Ndjen një dhimbje në shpirt kur sheh se çfarë po u bëjnë ujërave në Shqipëri, kësaj pasurie që na rrit vlerat. Jemi të pasur, vijmë në Europë pas Norvegjisë, por jemi të fundit për ruajtjen dhe mirëadministrimin e tyre. Nuk po dimë ta trajtojmë si pasuri kombëtare! Janë të tjerë ata që e shohin si pasuri, burim fitimi, por fitim jo për komunitetin ku burojnë ujërat, por fitim për ata që kanë teprica parash (në mos i pastrojnë ato) dhe i investojnë kudo ku gjejnë komuna që t’i korruptojnë e të sigurojnë licenca për ndërtime hidrocentralesh.
Në rrokopujën që përfishin burimet ujore, nga veriu në jug, duhet të tregosh durim për të dëgjuar çfarë i kanë bërë këtyre pasurive? Shkretimi që u kanë sjellë banorëve, natyrës, bimësisë, botës ujore e shtazore, ndërtimi i këtyre mini centraleve ujore, është i dukshëm, i prekshëm. Thelbi i tyre, i thjeshtë, shumë i thjeshtë për ta kuptuar, qëndron në futjen e ujit në tuba nga burimi deri 2, 3, 5 apo 10 km më poshtë, ku sigurohet pjerrësia e nevojshme, që uji nga tubat të lëshohet mbi turbinat dhe t’i vërë ato në lëvizje. Prodhojnë turbinat energji elektrike, pronarët ja shesin shtetit apo privatit përmes kontratave, lënë 3-4 veta për t’i patur në kujdes dhe kontroll turbinat dhe...ikin. Lënë pas gjurmët e shëmtuara, si plagë në natyrë, të gërmimeve ku kalon tubi dhe një hapësirë disa kilometra pa ujë, shtratin e thatë të lumit apo përroit. Marrëdhënia më tej vazhdon me bankat.
Publiku njeh përpos se debatin e zhvilluar për hidrocentralet në Valbonë, por dhjetëra raste të tjera, janë të panjohura. Biznesmenët e burimeve ujore kanë hyrë fshatrave, aty-këtu mbetur me pleq, kanë blerë kryeplakun, kryetarin e komunës, kanë bërë sikur kanë marrë miratimin e komunitetit në takime me popullin, ku janë ndodhur 10-12 vetë. Pas kësaj u janë turrur marrjes së firmave në bashki, në prefektura, ku funksionon Këshilli Basenit Ujor, në Ministrinë e Turizmit e Mjedisit, ku ka zyrat Agjencia e Menaxhimit të Burimeve Ujore dhe e mbyllin me Agjencinë Kombëtare të Zonave te Mbrojtura. Çuditërisht, këto “pengesa” i kalojnë lehtësisht, askush prej këtyre institucione nuk u nxjerr probleme. Firmat u siguruan.
Më tregonte një shoku im nga fshati fqinj i Kuçit, ku kam origjinën e prindërve dhe varret e të parëve të mi: erdhën dhe morën ujin e burimeve të Gjezhdanicës, Gurrës,etj... e futën në tuba dhe i bënë fshatit atë që nuk ja kish bërë dot Turqia në 500 vjet! E shkretuan! Si këtu dhe në dhjetra fshatra të tjerë. Ata që ndërtojnë nuk janë bij të këtyre fshatarve, s’kanë asnjë lidhje me fshatin, veç interesit që energjinë e rrjedhjes së ujit, të burimeve të tyre, ta shndërrojnë në lekë, lekë, lekë, euro...fitime, ndërsa fshati i mjerë me gisht në gojë!
Tani që katundi më i madh i Labërisë dhe krahinës së Kurveleshit, Kuçi, varet nga Bashkia e Himarës, bizneset e ujit u janë turrur me projekte burimeve të Kuçit. Burimet ujore, pyjet, honet, rrepet shekullorë, gjallesat ujore, që janë pjesë e enciklopedive botërore, që janë e përbëjnë monumente natyrore të rralla, janë e vetmja pasuri e zonës. Duan t’i bëjnë lumit të Kuçit, Shushicës, atë që i bënë Valbonës, për të cilën më pas vendimmarrësit bënin të paditurin sa në qeveri aq dhe në gjyqe! Ndërtimin e hidrocentraleve në Valbonë Sali Berisha (kur ishte kryeministër) e ndau si tortë, si copa dhuratash për rrethin e tij miqësor. Dha lejet e hidrocentraleve, një pjesë e atyre që i morën, i shitën lejet, të tjerë i blenë dhe ndërtuan deri kur...një ditë gjykata i ndaloi, pas protestave “si kofini pas të vjeli”. Dëmi ishte bërë.
Por lumi i kuçe, ka disa gjëra më shumë se sa perla e Valbonës. Kësaj cope të Labërisë, po t'i heqësh ujin, pamjen e rrjedhjen e lumit, zallin e bardhë qelibar, ekosistemin e pasur, ku peshku Pestrovë është unikal, i vetmi në botë si lloj dhe pjesë e gjithë enciklopedive të kulturës ujore, shndërrohet në një zero të madhe. Po t'i heqësh Kuçit burimin e Lëpushës (500 l/s) i ke hequr zonës jetën! Po i more ujërat në rrepet e Buronjave historike (300 l/s), Kuçi, vëndi ku kalojnë burimet, në një gjatësi prej 11 kilometra, shkretohen. Vëndi bëhet i pa banueshëm. Po ndodhi kjo, edhe rrugët e reja Gusmar-Kuç e Kuç-Qeparo humbasin vlerën, humbasin rëndësinë sa për turizmin ashtu dhe për shijimin e bukurive të natyrës madhështore që afron zona!
Vendi humbet vlerat, dhe pa ujin e Lëpushës, humbet edhe kuptimi i bukurisë së Buronjave, rrapeve, Malit të Shkabës e Gjoshnikoshit, Shuri i Kuçit, që poeti kombëtar, Anton Z. Çajupi, i këndoi i mahnitur, “...Gryk e Kuçit kush ka shkuar/ dhe gjaku si ka qëndruar...?” Projektuesit e hidrocentralit (po i lanë?!) duhet që ta prishin edhe memorialin që populli i Kuçit i ka ngritur poetit. Duhet, sepse i pengon në shtrirjen e tubacionit!
Në Shoqatën "Vllazërimi kuçjot" këto ditë janë përgatitur të bëjnë gjithçka që këto projekte të shëmtuara në dëm të vëndit, të popullit të thjeshtë, që shkatërrojnë resurset ekonomike që i japin zonës rrugët e reja, të informojnë këdo që ka pushtetin për t’i penguar! Do kërkohet ndërhyrja e institucioneve përgjegjëse. Pa ujët, edhe rrugët e humbasin vlerën? Ëndjen e jetesës në Kuç të Labërisë e sjell ujët, ujët dhe vetëm ujët e atij burimi madhështor, monument natyror dhe po aq madhështor sa “Syri i Kaltër”.
Banorët e fshatit dhe Shoqata “Vëllazërimi kuçjot” nuk do ta lejojnë ndërtimin e një hidrocentrali. Jo “bizeseve” të ujit, që fshihen pas emrave që ndotin emrin e nderuar e të madh të fshatit! Nuk do lejojmë që fshatit tonë t’i ndodhë kjo fatkeqësi!
U bëjmë si shoqatë thirrje hartuesve të projektit që kanë në mëndje dhe investitorëve të projektit të hidrocentralit, të heqin dorë sa më parë nga qëllimet e tyre të mbrapshta!
Komente
Ndertimi i heceve te vegjel ne lumenje apo prenje eshte nje krim tjeter qe i behet diten per diell e ne menyre "legale"natyres se vendit Uji eshte jeta dhe ujin nuk ja mer dote popullit per tu pasuruar disa oligark, sepse energjia qe prodhon nje hec eshte nje pike uji ne oqean ne krahasim me demin teresore qe i bene natyres dhe ekonomise lokale.Ka ardhur koha qe me ligje duhet ndaluar ndertimi i ketyre "pebindeshave"qe jane armiku numur nje i natyres Ka Shqiperia burime energjitike pa funde qe ja ka zili dhe bota : Ka energjin e ERES, : KaEnergjine DIELLORE Jemi nje vend ku nga 365 dite te viti gati 300 dite jane me diell Nejse keto jane gjera qe i dine dhe Oligarket por me pare dine fitimin Pasurine ujore pyjet ekosistemet(natyren ne teresine e saje )e ruan vetem populli Populli I Kucit, por jo vetem ju te gjithe si krahine behuni bashke e mos e lejoni tju marin ujin oligarket. Lajmeroni ne se do organizoni proteste paqesore, une do jme me ju
PërgjigjuJu falenderojmë z. Agron për qendrimin parimor! Nuk do i lejojmë! Jemi përgatitur me gjithçka që ky krim të mos lejohet. Jam dakord me idenë e nxjerrjes së një ligji që t'i ndalojë ndërtimet e këtyre qelbësira hidrocentrale!
Keto lloj hidrocentrale qe behen vetem per te fituar ata qe i marin i vdesin ato zona dhe shkaterojne turizmin keshtu qe dhe rruget e bera jane kot. Shteti duhet te heqi dore perfundimisht me ligj duhet te ndalohen. Banoret duhet te cohen ne kembe deri sa ti shporrin keta qelbesira sepse kudo qe jane ndertuar dhe jane shum kane sjelle shkretim te vendit.
PërgjigjuJu jeni kaq korrekt. Si inxhinier më vjen shumë keq për natyrën tonë. Përfitimi i tyre është 1 për shoqërinë, dëmi është 1000! Dhe në fund dëmtimi i tyre në florë dhe faunë 100000!