Tridhjetë vjet më parë, anija Vlora mbërriti në brigjet e Barit me 20 mijë shqiptarë, që vinin nga ana tjetër e Adriatikut. Ishte 8 gushti i vitit 1991.
Për një kohë të gjatë, rreth 45 vjet, Shqipëria kishte mbetur e mbyllur brënda kufijve të saj, pa mundësinë më të vogël të hapjes, dijes apo marrëdhënieve kulturore e njerëzore jashtë mureve të Bllokut Komunist. E megjithatë, ajo ishte perballë Italisë, motrës më të madhe dhe të lirë. Pas rënies së komunizmit, të detyruar nga kushtet e dëshpëruara social-ekonomike, shqiptarët sfiduan vdekjen në kërkim të fatit të tyre, pa asnjë siguri, por me dijen se diku duhej të trokitnin.
Tridhjetë vjet më parë PERSONAT në bordin e anijes "Vlora" shkruan historinë e dy vendeve, Italisë dhe Shqipërisë.
Ishte fillimi i një epoke të re. Fillimi i ndryshimeve që tronditën Shqipërinë dhe Italinë, duke pasur parasysh se emigracioni është bërë tema kryesore e debatit politik në vitet e fundit.
Të gjithë kemi një përgjegjësi për të informuar dhe mësuar brezat e ardhshëm se Eksodet janë zgjedhje të vështira dhe të rrezikshme dhe se askush nuk është i lumtur të largohet nga shtëpia, familja, toka e tyre.
Por nganjëherë zgjedhjet e vështira hapin rrugë për të reja dhe historia duhet thënë sepse shërben për të mësuar ndjeshmërinë ndaj të tjerëve dhe për të luftuar paragjykimet.
Njerëzit që kanë mbërritur 30 vjet më parë kanë kaluar gjysmën e jetës së tyre në Itali, por ata kurrë nuk kanë harruar se nga kanë ardhur dhe mbi të gjitha nuk kanë harruar kurrë se janë pjesë e një historie më të madhe se vetja, një pikë kthese që ka shënuar përgjithmonë jetën dhe ekzistencën e tyre. Sot komuniteti shqiptar konsiderohet si një vlerë e shtuar dhe pjesë aktive e shoqërisë italiane.
Në këtë kuadër dhe për të nderuar një përvjetor kaq të rëndësishëm që ka shënuar historinë, Fondacioni Migrantes në bashkëpunim me Institutin Apulian për Historinë e Antifashizmit dhe Italisë Bashkëkohore dhe Shoqatën Shqiponjat e Mëndafshta organizon një event të madh që do të zhvillohet në dy ditë radhazi, më 23 dhe 24 korrikun që vjen.
Më 23 korrik 2021 në orën 19:00 në Bazilikën San Nicola do të ketë një Meshë për Kujdesin Pastoral të Katolikëve Shqiptarë në Itali, kremtuar nga Don Elia Matija, Koordinator Kombëtar i Kujdesit Pastoral të Katolikëve Shqiptarë në Itali. Ndërsa më 24 korrik 2021 në orën 16.30 Konferenca me titull "Shpresat e anijes së ëmbël - 30 vjet më vonë. Emigrimi i popullit shqiptar midis sfidave të së kaluarës, të tashmes dhe të ardhmes", në Kalanë Sant'Antonio Abate, Bari.
Të moderuar nga Carlo Gentile – RAI i cili do të udhëheqë në tregimin e tregimeve të tyre dhe përvojave të drejtpërdrejta një seri folësish të zgjedhur si protagonist kryesor për të përfunduar skenarin dhe për të raportuar hap pas hapi zhvillimet që kanë qenë në këto 30 vite të gjata. Do të flasë Don Gianni De Robertis, Drejtor i Përgjithshëm i Fondacionit Migrantes, si dhe krijuesi i kësaj iniciativë. Prof. Vito Antonio Leuzzi, Drejtor i Institutit Apulian për Historinë e Antifashizmit dhe Italisë Bashkëkohore. Eva Meksi - dëshmitare e drejtpërdrejtë teksa mbërriti në Itali me anijen "Vlora". Klodiana Cuka, Presidente Integra Onlus. Livio Muçi, themeluesi i shtëpisë botuese "Besa". Rando Devole, sociolog, gazetar, ekspert i emigracionit. Motër Roza, anëtare e komunitetit shqiptar në Bari. Do të ketë përshëndetje zyrtare nga përfaqësues institucionalë të tillë si Z.nja Antonia Bellomo Prefekt, Mgr. Giuseppe Satriano Arqipeshkvi i Bari-Bitontos, Z.nja Ines Pierucci Këshilltarja për Kulturë e Bashkisë së Barit, Z.nja Gentiana Mburimi Konsulle e Përgjithshme e Republikës së Shqipërisë në Bari dhe Z.nja Lidia Dalfino bijë e ish Kryetarit të Bashkisë Dalfino.
Pas-konferenca do të vazhdojë me shfaqjen "Eksodi - Migrimi është një e drejtë njerëzore", një vepër transdisiplinare specifike për vendin që kujton eksodet dhe zbarkimin e migrantëve të të gjitha kohërave që ndërthurin artin, muzikën dhe fjalën.
Konceptimi i projektit sheh së bashku një artist, Nikola Genco, një muzikant, Redi Hasa dhe dy gazetarë e autorë, Giorgia Salicandro dhe Luigi Taccone. Ata ndajnë inteligjencën dhe kreativitetin e tyre për të ndërtuar një vepër zhytëse që zhvillohet për sugjerime të ndryshme. Veprimtaria në 24 korrik do të shohë në skenë dy aktorët Giusy Frallonardo dhe Dino Perrotta dhe pianistin e shquar Ekland Hasa, ish solist i Teatrit të Operës së Tiranës.
