Sot ishte dita e parë e vetëizolimit të shumë qytetarëve shqiptarë, pas vendimit të qeverisë për shtetrrethimin e vendit.
Koronavirusi po përparon me shifra alarmante në të gjithë botën dhe mënyra më e mirë e mbrojtjes është që të vetëizolohemi, për të mirën tonë, të njerëzve që duam dhe të të gjithë botës.
Shumica prej nesh nuk janë mësuar të mos lëvizin jashtë shtëpisë, të paktën të shkojnë deri në kafe edhe kur janë pushim.
Jo vetëm Shqipëria është në vetëizolim, por edhe shumë vende të tjera, theksojmë edhe Italinë e cila është shpallur ‘zonë e kuqe’.
Në një shkrim për The Guardian, janë dhënë disa këshilla se si ta përballojmë më mirë vetëizloimin.
“Është një cmënduri në shtëpinë tonë”, shprehet një banor që jeton në Lombardi bashkë me gruan dhe tre fëmijët e vegjël.
Ata janë duke jetuar të mbyllur; fëmijët kanë qenë jashtë shkollës për dy javë dhe familja po zbaton të gjitha këshillat: të qëndrojë në shtëpi dhe vetëm kur është e nevojshme të dalë.
Ndërsa përhapet pandemia e koronavirusit, izolimi ose karantina është një nga strategjitë kryesore në rrafshimin e vatrës së infeksionit.
Këto periudha izolimi 14-ditore përfshijnë individë ose familje që qëndrojnë brenda shtëpive të tyre dhe nuk kanë kontakte fizike me persona të jashtëm.
Me mbylljen e shkollës si dhe vendeve të punës, shumë familje në të gjithë botën po përballen me ‘ditët të gjata’ që edhe familja Diener po përjeton.
Por çfarë mund të bëjnë familjet dhe si të mbijetojnë me njëri-tjetrin?
Për prindërit që përpiqen të punojnë nga shtëpia, aftësia e tyre për ta bërë këtë do të mbështetet në faktorë të ndryshëm nga mosha e fëmijëve të tyre dhe paraqitja e shtëpisë së tyre, nga natyra e punës së tyre.
Temperamenti i prindërve dhe fëmijëve gjithashtu do të luajë një rol.
Claire Amos është izoluar brenda shtëpisë së familjes, larg fëmijëve dhe burrit të saj për gati dy javë pas një udhëtimi pune në Itali.
“Ju mund të bëni punë me të vërtetë efektive në këtë gjendje. Në të shumtën e rasteve ju keni qenë të zënë, në vend se të bëni ndonjë gjë produktive", ka thënë ajo.
Gruaja e Diener punon me kohë të pjesshme nga shtëpia për një kompani lokale të verës, kështu që puna e saj nuk ka qenë shumë e ndërprerë.
Diener është mësuar me stërvitje dhe duke luajtur basketboll gjithë ditën dhe ndërrimi nga puna në shtëpi ka qenë e vështirë.
Ai është përpjekur të vazhdojë disa trajnime por nuk është njësoj.
"Për mua, të rri ulur në shtëpi po më çmend. Jam mësuar të bëj punën time", shprehet ai.
Me rutinat e ndërprera dhe qëndrimi vetëm në shtëpi sjell ankth, frustrim ekstrem, depresion ose gjendje shpirtërore të ulët.
Profesori i psikologjisë i Universitetit të Melbourne shprehet se izolimi i vetvetes mund të godasë tre komponentë kritikë të shëndetit mendor: sensin tonë të autonomisë, lidhjen, një ndjenjë të të qenit i lidhur me të tjerët dhe kompetencë, duke u ndjerë efektiv.
Por të gjithë duhet të përshtaten me mjedisin, pasi gjendja nuk dihet se sa do te zgjasë.
Filloni në të njëjtën faqe
"Unë do të sugjeroja që në fillim familja të ulet dhe të hartojë një kontratë familjare", thotë Waters. Bëni një diskutim: cilat mendoni se do të jenë sfidat më të mëdha?
Cilat janë pikat e forta që kemi secili si anëtar individual i familjes që mund të ndihmojë?
Diskutimi i shqetësimeve dhe pritjeve për karantinën dhe çfarë roli mund të luajë çdo person për ta bërë atë më të mirë, mund të jetë i dobishëm, thotë ajo.
Jetë të vërtetë
Është e rëndësishme që prindërit të dëgjojnë frikërat e fëmijëve të tyre, të flasin me vërtetësi për situatën në mënyrë të përshtatshme për moshën që ata kanë dhe ta vendosin atë në kontekst, thonë ekspertët.
“Bëni biseda për fakte dhe ndjenja”, thotë Waters.
Duhet të jeni kritik dhe frika gjithashtu do t'i lejojë fëmijëve një sens kontrolli, siç është higjena e tyre personale.
Edhe për të rriturit, mbajtja e një perspektive dhe marrja e informacionit dhe këshilla nga burime të besueshme do të ndihmojë në largimin e ankthit.
Është e rëndësishme që njerëzit të jenë të hapur për atë që po përjetojnë, për të zvogëluar çdo stigmë ose siklet të mundshme bashkangjitur vetë-izolimit.
Struktura e ngritur
Mbajtja e një rutine do të jetë e rëndësishme, por nuk duhet të jetë e rreptë.
“Rutinat janë gjithmonë të dobishme për njerëzit që të shohin një pikë përfundimtare”, thotë Waters.
Ajo zgjohet në mëngjes pothuajse në kohën e saj të zakonshme, bën dush, vishet dhe fillon punën e mëngjesit.
Pasdite luan me postimin e veshjeve të ditës në Instagram dhe rikthehet përsëri me Yoga në YouTube.
Diener dhe familja e tij janë përpjekur të qëndrojnë pranë rutinës së tyre normale.
Shkolla ka dërguar me email aktivitete dhe mësime në mënyrë që fëmijët të mos rrinë prapa.
Ai dhe gruaja e tij e ndanë ditën në shtatë ose tetë ‘subjekte’, për fëmijët e tyre, të moshës tre, pesë dhe shtatë vjeç.
"Mund të ndihmoj gruan time të pjek biskota, vallëzojmë,mësojmë matematikën, drejtshkrimin, gjuhën italiane", thotë ai.
Këto mësime janë të ndara me diçka argëtuese, si edhe mjetet joproduktive përshembull gjysmë ore me iPad ose TV.
Waters thotë se familjet duhet të përpiqen të shijojnë më shumë kohë të lirë se zakonisht, veçanërisht ato që mund të jenë joproduktive duhet të jenë shumë të rralla për fëmijët.
Prindërit duhet të jenë të përgatitur me lojëra, punë shkollore dhe libra, por lejimi më shumë kohës në ekran sesa normalja nuk duhet, thotë Johnco.
Mbështetja në shërbimet transmetuese ose në internet mund të mos jetë praktike.
Rrjetet e telekomunikacionit po përgatiten për një rritje të njerëzve që punojnë nga shtëpia.
Pra, mos u çmendni në Netflix dhe mos kini një plan të fortë të të dhënave celulare si kopje rezervë, nëse ka të ngjarë të keni nevojë për të përfunduar punë urgjente.
Johnco thotë se të qenit aktiv fizikisht është thelbësore për të forcuar gjendjen shpirtërore: "Frustrimi dhe mërzitja mund të vijnë kur fëmijët nuk po marrin mundësinë për të qenë aktiv fizikisht."
Idetë krijuese të stërvitjes, si vendosja e një kursi pengesë në oborrin e shtëpisë, mund të pushtojë si prindërit ashtu edhe fëmijët.
Familja Diener në Itali e prishin ditën e tyre me disa mikro-stërvitje, të tilla si hedhje, duke ngritur shkallët ose duke luajtur basketboll e futboll.
Ndjenja që diçka është arritur gjatë një periudhe izolimi do të jetë e rëndësishme për fëmijët dhe prindërit e tyre.
Mund të përfshijë punë nga shtëpia, detyrat shkollore ose vendosja në punë, riparimet ose detyrat e shmangura prej kohësh.
Waters sugjeron t'i inkurajoni fëmijët të mbajnë një "revistë korona", në të cilën ata mund të dokumentojnë përvojën e tyre.
Amos ka përfunduar një xhaketë që ajo kishte plan ta punonte me muaj të tërë dhe qesh se veshjet e saj nuk kanë qenë kurrë kaq të organizuara.
"Gjëja tjetër që unë kam bërë është kënaqësia. Më shijon çaji në dritën e diellit”, thotë ajo.
Johnco thotë se është e rëndësishme të fitosh kohë për aktivitete që thjesht të bëjnë të ndjehesh mirë.
Familjarët duhet të marrin në konsideratë gjërat që mund të bëjnë së bashku, si planifikimi për një natë filmi, marrja e një projekti të madh si ndërtimi i diçkaje së bashku ose edhe riorganizimi i mobiljeve.
Jepini hapësirë njëri-tjetrit
"Mundohuni të mendoni për gjërat që mund të bëni vetë dhe si familje," thotë Johnco.
“Mund të jetë e vështirë për familjet të cilat janë mësuar të shkojnë në aktivitetet e tyre duke u detyruar në këtë kohë.
Kjo është arsyeja pse kur jeni në pushime familjare, ndonjëherë do të shihni fëmijët duke u përleshur, pasi ata nuk janë mësuar të jenë në të njëjtën hapësirë", thotë ai.
Mirë do t ishtë të krijonit hapësira në shtëpi, nëse është e mundur, si zona të vogla.
Përshembull kjo është zona jonë e lojës, kjo është një zonë tjetër.
Ndërsa respektimi i kohës është i rëndësishëm, mund të jetë gjithashtu një kohë për krijimin ose rilidhjen me ritualet familjare.
Kjo mund të jetë aq e thjeshtë sa një vakt familjar i duhur, mbase me një recetë të re fëmijët janë përfshirë në përgatitje.
Qëndroni në kontakt Një komponent tjetër kritik i gjendjes së mirë mendore është ndjenja e lidhur me të tjerët.
Këtë herë, teknologjia është miku ynë.
Lidhja dhe koha e duhur për miqtë në mediat sociale ose përmes telefonit do të jetë thelbësore për të rriturit.
Po ashtu e rëndësishme është mbështetja sociale reciproke, duke iu drejtuar të tjerëve për t'u siguruar që janë në rregull.
Fëmijët janë mësuar në ambiente shumë sociale dhe gjithashtu do të duhet të lidhen me miqtë.
Adoleshentët mund të krijojnë tema në Instagram ose Snapchat ku ata mund të ndajnë përvojat dhe këshillat e tyre me miqtë.
Me fëmijët më të vegjël mund të planifikohet në disa video-thirrje me miqtë dhe familjen.
Mësoni nga përvoja e familjes Diener, të cilët thonë se fëmijët e tyre kanë qenë të shkëlqyer gjatë izolimit të tyre dhe kanë pranuar rutinën e re.
Edhe atij i është dhënë një perspektivë e re.
"Unë po fitoj shumë më tepër respekt për mësuesit dhe durimin e tyre, sepse është e vështirë të mësosh fëmijët", thotë ai.
Ai shprehet se kjo gjendje e ka bërë prind më të mirë.
