Një investim i ri dhe jashtëzakonisht ambicioz në Mesdhe mban firmën e Jared Kushner-it. Dhëndri i presidentit amerikan Donald Trump (bashkëshorti i vajzës së tij të madhe, Ivanka) ka njoftuar përmes kompanisë së tij Affinity Partners ndërtimin e një resorti luksoz turistik në ishullin e largët dhe deri vonë të pabanuar të Sazanit në Shqipëri. Siç pritej, ky lajm ka ngjallur entuziazëm por edhe reagime.
Sazani nga ishull ushtarak në destinacion turistik
Ishulli i Sazanit iu dha Shqipërisë nga Greqia në vitin 1914, me një ligj të përbërë vetëm nga dy nene të miratuar nga Parlamenti grek. Më pas, ishulli u kthye në një zonë tërësisht ushtarake, i pozicionuar strategjikisht në hyrje të Gjirit të Vlorës, përballë Italisë. Gjatë Luftës së Ftohtë, shërbeu si bazë detare e regjimit komunist të Enver Hoxhës dhe ishte i mbyllur për publikun. Pas rënies së regjimit, ishulli u braktis dhe mbeti “i ngrirë në kohë”, me ndërtesa ushtarake të rrënuara dhe pa asnjë shfrytëzim turistik.
Një destinacion për elitat
I impresionuar nga bukuria e egër dhe natyra e paprekur e ishullit, Kushner synon ta shndërrojë Sazanin në një resort luksoz. Projekti parashikon ndërtimin e një kompleksi ekologjik me vila, hotele, restorante, marinë dhe infrastrukturë për sporte ujore. Pjesë të strukturave ushtarake do të restaurohen me respekt për arkitekturën origjinale, duke krijuar një lloj “muzeu të gjallë”.
Qeveria shqiptare e kryeministrit Edi Rama e ka shpallur këtë investim “strategjik”. Kjo i lejon asaj të ndryshojë klasifikimin e ishullit nga zonë ushtarake në zonë turistike, si dhe të forcojë lidhjet ekonomike me familjen Trump. Qeveria ka dhënë një qira 99-vjeçare për kompaninë Atlantic Incubation Partners LLC, e lidhur me Affinity. Sipas burimeve qeveritare, projekti pritet të krijojë mbi 1.000 vende pune, të rrisë të ardhurat nga turizmi dhe të pozicionojë Shqipërinë si destinacion tërheqës për investitorët ndërkombëtarë.
Kushner synon të tërheqë elitën globale, duke ofruar një ishull thuajse... privat, ku të mund të kalojnë pushime të qeta, larg syve të publikut.
Efekte gjeopolitike dhe garë me Kinën e Rusinë
Por projekti ka edhe lexime gjeopolitike. Analistët vërejnë se prania e një kompanie të lidhur ngushtë me rrethin familjar të Trump forcon marrëdhëniet Tiranë-Uashington veçanërisht që nga rizgjedhja e Trump në Shtëpinë e Bardhë. Ka gjithashtu raportime se projekti synon të parandalojë hyrjen e kapitalit rus ose kinez në rajonin e ndjeshëm të Jonit jugor.. Gjithashtu, investimi shihet si një përpjekje për të parandaluar hyrjen e kapitalit rus apo kinez në një zonë të ndjeshme të Jonit jugor.
Disa analistë e konsiderojnë këtë projekt si një provë gjenerale për plane të tjera më të mëdha kujtojmë se Donald Trump pati propozuar në të shkuarën kthimin e Rripit të Gazës në një resort turistik. Nëse projekti në Sazan rezulton i suksesshëm, ai mund të shërbejë si model për ndërmarrje të ngjashme.
Shqetësime mjedisore dhe mungesë transparence
Por nuk mungojnë as kundërshtitë. Sazani bën pjesë në Parkun Detar Kombëtar Karaburun-Sazan, një zonë e mbrojtur me biodiversitet të pasur dhe ekosisteme të veçanta. Organizatat mjedisore kanë ngritur shqetësime për ndikimin që mund të ketë ky projekt në mjedis dhe qëndrueshmërinë e zonës. Ato theksojnë mungesën e një Studimi të Plotë të Ndikimit në Mjedis dhe kërkojnë sqarime mbi mënyrën e menaxhimit të mbetjeve ushtarake, përfshirë mundësinë e pranisë së eksplozivëve të paçaktivizuar.
Kushner është shprehur se qasja e tij është “miqësore me mjedisin” dhe se synon të “ruajë dhe promovojë bukurinë natyrore të ishullit”. Megjithatë, organizata si EcoAlbania paralajmërojnë se marka “Trump” mund të bëhet sinonim i shfrytëzimit të tepruar në Shqipëri.
“Ishulli i Trumpëve”
Investimi ka fituar një ngarkesë simbolike mes banorëve vendas, të cilët tashmë e quajnë Sazanin “Ishulli i Trumpëve”, edhe pse Donald Trump zyrtarisht nuk është pjesë e kompanisë. Në nivel lokal, shumë shqiptarë shpresojnë që projekti do t’u ndryshojë jetën, duke krijuar vende pune dhe përmirësuar infrastrukturën. Por të tjerë janë të shqetësuar për transformimin e karakterit të zonës. Disa media të huaja kanë shprehur frikën për një “ndryshim të popullsisë”, për shkak të ardhjes së shtetasve amerikanë apo të huajve të punësuar në resort.
Aktualisht, projekti ndodhet në fazat e para përfshijnë pastrimin e zonës nga eksplozivët e vjetër, hartimin e studimeve dhe negociatat me autoritetet vendore. Nëse Sazani do të shndërrohet në një destinacion të vërtetë elitar apo do të mbetet thjesht një ëndërr mesdhetare e papërfunduar, mbetet për t’u parë. Ajo që është e sigurt, është vullneti i familjes Trump për të investuar në rajonin tonë./Newmone
Komente
