Kolagjeni është elementi kryesor strukturor i trupit të njeriut, pasi përbën rreth 75%-80% të peshës së thatë të lëkurës sonë dhe gjendet gjithashtu në muskuj, kocka, tendina, ligamente dhe inde të tjera lidhëse, por edhe në organet vitale. Ndërsa plakemi, kolagjeni në shtresën e brendshme të lëkurës zvogëlohet, duke e bërë atë më pak elastike, më të thatë dhe potencialisht më të prekshme ndaj lëndimeve ose dëmtimeve të tjera.
Ekzistojnë rreth 28 lloje të ndryshme të kolagjenit, por katër janë më të zakonshmet pasi ato gjenden në indet lidhëse, nyjet, disqet ndërvertebrale, lëkurën, enët e gjakut, veshkat, veshët e brendshëm dhe thjerrëzat e syve.
Ushqimet që përmbajnë xhelatinë janë një burim i mirë i marrjes së kolagjenit, por ato jo gjithmonë ofrojnë sasi të mjaftueshme për të zëvendësuar humbjen kryesisht për shkak të plakjes. Ushqimet nga të cilat mund të marrim kolagjenin janë mishi, shpendët, peshku, bishtajoret, vezët, bulmeti etj. ndërsa vitamina C është jetike edhe për sintezën e kolagjenit, prandaj duhet të konsumojmë ushqime të pasura me këtë vitaminë si agrumet, brokoli dhe specat.
Suplementet
Vitet e fundit suplementet e kolagjenit janë bërë shumë të njohura, pasi stili modern i jetesës jo gjithmonë lehtëson një dietë plotësisht të ekuilibruar. Shumica e formulimeve janë të tretshme në ujë, që do të thotë se kolagjeni është zbërthyer për ta bërë më të lehtë përthithjen. Këto suplemente janë kryesisht në formë pluhuri – të cilat ne i shtojmë në pije – por ka mjaft të tilla në kapsula. Llojet e kolagjenit që gjenden në suplemente ndryshojnë në varësi të formulës që përdor çdo kompani, kështu që disa përmbajnë një ose dy lloje, ndërsa të tjerët mund të përmbajnë deri në pesë.
Funksioni i formulimeve është të stimulojnë trupin të prodhojë kolagjenin e tij, ndërsa në të njëjtën
Doza e rekomanduar ditore, sipas shkencëtarëve, është nga 2.5 deri në 10 gram dhe sa i përket kohës që kërkohet për të pasur rezultate të dukshme, duhet të tregojmë durim dhe këmbëngulje. Kolagjeni kërkon pak kohë për të treguar efektet e tij dhe do të duhen të paktën 8 javë.
Sa i përket reagimeve negative, ato nuk duket se shkaktojnë efekte anësore dhe të vetmet që vihen re nga marrja e suplementeve janë simptoma të lehta të tretjes ose një shije e keqe në gojë. Megjithatë, për shkak se disa janë bërë nga alergjenë të zakonshëm ushqimor (peshk, butak, vezë), njerëzit me alergji ushqimore duhet të jenë të kujdesshëm në lidhje me formulimin e suplementeve. Në rastet e mbidozimit mund të shfaqen simptoma të tilla si diarre, dispepsi, shije e keqe, dhimbje koke, marramendje, pagjumësi dhe skuqje, ndërsa efektet anësore më serioze përfshijnë anafilaksinë dhe anomalitë e mëlçisë.
Përfitimet për lëkurën : Një nga përfitimet më të rëndësishme të kolagjenit është se ai mund të përmirësojë shëndetin e lëkurës, gjë që ka rritur në mënyrë dramatike industrinë e suplementeve të kolagjenit. Një studim shtesë i 72 grave të moshës 35 vjeç e lart (Suplementi i kolagjenit përmirëson hidratimin, elasticitetin, vrazhdësinë dhe densitetin e lëkurës, 2019) gjeti përmirësim në hidratimin, elasticitetin, vrazhdësinë dhe densitetin e lëkurës pas marrjes së peptideve kolagjenit së bashku me vitaminën C dhe zinkun.
Kyçet : Meqenëse kolagjeni gjendet në kockat, kërc dhe muskujt që rrethojnë nyjet tona, është e natyrshme që suplementet duhet të ndihmojnë në lehtësimin e dhimbjeve të kyçeve dhe simptomave të kushteve që lidhen kryesisht me moshën, siç është osteoartriti. Gjatë një studimi të mëparshëm (Efekti i ekstraktit të ri të kërcit të pulës të hidrolizuar me peshë të ulët molekulare, BioCell Collagen, në përmirësimin e simptomave të lidhura me osteoartritin) pacientët me osteoartrit morën 2 g. kolagjenit, çdo ditë për 70 ditë, dhe zbuloi se nivelet e dhimbjes u reduktuan ndjeshëm, ndërsa performanca në aktivitetet fizike u përmirësua, krahasuar me grupin placebo.
Kockat : Një përfitim tjetër i rëndësishëm është se mund të ndihmojë në mbrojtjen e densitetit të kockave. Me kalimin e moshës, ne gradualisht humbasim densitetin e kockave dhe jemi në rrezik të shtuar të osteopenisë dhe osteoporozës. Sipas ekspertëve, marrja e suplementeve mund të ruajë masën kockore dhe të mbrojë kockat tona. Siç kanë vërejtur ekspertët, kolagjeni ndihmon në ruajtjen e integritetit strukturor të organeve dhe arterieve, duke përfshirë zemrën, por nevojiten më shumë studime për të nxjerrë përfundime të qëndrueshme.
Muskujt : Një tjetër kontribut i rëndësishëm i kolagjenit në trupin e njeriut është se ai mund të ndihmojë në mbështetjen e masës muskulore, e cila zvogëlohet me kalimin e moshës. Kolagjeni mund të ndihmojë në rastet e sarkopenisë ose në gratë pas menopauzës ku shpesh shihet humbja e muskujve, por nevojiten më shumë kërkime.
Suplementet e kolagjenit shoqërohen me shumë përfitime shëndetësore, ndërkohë që nuk ka rreziqe të dukshme. Krahas asaj që dihet tashmë, shkencëtarët po shqyrtojnë efektin e suplementeve në flokë, thonjtë, shëndetin e zorrëve, shëndetin e trurit dhe humbjen e peshës.
Pyetja se cili është burimi më i mirë i kolagjenit është ende nën hetim, pasi shkencëtarët kanë nevojë për më shumë të dhëna për të përcaktuar nëse ngrënia e ushqimeve rrit nivelet e kolagjenit në trup më shumë sesa suplementet dietike.
Në përgjithësi, suplementet e kolagjenit janë të sigurta, të lehta për t'u përdorur, megjithatë mendimi i një eksperti është i vlefshëm përpara se t’i përdorni.
