, a do të thoshte ‘jo’? Nuk besoj.”
Sondazhet parashikojnë se Vetëvendosje do të humbasë shumicën absolute në zgjedhjet e së dielës. Nëse kjo ndodh, Kurti ka deklaruar se nuk është i interesuar të bashkëpunojë me partitë e mëdha opozitare. Megjithatë, edhe opozita ka përçarjet e saj dhe krijimi i një qeverie të qëndrueshme do të jetë i vështirë.
Si përfundim, pavarësisht rezultatit të zgjedhjeve, Kosova po hyn në një periudhë të rrezikshme. “Vitet e ardhshme mund të jenë ndër më të vështirat që nga shpallja e pavarësisë,” thotë analisti politik Alex Anderson. “Nëse SHBA tërheq trupat nga Kampi Bondsteel, Kosova do të mbetet shumë e ekspozuar.”/ The Guardian
Shkruar nga Julian Borger
Komente
